 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
2.HUKUK DAİRESİ
SAYI
Esas Karar
92/1060 92/2801
Özet:Karşılıklık ilkesinin araştırılma biçimi
Temyiz eden:Davacı
Meropu Tzoumari (Lekkaş) Konstantince Lekkas ile Hüsyine Uygur
arasındaki kayyımlığın kaldırılması davasının yapılan muhakemesi sonunda
mahalli mahkemece verilen hükmün temyizen mürafaa icrası suretiyle tetkiki
davacı tarafından istenilmekle, duruşma için tayin olunan bugün temyiz eden
vekili Av.Sevil Barutçu geldi. Karşı taraf tebligata rağmen gelmedi. Gelenin
konuşması dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için
duruşmadan sonraya bırakılması uygun görüldü. Dosyadaki bütün kağıtlar okunup
gereği görüşülüp düşünüldü:
1-"Türk mahkemelerinde dava açan,... yabancı gerçek ve tüzel kişiler,
yargılama ve takip giderleriyle karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılamak
üzere mahkemenin belirleyeceği teminatı göstermek zorundadırlar" (2475 sayılı
K.32). Davacılar yabancı bir devlet tabiiyetindedirler. 2475 sayılı Kanunun
32/2. maddesi şartları araştırılarak, şartlar oluşmamışsa taminat alınması
gerektiği düşünülmeden yargılamaya devam edilmesi doğru bulunmamıştır.
2-"Tahdidi mutazammın kanun hükümleri yerinde kalmak ve karşılıklı
olmak şartı ile yabancı hakiki şahıslar Türkiye'de gayrimenkul mallara
temellük ve tevarüz edebilirler" (Tapu Kanununun 35). Kanun karşılıklılık
esasının ne şekilde belirleneceğini açıklamamıştır. Türk yabancılar Hukukunun
genel ilkelerinden olan karşılıklı işlem (mütekabiliyet) esası, en az iki
devlet arasında uyğulanan ve her birinin ülkelerinde diğerinin vatandaşına
aynı mahiyetteki hakları karşılıklı tanımalarını, ifade eder. Bu ilke anlaşma
ile tanıma yanında, iş mevzuat bakımından bir engel koymama biçiminde yazılı
hukukta yer alabilir. Ancak en önemli nokta 28.5.1927 günlü l062 sayılı
kanunda ifade edildiği üzere idari karar veya istisnai kanunlarla Türk
uyruklular bakımından mülkiyet haklarının kısmen veya tamamen sınırlanp
sınırlanmadığının daha açık bir ifade ile fiili durumun belirlenmesidir.
Yabancı ülke MEVZUATINDA BİR ENGEL OLMAMAKLA BERABER TÜRK VATANDAŞLARININ O
ÜLKEDE TAŞINMAZ MAL EDİNMELERİ ŞU VEYA BU BİÇİMDE FİİLEN ENGELLENİYORSA, tapu
Kanununun 35. maddesinde açıklanan idenme engelinin bulunmadığnı söylemek
mümkün değildir.
Öte yandan edinilecek taşınmaz malın bulunduğu yer bakımından da
durumun araştırılması gerekir. Mesela yabancı ülke kendi sahillerinde
gayrimankul edinmeyi yalnızca kendi vatandaşlarına hasretmişse bizim
mevzuatımız bakımından engel olmasa bile sahildeki taşınmaz malın yabancı
tarafından edinilebileceği kabul edilemez.
Tüm bu yönler gözetilerek,yetkili mercilerden (Dış İşleri
Bakanlığın'dan) davacıların tabiyetinde bulunduğu ülke mevzuatı ve uyğulanan
fiili durum sebebiyle Türk vatandaşlarının taşınmaz mal edinmelerine engel
bulunup bulunmadığının araştırılması gerekir. Bu yolda gerekli araştırma
yapılmadan yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya
aykırıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, duruşma
için takdir olunan ikiyüzelli bin lira vekalet ücretinin davalıdan alınıp
davacıya verilmesine 10.3.l992 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
İ.Yanıkömeroğlu N.Turhan H.Dinç F.Kıbrıscıklı Ö.Aksoy
|
