 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
İkinci Ceza Dairesi
E. 1992/12848
K. 1993/1086
T. 1.2.1993
* FAZLA FİYATLA PETROL ÜRÜNÜ SATMAK
* YETKİLİ MERCİLERCE VERİLEN EMİRLERE AYKIRI DAVRANMAK
* KAMUYA ELZEM ERZAK VE EŞYANIN NEDRETİNE VEYA FİYATININ
ARTMASINA SEBEP OLMAK
* HUKUKİ YÖNDEN TALEP HAKKI
ÖZET : Fazla fiyatla petrol ürünü satmanın hukuki yönden içerdiği sorumluluk
ayrık olmak üzere Dağıtım Şirketi ile Bayii arasında hukuki ilişki
çerçevesinde çözümlenebileceğinden sözleşmelerde bu yönden konulan kuralların
harekete geçirilebileceği, bu itibarla eylemde Dağıtım Şirketiyle Bayii
arasındaki sözleşmeden doğan sorumluluk ile mağdura ödediği fazla miktar
dolayısıyla hukuki yönden talep hakkı ayrık olmak üzere, TCK.nun 526.
maddesindeki suçun yasal unsurları bulunmadığı gibi aynı Kanunun 401.
maddesinin uygulama koşulları da oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm
kurulması yasaya aykırıdır.
(765 s. TCK. m. 526, 401)
Yetkili mercilerce verilen emirlere riayetsizlikten sanık Hilmi'nin yapılan
yargılaması sonunda; mahkumiyetine dair, (Trabzon Birinci Sulh Ceza
Mahkemesi)nden verilen 28.4.1992 tarihli hükmün Yargıtay'ca incelenmesi sanık
tarafından süresinde dilekçeyle istenmek ve dava evrakı C. Başsavcılığı'nın
8.12.1992 tarihli tebliğnamesiyle Daireye gönderilmekle okunup, iş
anlaşıldıktan sonra gereği düşünüldü:
Sanığın eylemi, 12. kg.lık Likit Petrol Gazı (LPG) tüpünün, 21.12.1991
tarihinde satış fiyatı 34.000 lira olduğu ve bu husus D..... LPG Şirketler
Grubunu'nun yazısında belirtildiği halde 45.000 liradan satmaktır.
79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Koruma Teşkilatı, Sermaye ve
Fon Hesaplarının Tasfiyesi'ne ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanun 14.6.1989
gün ve 3571 sayılı Kanunun 15. maddesi ile değişik 5. maddesinin (a)
fıkrasında; "ithalatçılar, rafineri ve dağıtım şirketleri ile akaryakıt
bayileri, ham petrol ve petrol ürünlerinin fiyatlarını tesbitte
serbesttirler". (b) fıkrasında; "Bakanlar Kurulu, uluslararası piyasalardaki
gelişmeleri de dikkate alarak gerektiğinde ham petrolün ve petrol ürünlerinin
alım, satım ve dağıtımı ile ilgili esasları belirlemeye yetkilidir"
hükümlerinin yer aldığı, 24 Haziran 1989 günlü Resmi Gazete'de yayınlanan ve
bu yasa hükmüne dayanılarak yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu'nun 89/14264
sayılı; "Hampetrol ve Petrol Ürünlerinin Alım, Satım ve Fiyatlandırma
Esasları ile Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonunun İşleyişi Hakkında Karar'ın 5.
maddesinde; "Rafineri Şirketleri, rafineri gümrüksüz satış fiyatlarını
serbest piyasa sartlarına göre belirler. Rafineriler belirlenen rafineri
satış fiyatlarını Bakanlığa, ilgili Gümrüklere ve Dağıtım Şirketlerine
bildirirler" ve 8. maddesinde; "Dağıtım Şirketleri tarafından tesbit edilen
petrol ürünleri mahalli satış fiyatları Bakanlığa ve Valiliklere bildirilir.
Bildirilen fiyatların uygulamaları mülki ve mahalli idarelerce takip ve
kontrol edilir" denildiği, bu düzenlemeler doğrultusunda, Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı'nın 17.8.1991 gün ve 20963 sayılı Resmi Gazete'de
yayınlanan tebliğiyle, fiyat tesbiti ve denetimi ile aykırı davranışların
takibine ilişkin kuralları içeren 23.5.1987 gün ve 19468 sayılı Resmi
Gazete'de yayınlanan Tebliğin yürürlükten kaldırıldığı ve söz konusu tebliğde
fiyat tesbit ve denetimi ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmediği, keza
29.5.1990 gün ve 20532 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğin 6.
maddesinde fiyat listesini görünür yere asmak ve sorulması halinde göstermek,
14/d maddesinde; yetkili bayilerin tüketicilerden LPG tutarı dışında ilave
bir bedel talep edilemiyeceğinden ibaret düzenlemeyle yetinildiği cihetle;
mahalli perakende satış fiyatlarının özel hukuk hükümlerine tabi ve bu
şekilde hareket eden Dağıtım Şirketleri tarafından tesbit edildiği,
fiyatların tesbitindeki esasları belirleme dışında Devlet müdahalesi
bulunmadığından, Bakanlar Kurulu, ilgili Bakanlık veya yetkili mercilerce
satış fiyatının tesbitinden sözedilemiyeceği keza mülki ve mahalli
idarelerce, mahalli perakende azami satış fiyatları uygulamalarının takibinin
fiyata müdahale yetkisi içermediği, bu nedenle fazla fiyatla petrol ürünü
satmanın hukuki yönden içerdiği sorumluluk ayrık olmak üzere Dağıtım Şirketi
ile Bayii arasındaki hukuki ilişki çerçevesinde çözümlenebileceğinden
sözleşmelerde bu yönden konulan kuralların harekete geçirilebileceği, nitekim
dosyada bulunan D.... LPG Şirketler Grubu'nun 24.12.1991 günlü Trabzon
Valiliği'ne gönderdiği yazısında; "iliniz ve ilçelerinde 21.12.1991 tarhi
itibariyle şirketimizin uygulayacağı LPG parekende satış fiyatları yazımız
ekinde tarafınıza gönderilmektedir. Bilgilerinize arz olunur", denilmesi de
fiyatların özel hukuk hükümlerine tabi Dağıtım Şirketlerince tesbit edilip,
uygulandığını doğruladığı, bu itibarla eylemde Dağıtım Şirketiyle Bayi
arasındaki sözleşmeden doğan sorumluluk ile mağdurun ödediği fazla miktar
dolayısiyle hukuki yönden talep hakkı ayrık olmak üzere, TCK.nun 526.
maddesindeki suçun yasal unsurları bulunmadığı gibi aynı Kanunun 401.
maddesinin uygulama koşulları da oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm
tesisi,
Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş
olduğundan sair yönleri incelenmeksizin hükmün bu sebeplerden dolayı
(BOZULMASINA), 1.2.1993 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
|
