 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Onbirinci Hukuk Dairesi
E. 1992/3522
K. 1993/3873
T. 24.5.1993
* ÖLEN KİŞİNİN HATIR İÇİN KARŞILIKSIZ TAŞINMASI
* ÖZEL SORUMLULUK (TEHLİKE SORUMLULUĞU)
* SİGORTALININ SORUMLULUĞUNUN GENEL HÜKÜMLERE TABİ OLMASI
ÖZET : Karayolları Trafik Kanununun 87. maddesine göre; yaralanan ve ölen kişi
hatır için taşınmış ise, sigortalının sorumluluğu genel kurallara tabidir. Bu
nedenle; hatır taşımalarından doğan zarar, zorunlu mali sorumluluk sigortası
kapsamı dışında kalır.
(2918 s. Trafik K. m. 85, 87, 92)
Taraflar arasındaki davadan dolayı, (İstanbul Beşinci Asliye Ticaret
Mahkemesi)nce verilen 29.1.1992 tarih ve 718-17 sayılı hükmün temyizen
tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi
içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği
konuşulup düşünüldü:
Davacılar vekili, 13.11.1988 tarihinde meydana gelen trafik kazası sonucu
davalıya sigortalı otomobilde bulunan ve müvekkillerinin murisi olan
Hüseyin'in 23.11.1988 tarihinde vefat ettiğini, davalının zorunlu trafik
sigortası gereğince 2.500.000 lira ile sorumlu olduğunu ileri sürerek bu
meblağın 5.4.1989 tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalıdan tahsilini
talep etmiştir.
Davalı vekili, davacıların murisinin içinde bulunduğu aracın müvekkiline
mecburi mali mesuliyet sigortası ile sigortalı bulunduğunu, ancak poliçe
genel şartları 3/9. maddesi ve KTK.nun 92/c maddesi gereğince hatır için
taşımalarda meydana gelen zararların teminat kapsamı dışında kaldığını
savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; iddia, savunma, dosyadaki yazılı kanıtlar ve bilirkişi raporuna
nazaran, zorunlu trafik sigortası motorlu aracın işletilmesine bağlı tehlike
sorumluluğunu kapsadığı, hatır taşımasında da aracın işletilmesine bağlı bir
zarar söz konusu ise zararın poliçe güvencesinden karşılanması gerektiği,
çünkü tehlike sorumluluğunun aracın işletilmesine bağlı olduğu, KTK.nun 92.
maddesinde zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan durumlar tek tek
sıralandığı halde, burada hatır taşımasına yer verilmediği çünkü, hatır
taşımasının tehlike sorumluluğuna bağlı olarak zorunlu trafik sigortası
kapsamında bulunduğu, bu nedenle de poliçe genel şartlarının 3. maddesinin 9.
fıkrasında yer alan ve hatır taşımasını poliçe kapsamı dışında tutan kuralın
sistem olarak KTK.nun içeriğine ters düştüğünden geçersiz olduğu, bu duruma
göre KTK.nun 85/1 ve 91. maddeleri gereğince davacıların uğramış oldukları
zararın zorunlu trafik sigorta poliçesi kapsamında kaldığı gerekçesiyle
2.500.000 liranın 5.4.1989 tarihinden itibaren 30 faizi ile birlikte
davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Davacılar murisleri Hüseyin'in sigortalı (H.Ç.)'ye ait mecburi mali mesuliyet
sigortası ile sigortalı olan özel vasıta ile seyahat ederken, 13.11.1988 günü
meydana gelen kazada hayatını kaybetmiştir. Davacılar, murislerinin ölümü
nedeniyle seyahat etmekte olduğu sigortalı aracın sigortasına mecburi mali
mesuliyet sigortasında şahıs başına olan 2.500.000 lira tazminatın ödenmesi
için dava açmışlardır.
Davacıların murisinin sigortalı araçta hatır için karşılıksız taşınan bir kişi
olduğu, davalı sigortaca ileri sürülmüş, davacılar da bu suvunmaya karşı
çıkmamışlardır. Kısacası, müteveffanın sigortalı araçta hatır için
karşılıksız taşınan bir yolcu olduğu konusunda taraflar arasında bir
uyuşmazlık yoktur.
Karayolları trafik mecburi mesuliyet sigortası genel şartlarında teminat
dışında kalan halleri belirleyen 3. maddenin (g) bendinde hatır için
karşılıksız taşınan kimselerin yaralanmaları veya ölmeleri nedeniyle araç
malikine ve işletenine karşı ileri sürecekleri taleplerin karşılanmayacağı
açıklanmıştır.
Karayolları Trafik Kanununun 87. maddesinde yaralanan veya ölen kişi hatır
için karşılıksız taşınmakta ise sigortalının sorumluluğunun genel hükümlere
tabi olduğu belirtilmiştir. Kanunun bu açık hükmü karşısında hatır için
taşınan kişilere karşı işletenin sorumluluğunun Trafik Kanununun 85.
maddesinde düzenlenen özel sorumluluk (tehlike sorumluluğu) şeklinde
olmayacağının kabulü gerekir. Keza, aynı Kanunun 91. maddesinde işletenin 85.
maddesinin birinci fıkrasında belirlenen sorumluluklarının karşılanmasını
sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmalarını zorunlu kıldığına
göre, mecburi mali mesuliyet sigortasının konusunun Trafik Kanununun 85.
maddesinde düzenlenen sorumluluk olduğu konusunda kuşku duymamak gerekir.
Kanunun 87. maddesi mali mesuliyet sigortasının temin ettiği sorumluluğun
istisnasını göstermiş olması karşısında, aynı Kanunun 92. maddesinde ayrıca
ve açıkça belirtilmemiş olması, hatır taşımalarının zorunlu mali sorumluluk
sigortası kapsamında kaldığı sonucuna varılamaz.
Değinilen nedenlerle davanın reddi gerekirken kabulü yolunda karar verilmesi
yasaya aykırı olduğudan hükmün bozulması gerekmiştir.
S o n u ç : Açıklanan nedenlerden dolayı davalı vekilinin temyiz itirazlarının
yerinde olduğundan kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), ödediği temyiz harcının
isteği halinde temyiz edene iadesine, 24.5.1993 tarihinde oyçokluğuyla karar
verildi.
KARŞI OY YAZISI
* Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına neden
olursa, motorlu aracın işleteni, bu eylminden sorumlu olur. İşleten, bu
sorumluluğun karşılanmasını sağlamak üzere "mali sorumluluk sigortası"
yaptırmak zorunluluğundadır. Bu sigortaya zorunlu mali sorumluluk sigortası,
yaygın deyimle "trafik sigortası" adı verilir.
Görülüyor ki, zorunlu mali sorumluluk sigortası, yani trafik sigortası,
motorlu aracın işletilmesine bağlı bir tehlike sorumluluğunu kapsamaktadır.
Hatır taşımalarında, işletenin sorumluluğu için genel kuralların öngörülmesi,
hatır taşımalarında taşınan kişiler yönünden ölüm veya yaralanmalardan doğan
zararın anılan sigortanın kapsamı dışında kalmasını gerektirmez. Çünkü,
tehlike sorumluluğu aracın işletilmesine bağlı olup, taşımanın türüne bağlı
değlidir. Aksi halin düşünülmesi, bir motorlu aracın işletilmesini tehlike
kabul eden ve bu durumu zorunlu sigortaya bağlayan sisteme de aykırı olur.
Öte yandan, KTK.nun 92. maddesinde zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında
kalan haller tek tek sıralandığı halde burada hatır taşımasına yer verilmemiş
bulunmaktadır. Bunun sonucu, hatır taşımasının tehlike sorumluluğuna bağlı
olarak zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı içinde kaldığının kabulü
gerekir. Ayrıca, bu kabul biçimi hak ve adalete uygundur.
Karayolları Trafik Kanununda, hatır taşımasına ilişkin zararların zorunlu mali
sorumluluk sigortası kapsamına alınması yasaklanmadığına göre, sigorta genel
şartları ile hatır taşımasından doğan zararların sigorta teminatı dışında
bırakılması buyurucu kurala bir aykırılık oluşturur ve bu nedenle de genel
şartların 3/g maddesi geçersiz olur. Yasaya aykırı genel şartın
uygunamayacağı da açık ve seçiktir.
Yukarıdan beri açıklanan nedenlerle hatır taşımalarından doğan bedensel
zararlar zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamına girdiği anlaşıldığından,
yerel mahkeme kararının o n a n m a s ı gerektiği düşüncesiyle, sayın
çoğunluğun kararına katılmıyorum.
Gönen ERİŞ
Üye
|
