 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Ondokuzuncu Hukuk Dairesi
E. 1992/10747
K. 1993/6545
T. 14.10.1993
* TRAFİK KAZASI (İşletenin sorumluluğu) (Kiracının sorumluluğu)
ÖZET : 2918 sayılı Kanunun 85. maddesi hükmüne göre, trafik kazası zararında
kaideten işleten sorumludur. Aynı Yasanın 3. maddesi de uzun süreli kiralama
halinde kiracı işleten sayılmıştır. Böyle bir hal varsa, trafik kazası
zararından aracın kiracısı sorumlu olur.
(2918 s. Trafik K. m. 3, 85)
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda
yazılı nedenlerden dolayı davalılardan .................................
Kiralama A.Ş.'ne yöneltilen davanın reddine, diğer davalılara ilişkin davanın
kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılardan
B.... Otel A.Ş. vekilince temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği
konuşuldu:
Davacı vekili, 6.4.1990 kayıt tarihli dava dilekçesi ile aracına, davalı
Erdoğan'ın idaresindeki 34 ..... 69 plakalı davalı ....................
Kiralama A.Ş.'ne ait aracın çarpması ile hasarına sebebiyet verdiğini
belirtip, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 5.000.000 TL.nın
davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili isteği ile ilk davayı açmış;
6.2.1991 kayıt tarihli dava dilekçesiyle de aracın finansal kiralama
sözleşmesi ile davalı B.O.F. Turistik İşl. ve Tic. A.Ş.'ne kiralanmış
olduğunu, ilk davada ibraz edilen belgeler ile anladığını belirtip, bilirkişi
tarafından hesaplanan hasar bedeli 7.875.000 TL.nın kaza tarihinden itibaren
kanuni faizi ile birlikte davalı B.O.F. Turistik İşl. ve Tic. A.Ş. ve davalı
Erdoğan'dan müştereken ve müteselsilen tahsili isteği ile ikinci davayı açıp,
her iki davanın birleştirilmesini istemiştir.
Davalı İ........ Finansal Kiralama A.Ş., aracı finansal kiralama ile davalı
B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş.'ne kiraladığını; bunun içindir ki işletenin
davalı B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş. olması sebebiyle bu kazadan dolayı
sorumluluğun kendisine ait olmayacağını savunup davanın reddini istemiştir.
Davalı B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş., aracı davalı Erdoğan'a kiraladığını,
kazanın kira süresi içinde ve araç onun yönetiminde iken vuku bulmasıyla
kazadan sorumlu olmayacağını savunup davanın reddini istemiştir.
Davalı Erdoğan, davaya karşı cevap vermemiştir.
Sonradan açılan davanın açıldığı mahkemece verilen birleştirme kararı üzerine
yargılamaya ilk açılan dava dosyası üzerinden devam olunması sonucunda,
davanın, davalı .................. Kiralama A.Ş. hakkında reddine, diğerleri
hakkında kabulü ile 7.523.703 TL.nın olay tarihinden 30 kanuni faizi ile
birlikte diğer davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar
verilmiştir.
Karar, davalı B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş. tarafından temyiz edilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 85. maddesi, trafik kazası
zararından sorumluluğun (kurtuluş sebepleri ileri sürülüp ispat etmedikçe)
işletene ait olduğunu belirlemiştir.
İşleten ise aynı Kanunun 3. maddesinde; "araç sahibi olan veya mülkiyeti
muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın
UZUN SÜRELİ KİRALAMA, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya
rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi
hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere, işlettiği ve araç üzerinde
fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır" şeklinde
tarif edilmiştir.
Aracın, davalı B.O.F. Turistik İşletmeler ve Tic. A.Ş.'nin bir iç bölümü
olarak faaliyet gösteren .......... RENT A CAR yöneticisi Ali tarafından
davalı sürücü Erdoğan'a kiraya verildiği, bununla ilgili olarak form
şeklindeki bir kira sözleşmesinin düzenlenip imzalandığı, bu sözleşmeye göre
kira süresinin 28.3.1990 ile 4.4.1990 tarihleri arası 8 gün olarak
belirlendiği, aracın yakıt tankının dolu olarak verildiği, günlük kira
bedelinin 100.000 TL. olduğu mübrez kira sözleşmesi içeriğinden anlaşılmakta
ve tartışmasızdır.
Burada üzerinde durulması gereken husus, iş bu kiralamanın yukarıda açıklanan
yasa hükümleri karşısında niteliği, uzun süreli kiralama olarak kabulü
gerekip gerekmediği ve davalı B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş.'ni sorumluluktan
kurtaracak özelliklere sahip bulunup bulunmadığıdır.
Yasa koyucu uzun süreli kiralamayı tanımlamış değildir. Bu konu doktrinde de
tartışmalıdır.
Ancak, Yargıtay uygulamasında yerleşik bir görüş ve uygulama oluşmuştur.
Çekişmesiz olduğu belirtilip yukarıda açıklanan (aracın, kiracıya, araçla
özde ve gerçek anlamda hakimiyeti ve araçtan ekonomik yararı sağlamaya
yeterli kabul edilmesi mümkün olmayacak 8 gün gibi bir süre için kiralanmış
bulunması; yakıt deposu dahi dolu şekilde teslim edilmiş olması, şirketi
temsilen hareket eden ile kiracının aynı soyadını taşıyor olmalarının sadece
bir rastlantı olduğu yolunda bir açıklama mevcut bulunmaması gibi) hususlar
ve özellikle olaydan dolayı sorumlu olmadığını ispatla mükellef bulunan
davalı şirketin bunların aksini ispatlar bir delil getirebilmiş olmaması
birlikte değerlendirildiğinde buradaki kiralamanın yasanın belirlediği
anlamda uzun süreli bir kiralama olarak kabulü mümkün olamaz ve kiracının
işleten sıfatının kabulünü gerektirmez.
Bu nedenlerledir ki, davalı B.O.F. Tur. İşl. ve Tic. A.Ş.'nin temyiz
itirazları yerinde olmamakla yerel mahkeme kararının onanması gerekmiştir.
S o n u ç : Yukarıda yazılı nedenlerle davalılardan B...... Otel A.Ş.nin
temyiz itirazlarının reddi ile yerel mahkeme kararının (ONANMASINA), fazla
ödenen peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 14.10.1993 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
|
