 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Onbeşinci Hukuk Dairesi
E. 1992/5441
K. 1993/3811
T. 5.10.1993
* YURT DIŞINDA BURSLU ÖĞRENİM
* YABANCI PARA (Ödeme şekli)
ÖZET : Kurumların, kendi hesaplarına burslu olarak yurt dışına öğrenci
göndermeleri halinde; doktora süresinin ve yurda dönüşte işe başlama
tarihinin, sözleşmede açıkca belirlenmesi lazımdır.
Borcun muacceliyet tarihi, bu iki şartın varlığı halinde belli olacağından;
aynen ödeme kaydı yoksa bu tarihteki kur üzerinden Türk parası olarak değeri
istenebilir.
Ancak, 23.11.1990 tarihinden önceki ilişkilerde, vade veya fiili ödeme
günündeki rayiç uygulanamaz.
(818 s. BK. m. 83/1, geçici m. 1)
Hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz
dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar
okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
Dava, okuma giderinden dolayı yapılan icra takibine vaki itirazın iptaline
ilişkindir. Taraflar arasındaki 11.7.1978 tarihli sözleşme ile davalı borçlu
doktora öğrenimi için ABD.'ye gönderilmiş ise de doktora süresi
belirtilmemiştir. Davalıya en son 22.11.1982 tarihinde ödeme yapılmıştır.
Bundan sonra 7.12.1989 tarihine kadar davacı Kurum herhangi bir talepte
bulunmadan beklemiş, bu tarihte yazdığı yazı ile kesin dönüş yapmasını,
ödemelerin iadesini istemiştir. Bu yazıda da herhangi bir miktar
belirtilmemiştir. Bunun üzerine davalı borçlu 29.12.1989 tarihinde banka
hesabına 4.936.811 TL. yatırmıştır. Bunun üzerine davacı Kurum 6.5.1990'da
icra takibine geçmiş ve takip tarihindeki Dolar'ın kuru üzerinden istemde
bulunmuştur.
Bu durumda, davalı borçlunun yurt dışındaki doktora öğrenimi süresinin neden
ibaret olduğu araştırılarak, en son bu tarihte yurda dönmesi ve davacı
Kurum'da görev yapması gerektiğini davacı Kurum'unun bildiği ve bilmesi
gerektiği dikkate alınarak, bu tarihin saptanması gerekir. Bulunacak bu
tarihten sonra davacı Kurum'un uzun süre gereksiz yere bekliyerek, davalıya
ödeme konusunda herhangi bir uyarı yazısı göndermemesi ve böylece icra takip
tarihindeki kur üzerinden istemde bulunması mümkün değildir. Çünkü, borcun
muacceliyet tarihi davalının sözleşmeye göre; yurda dönüş yapması ve göreve
başlaması gereken tarih olarak kabul edilmesi gerekir. Borçluya ödenen ABD.
Doları'nın da ancak o tarihteki kur üzerinden Türk parası karşılığı olarak
iadesi istenebilir. BK.nun 83/1. maddesi gereğince aynen ödeme kaydı özel
olarak sözleşmeye konulmadığından vade tarihindeki kur üzerinden doların Türk
parası karşılığı istenebilir. BK. 83. maddeye 14.11.1990 günlü, 3678 sayılı
Kanunla eklenen fıkrada yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi halinde
alacaklı, bu borcu vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre Türk parası
ile ödenmesini isteyebilir ise de; aynı Kanunun geçici 1. maddesi gereğince
bu hüküm kanunun yürürlük tarihi olan 23.11.1990 tarihinden önceki
ilişkilerden doğan davalarda uygulanamaz. Bu nedenle, davacı Kurum icra takip
tarihindeki kur üzerinden ödetme yapılmasını isteyemez.
Mahkemece, yukarıda açıklanan yönlerden, gerekli inceleme, araştırma
yapılmadan davalı borçluya yapılan en son ödeme tarihi olan 22.12.1982
tarihindeki kurun esas alınması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı
gerektirmiştir.
S o n u ç : Yukarda açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına (BOZULMASINA),
5.10.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
