 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Onuncu Ceza Dairesi
E. 1992/9914
K. 1992/11599
T. 10.11.1992
* 3167 SAYILI KANUNA AYKIRI DAVRANIŞ
* KEŞİDECİNİN DAVA HAKKI
* TEBLİGAT
ÖZET : Keşideci çekin ibrazından önce mahkemeye başvurarak ihtiyati tedbir
kararı almak suretiyle muhatap bankanın ödemelerini durdurabildiğinden ve 10
gün içinde dava açarak temel borç ilişkisinde çekle ödemeyi gerektiren bir
konu olmadığını ileri sürebildiğinden, öncelikle Asliye Hukuk mahkemesinde
açılan davanın dosyası celbedilip bu yönler incelenmeli, sonucuna göre
sanığın hukuki durumu tayin edilmelidir.
(3167 s. Çek K. m. 16) (6762 s. TTK. m. 711)
3167 sayılı Kanuna aykırılıktan sanık Abdurrahman'ın yapılan yargılaması
sonunda; eylemine uyan 3167 sayılı Yasanın 16/1., TCK.nun 59. ve 3506 sayılı
Yasa ile değişik 647 sayılı Yasanın 4. maddeleri gereğince 1.500.000 TL. ağır
para cezası ile hükümlülüğüne, 1 yıl süreyle bankalarda çek hesabı açmasının
ve çek keşide etmesinin yasaklanmasına, cezasının teciline dair, (Erzurum
Birinci Asliye Ceza Mahkemesi)nden verilen 19.12.1991 gün ve 1991/117 esas,
1991/891 karar sayılı hükmün süresi içinde Yargıtay'ca incelenmesi sanık ve
vekili tarafından istenilmiş olduğundan; dava evrakı C. Başsavcılığı'nın
bozma isteyen 30.6.1992 tarihli tebliğnamesi ile Daireye gönderilmekle
incelenip, gereği düşünüldü:
Sair temyiz itirazları yerinde değilse de;
1- Her çek keşidesi, mutlaka keşideci ile lehdar veya hamil arasındaki bir
borç ilişkisine dayanır.
3167 sayılı Yasaya aykırı olarak karşılıksız çek keşide etmek suçunda,
objektif sorumluluk esası benimsenmiş ibrazdan önce tüm yasal koşulları haiz
bulunan çekin karşılığının muhatap bankada bulunmadığının anlaşılması ile
anılan Yasanın 16. maddesinde öngörülen suç oluşmaktadır. Prensip olarak
çekte yazılı miktarda borcu olmadığına dair defilerin ve bu amaçla açılan
hukuk davaları suçun oluşmasına engel teşkil etmez ve yargılamayı durdurmaz.
Ancak; T.T. Yasasının ve Çek Yasası hükümleri ile sınırlı olmak üzere
keşideci temel borç ilişkisine dayanarak bazı haklara sahiptir. Keşidecinin
çekin ibrazından önce mahkemeye başvurarak ihtiyati tedbir kararı almak
suretiyle muhatap bankanın ödemelerini durdurması ve 10 gün içinde dava
açarak temel borç ilişkisi de çekle ödemeyi gerektiren bir konu olmadığını
ileri sürebilir.
Dosya içeriğinden, keşidecinin 10.10.1990 gününe rastlayan ibraz tarihinde Çat
Asliye Hukuk Mahkemesi'nden ithiyati tedbir kararı aldığı ve aynı mahkemenin
1990/63 esasında kayıtlı çekin iptali ile ilgili davanın açıldığı
anlaşılmaktadır. İbraz gününde tedbir kararının alınması sanık yararına
yorumlanarak ibrazdan önce yapılmış gibi kabulü zorunludur.
Bu nedenlerle, Çat Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1990/63 esasında kayıtlı dosya
celbedilerek, tedbir kararının ibrazdan önce veya aynı gün alınıp
alınmadığının, davanın tedbir kararından 10 gün sonra açılıp açılmadığının
tespiti ve yukarda ifade edilen ilkelere uyduğunun saptanması halinde, dava
sonucunun beklenmesi ve sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayini
gerekirken, bu eksiklik giderilmeden yazılı düşünce ile sanığın hükümlülüğüne
karar verilmesi,
2- Muhatap bankaca 3167 sayılı Yasanın 7. maddesine göre zorunlu olduğu
ihtaratı yaptığı cevaben bildirilmişse de dosyada mevcut ihtarname ve
tebligat evraklarını alan Fikri'nin 5584 sayılı Posta Kanununun 17.
maddesinde belirtilen iadeli taahhütlü mektup almaya yetkili olup olmadığı
araştırılarak, yetkili olmadığının anlaşılması halinde anılan maddede yazılı
mevzubahis kuralın keşidecinin iyi niyetini göstermek imkanını sağlamak
amacına yönelik olduğu da gözönüne alınarak çekin mahkemece bankaya tevdi
edilip usulüne uygun 7. maddeye göre zorunlu ihtaratın yapılmasının
sağlanması ve bu ihtarat üzerine kanundaki yazılı 7 işgünü içinde düzeltme
hakkını kullanıp kullanmadığının araştırılıp belgeleri de eklenerek sonucuna
göre bir hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,
Yasaya aykırı ve sanık ve vekilinin temyiz itirazı bu itibarla yerinde
görüldüğünden hükmün isteme uygun olarak (BOZULMASINA), 10.11.1992 gününde
oybirliği ile karar verildi.
|
