 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Onuncu Hukuk Dairesi
E. 1992/1888
K. 1993/9625
T. 20.9.1993
* ADAY ÇIRAK
* ÇIRAK VE ÖĞRENCİLER
* İŞ KAZASI
* DAVALILARIN SORUMLULUĞU
ÖZET : Endüstri meslek liseleri ile aday çırak, çırak ve işletmelerinde
mesleki eğitim gören öğrencileri çalıştıran kuruluşlar, sigortalılığın
gerçekleşmesi bakımından, işe giriş bildirgesini süresinde vermek
zorundadırlar. Belirlenen primleri Sosyal Sigortalar Kurumu öder.
İş kazası sonrası, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun rücu davasını, eğitim kurumu
açısandan bildirgenin süresinde verilmesi; iş yeri açısından da, kazada
kusurlu olduğu sebebine dayandırması lazımdır.
(506 s. SSK. m. 9, 10, 26/1) (3308 s. ÇMEK. m. 25/2-4) (818 s. BK. m. 43, 44)
Davacı, işkazasında yaralanan sigortalı işçi için yapılan harcamalar üzerine
uğranılan Kurum zararının rücuan ödetilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin
süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen
raporla, dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve
aşağıdaki karar tesbit edildi:
Sigortalı Murat, T.......... Endüstri Meslek Lisesi'nde 18.9.1989 tarihli
sözleşme uyarınca stajyer öğrenci olup, 13.11.1989 tarihinde, G.....
Kollektif Şirketi işyerinde çalışırken, elektrikli matkap tezgahında
parmağını kestirerek işkazasına uğramıştır.
Kurum, bu sigorta olayı nedeniyle bağladığı gelirlerin, peşin sermaye değeri
ile, geçici işgöremezlik ödeneği ve tedavi giderlerinin tahsilini, işe giriş
bildirgesini süresinde vermeyen davalılardan, 506 sayılı Kanun m. 9-10
uyarınca, müştereken ve müteselsilen istemiş, mahkeme okul idaresi hakkındaki
davayı reddetmiş, isteğin bir kesiminin sigorta olayının meydana gelmesinden
60 kusurlu görülen G..... Kollektif Şirketi'nden tahsiline karar vermiş,
karar, sadece davacı Kurum tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya içerisindeki sözleşmeye göre Murat, 18.9.1989 tarihli sözleşme uyarınca,
T....... Endüstri Meslek Lisesi'nde, aynı tarihte mesleki eğitime
başlamıştır. Sözleşmenin 18. maddesine göre, bu gibi stajyer öğrencilerin
işkazası - meslek hastalıkları ve hastalık sigortası hükümleri uyarınca
sigorta ettirilmeleri gerekmektedir. Bu işlemin, okul müdürlüklerince
yapılacağı ve miktarı saptanacak primlerin, Sosyal Sigortalar Kurumu'nca
ödeneceği, ödeme belgesinin saklanacağı sözleşmenin 19 ve 20. maddelerinde
yazılıdır.
Nitekim, 15.11.1989 tarihli işe giriş bildirgesini T...... Endüstri Meslek
Lisesi Müdürlüğü vermiştir. Böylece anılan davalının, 506 sayılı Kanun m. 9 -
10 çevresinde yasal süre içerisinde işe giriş bildirgesi vermediği ve
sorumluluk koşullarının oluştuğu tartışmasızdır. Kaldı ki; Aday Çırak, Çırak
ve İşletmelerde Eğitim Gören Öğrencilerin Sigorta İşlemleri Hakkındaki
Yönetmeliğin 6. maddeside, çırakların sigortalılığını gerçekleştirme ve işe
giriş bildirgesi verme yükümünü okullara yüklemiştir.
Öte yandan, 5.6.1986 tarih ve 3308 sayılı Kanunun 25/4. maddesine göre, "Aday
çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin
akdedilmesiyle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun işkazaları ve meslek
hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır". Sözleşme
18.9.1989 tarihli olmakla, davacının işkazası bakımından durumunun, 506
sayılı Kanun çevresinde düşünülmesi zorunludur. 506 sayılı Kanunun
uygulanmayacak maddeleri ise, 3308 sayılı Kanun m. 25/son'da açıkca
belirlenmiştir. Bunlar 506 sayılı Kanun m. 23, 24, 35, 42. maddeleridir ve
tümü eş ve çocuklara, ana babaya gelir bağlanması ve hastalık yardımı
yapılmasına ilişkindir. Diğer bir deyimle, 3308'e tabi sigortalıların ana
baba eş ve çocuklarına gelir bağlanamıyacağı, hastalık yardımı yapılmayacağı
öngörülmüştür.
Bunlar dışında, 506 sayılı Yasanın öteki maddelerinin uygulanmayacağı
düşünülmemiş ve bunlara, özellikle 9 - 10. maddelere, istisnalar arasında yer
verilmemiştir.
Bundan başka, 3308 sayılı Kanun m. 25/2'deki; "aday çırak, çırak ve öğrencinin
eğitimi sırasında, işyerinin kusuru halinde, meydana gelecek işkazaları ve
meslek hastalıklarından işveren sorumludur" denilmiştir. Bu fıkra, 506 sayılı
Kanun m. 26/1'e koşut bir kural içermektedir. Gerçekten, eğitim görülen
işyerine ilişkin bir kusur, işkazasına yol açmışsa, bundan, işyerinin
işvereninin sorumlu tutulması doğaldır. Ancak, bilindiği gibi, 9 ve 10.
maddelerden doğan sorumluluk, kusura dayalı bir sorumluluk olmayıp,
sigortalıların, işe giriş bildirgelerini vermekle yükümlü olanların, bu
yükümlülüklerine aykırı davranmalarının yaptırımı olan bir
sorumluluktur.Burada, yükümlülerin ayrıca sigorta olayının meydana gelmesinde
kusurlu olup olmamaları sadece sorumluluğun kapsamına yönelik bir durum
yaratır. Diğer bir deyişle, 9. maddeye aykırı davranmakla beraber, sigorta
olayının meydana gelmesinde, yükümlünün kusuru yoksa, ya da sigortalının veya
olaya karışan diğer kişilerin karşılıklı kusuru yada olayın kaçınılmaz
niteliği mevcutsa, rücu tazminatının indirilmesi söz konusu olacaktır.
Davada, sadece 9 - 10. maddelere dayanılarak tazminat istenilmiştir. 506
sayılı Kanun m. 26 ve 3308 sayılı Kanun m. 25/2'ye dayanan bir dava yoktur.
Buna rağmen, davalılardan G.... Kollektif Şirketi, mahkum edilmiştir. Fakat,
bu davalının temyizi yoktur. Öteki davalı okul idaresi hakkındaki dava
reddedildiğinden, bu davalı da temyiz etmemiştir. Ne var ki, yukarıda
açıklandığı üzere davalı okul idaresinin, 3308 sayılı Kanunun ve buna ilişkin
yönetmelik sözleşme ve 506 sayılı Kanun m. 9'a aykırı davrandığı ve yasal
sürede işe giriş bildirgesi vermediği ortadadır.
Bu davalıyı temsilen Hazine vekili de davayı takip etmiştir.
İşbu fiili ve hukuki gerçekler gözönünde tutularak, davalı okul idaresi -
Hazine hakkındaki davanın kabulüne ve BK. m. 43-44 ve müteselsil tahsil
talebi dikkate alınarak tazminatın belirlenmesi gerekirken yazılı şekilde
reddine karar verilmesi, isabetsizdir.
O halde, davacı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul
edilmeli, hüküm bozulmalıdır.
S o n u ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA),
20.9.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
