 |
Yargýtay içtihatlarý bölümü
Yargýtay Kararý
T.C
Y A R G I T A Y
Sekizinci Hukuk Dairesi
E. 1991/20391
K. 1992/16940
T. 23.12.1992
* TAPU ÝPTALÝ VE TESCÝL
* ÝSKANEN VERÝLMÝÞ ARAZÝ
ÖZET : Taþýnmaz mübadil Rumlara ait olsa bile, 3402 sayýlý Kanunun 46.
maddesine göre iskan ve tevzi iþlemleri tamamlanmamýþ ve taþýnmazlar iskanen
verilmiþ ise zilyet tescil isteyebilir.
(3402 s. Kadastro K. m. 46)
Ýbrahim vereseleri Tayyibe ve müþterekleri ile Hazine aralarýndaki tapu iptali
ve tescil davasýnýn reddine dair, (Pendik Asliye Hukuk Hakimliði)n-den
verilen 9.7.1991 gün ve 1580/827 sayýlý hükmün Yargýtay'ca incelenmesi
davacýlar vekili tarafýndan süresinde istenilmiþ olmakla; dosya incelendi,
gereði düþünüldü:
Davacýlar, 2718 için imar, ihyaya ve zilyetliðe 2366 parsel için de iskan ve
zilyetliðe dayanmýþlardýr. Mahkemece, taþýnmazlarýn "mütegayyip Rum'-lardan"
kaldýðý gerekçesiyle davanýn reddi yönüne gidilmiþtir. Tanýk ifadelerine
göre, taþýnmazlar davacýlarýn murisleriyle birlikte ekleme zilyetlikleri
yirmi yýlý çok geçmiþtir. Bu durumda taþýnmazlar kanun gereði devlete kalan
yerlerden deðil ise zilyetlik koþulu davacýlar lehine oluþmuþ olduðundan
davacýlar bunlarýn kendi adlarýna tescilini isteyebileceklerdir. O halde
üzerinde durulmasý gereken husus, taþýnmazlarýn tasfiye kanunlarýna tabi olup
olmadýðý hususudur. Bilindiði gibi firari ve mütegayyýp kiþilerle, mübadil
Rumlardan kalan mallar kazandýrýcý zamanaþýmý yoluyla iktisap edilemez.
Mübadil Rum'lar, Lozan antlaþmasý ve diðer antlaþmalar gereðince, mübadeleye
tabi olan Rum Ortadoks Dini'nden Türk vatandaþlarýdýr. 22.4.1963 gün 4041/94
sayýlý Anayasa Mahkemesi Kararýnda da belirtildiði gibi, (AMKD., S: 1, 1971,
s: 231-246). firari ve mütegayyip kiþilerle ilgili bulunan emvali metruke
kanunlarý, özel hükümlere tabi olan mübadil Rum'lar hakkýnda uygulanamaz.
"Firari ve mütegayyip kiþiler" deyimiyle bilhassa vaktiyle, Türk Vatandaþý
olan, Ermeni asýllý kiþiler anlatýlmak istenilmiþtir. Evmali metruke
kanunlarý ancak bunlar hakkýnda uygulanabilmektedir. Bu nedenle, ortadoks
dininden olan Türk uyruklu Rum'lar, firari ve mütegayyip kiþi sayýlmazlar. Bu
itibarla mahkeme hükmünde Rum'lar için kullanýlan "firari ve mütegayyip
kiþiler" deyimi yerinde deðildir. 1725 sayýlý Kanunla tasdik edilen"
Mübadelei Ahaliye Mütedair Lozan Muahedenamesiyle Atina Ýtilafnamesinin
Tatbikatýndan Mükevellit Mesailin, Sureti Kat'iyede Halli Hakkýda
Mukavelename"nin 2. maddesi hükmüne göre, mübadil Rum'larýn Türkiye'de
býraktýklarý menkul ve gayrimenkul mallarýn tam mülkiyeti Türk Hükümeti'ne
geçmiþtir. Mübadele, Ýstanbul'da oturan Rum'larla, Batý Trakya'da oturan
müslümanlarý kapsamaz. 1912 Kanunuyla sýnýrlandýrýldýðý biçimde, Ýstanbul
Sehremaneti daireleri içinde, 30 Ekim 1918 tarihinden önce yerleþmiþ bütün
Rum'lar (Žtablis) Ýstanbul Rum ahalisi sayýlýr. Taþýnmazlarýn etablý sayýlan
Ýstanbul Rum ahalisine ait olup olmadýðý anlaþýlamamaktadýr. Bu yönün
yöntemine uygun biçimde araþtýrýlýp belirlenmesi ve taþýnmazlar Ýstanbul Rum
ahalisinden kalmýþ olupda, diðer koþullar tamam ise, o takdirde bu
taþýnmazlarýn zilyetlik ve zamanaþýmý yoluyla kazanýlabileceðinin düþünülmesi
gerekir. Bundan ayrý 2366 numaralý parselin iskanen verildiði ileri
sürülmüþtür. Taþýnmaz mübadil Rumlara ait olsa bile, 3402 sayýlý Kanunun 46.
maddesine göre iskan ve tevzi iþlemleri tamamlanmamýþ ve taþýnmazlar iskanen
verilmiþ ise zilyed, tescil isteyebilir. Bu yönün araþtýrýlmasý ve davacýlara
bu iddialarýný kanýtlamak üzere mehil ve imkan verilmesi gerekir. Konusu
taþýnmazlara ait kayýt ve belgeler getirtilmiþ ise de bunlar yerel bilirkiþi
aracýlýðý ile taþýnmazlara uygulanmamýþ sadece fen memurundan alýnan bilgi
ile yetinilmiþtir. Fen memuru ancak ölçü ve kroki iþlerinden anlayan bir
kiþidir. Konusu kayýtlarda geçen isimleri bilmesi ve buna göre bir kaydýn bir
yere ait olup olamýyacýðýnýn bilmesi mümkün deðildir. Bu kayýtlarýn ve
dayanaklarýnýn o yeri iyi bilen yaþlý kimseler arasýndan seçilecek yerel
bilirkiþiler aracýlýðý ile yerlerine uygulanmasý, bu kayýtlara göre nizalý
taþýnmazlarýn ne suretle belirlendiðinin Rum'lardan kalýp kalmadýðýnýn
saptanmasý, Rumlardan kalmýþsa bunlarýn mübadil olup olmadýklarýnýn
araþtýrýlmasý, Yerel bilirkiþinin arz üzerinde göstereceði sýnýrlarýn fen
memuru tarafýndan düzenlenecek krokiye iþaret ettirilerek, uygulanmasý,
temyiz incelemesi sýrasýnda denetlenmesine imkan verilmesi ve bundan sonra
uyuþmazlýk hakkýnda karar verilmesi gerekirken bunlardan zuhul ve eksik
inceleme ile yazýlý þekilde hüküm verilmiþ olmasý isabetsiz ve temyiz
itirazlarý yerinde olduðundan kabulü ile hükmün (BOZULMASINA) ve 7700 lira
peþin harcýn istek halinde temyiz edenlere iadesine, 23.12.1992 tarihinde
oybirliðiyle karar verildi.
|
