 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Ondördüncü Hukuk Dairesi
E. 1991/1601
K. 1992/5291
T. 12.5.1992
* İNTİFA HAKKININ TESCİLİ
* BELEDİYENİN DEVİR KARARI
* RESMİ SÖZLEŞME YOKLUĞU
* AMACA UYGUN KULLANMA
ÖZET : Belediye meclisinin çekişmeli taşınmazın intifa hakkının Dernek adına
tesis ve tescili hususunda kararına uygun olarak, çekişmeli taşınmazdaki
binayı öğrenci yurdu olarak kullandığı, sonra öğrenci yurdu olarak
kullanılmasının sakıncalı olması nedeniyle otel olarak kiraya verdiği, kira
geliri ile öğrencilere burs verdiği ve bu suretle intifa hakkı ile ilgili
güdülen amaç dolaylı biçimde sağlandığına, bu durumda belediyenin intifa
hakkı ile ilgili kararını geri alması sonuç doğuramayacağına göre, Derneğin
dava konusu taşınmazdaki binayı kiraya vermesinin intifa hakkının tesisinde
öngörülen amaca uygun düşmediğinden bahisle davanın reddi usul ve yasaya
aykırıdır.
(743 s. MK. m. 705, 718)
Davacı Şebinkarahisar Yardımlaşma Derneği vekili tarafından, davalı
Şebinkarahisar Belediyesi aleyhine 5.12.1990 gününde verilen dilekçe ile
intifa hakkının tapuya tescili istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda,
davanın reddine dair verilen 7.11.1991 günlü hükmün Yargıtay'ca duruşmalı
olarak incelenmesi davacı ve davalı vekilleri tarafından istenilmekle; dosya
ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
Davacı vekili, Şebinkarahisarlılarca kurulan Şebinkarahisar ve Çevresi Kültür
Derneği'nin hemşerileri gençlerin okumalarını teminen yurt binası yapılması
için İstanbul İli Eminönü İlçesi'nde kain ve tapu sicilinin 190 pafta 747 ada
44 parsel sayısında kayıtlı arsayı satın aldığını, bu taşınmazın mülkiyetinin
Şebinkarahisar Belediyesi adına intikalinin uygun gördüğünü ve gerekli işlemi
yerine getirdiğini, Dernek ve Şebinkarahisar Belediyesi'nin anlaşması üzerine
Şebinkarahisar Belediyesi Meclisi'nin 9.5.1969 gün, 75 sayılı kararı ile 40
yıl süre ile bilabedel binanın intifa hakkının Derneğe verilmesinin kabul
edildiğini, tapuda intifa hakkının tescili işleminin yerine getirilmediğini,
Şebinkarahisar ve Çevresi Kültür Derneği'nin binayı öğrenci yurdu olarak
ilgililerin hizmetine sunduğunu, 1976 yılında öğrenci hareketlerinden ötürü
binanın öğrenci yurdu olarak kullanma olanağının kalmadığını ve otel olarak
kiraya verildiğini, kira gelirinden öğrencilere burs ödendiğini; şimdi ise,
Şebinkarahisar Belediyesi'nin binayı kiraya vermek suretiyle kira gelirini
kendisinin aldığını, Şebinkarahisar ve Çevresi Kültür Derneği'nin adının
Şebinkarahisarlılar Yardımlaşma Derneği olarak değiştiğini ve önceki Derneğin
devamı olduğunu bildirerek Şebinkarahisar Belediye Meclisi'nin 9.5.1969 gün,
75 sayılı kararına dayanarak 40 yıl süreli intifa hakkının tapuya tescilini
istemiştir.
Davalı Şebinkarahisar Belediyesi vekili, Belediye Meclisinin 9.5.1969 gün, 75
sayılı kararının tesis olunduğu gün ile dava günü arasında 10 yıldan fazla
süre geçtiğinden zaman aşımı nedeniyle davanın dinlenmeyeceğini, bundan başka
intifa hakkı ile ilgili resmi sözleşme düzenlenmediğini, binanın yurt olarak
kullanılmadığını, kiraya verilmek suretiyle 1.7.1985 gününe kadar haksız
işgalin sürdürüldüğünü, Derneğin yurt işletmeciliği yetkisinin 1980 yılında
kaldırıldığını ve kazanç sağlayacak faaliyetlerde bulunamıyacağını, değeri ve
geliri yüksek intifa hakkı edinemiyeceğini bildirerek davanın reddine karar
verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın arsa olarak davalı adına tapuda kayıtlı
olduğu, üzerinde yedi katlı bina bulunduğu ve tapuda cins düzeltilmesi
yapılmadığı, binanın bir süre öğrenci yurdu olarak Şebinkarahisarlı'ların
hizmetine tahsis edildiği, öğrenci hareketlerinden ötürü dernekçe otel olarak
kiraya verildiği, sonra Şebinkarahisar Belediyesi ile özel kişi arasında
1.7.1985 gününden itibaren otel olarak işletilmek üzere kira sözleşmesi
düzenlendiği, Şebinkarahisar Belediye Meclisinin 9.5.1969 gün 75 sayılı
kararının tesis edildiği gün ile dava günü arasında 10 yıldan fazla süre
geçtiğinden zaman-aşımı savunmasının yerinde olduğu, ayrıca Dernek tarafından
bina otel olarak kullanılmak üzere kiraya verilmesinin de intifa hakkının
tesisinde öngörülen amaca uygun düşmediği belirtilerek davanın reddine karar
verilmiştir.
Dosya kapsamı ve toplanan deliller itibariyle Şebinkarahisar ve Çevresi Kültür
Derneği tarafından öğrenci yurdu olarak kullanılmak üzere İstanbul İli
Eminönü İlçesi Mimar Kemal Mahallesi'nde kain ve tapu sicilinin 190 pafta 747
ada 44 parsel sayısında kayıtlı arsanın satın alındığı, taşınmazın
mülkiyetinin Şebinkarahisar Belediyesi adına intikal ettirildiği, tarafların
anlaşmasına uygun olarak Şebinkarahisar Belediye Meclisi'nin 9.5.1969 gün ve
75 sayılı kararı ile 40 yıl süre ile bilabedel taşınmazın intifa hakkının
sözü edilen Dernek adına tesis ve tescil ettirilmesinin kabul olunduğu,
Derneğin de bu arsaya yedi katlı binayı yaptırdığı ve öğrenci yurdu olarak
kullandığı, Mahkemece ve taraflarca kabul edildiği üzere talebe
hareketlerinden ötürü binanın yurt olarak kullanılmaması nedeniyle otel
olarak işletilmek üzere kiraya verdiği, kira gelirini burs olarak öğrencilere
ödediği, bu durumun 18.6.1985 gününe kadar sürdüğü, bundan sonra
Şebinkarahisar Belediyesi'nin intifa hakkı ile ilgili kararını geri aldığı ve
kendisinin 1.7.1985 gününden itibaren binayı otel olarak kiraya verip
gelirini aldığı anlaşılmıştır.
Şebinkarahisar Belediye Meclisi'nin 9.5.1969 gün, 75 sayılı intifa hakkı ile
ilgili kararından itibaren dava konusu taşınmazda yapılan bina öğrenci yurdu
olarak kullanıldığına, öğrenci hareketlerinden sonra binanın öğrenci yurdu
olarak kullanılması sakıncalı olduğundan otel olarak kiraya verildiğine, kira
geliri ile öğrencilere burs ödendiğine, bu suretle intifa hakkı ile güdülen
amaç dolaylı biçimde sağlandığına, bu durum 18.6.1985 gününe kadar devam
ettiğine ve davanın açıldığı 5.12.1990 gününe kadar aradan 10 yıllık süre
geçmediğine göre, zamanaşımı savunmasının dinlenme olanağı olmadığı halde bu
nedenle davanın reddi doğru değildir. Ayrıca, davanın zamanaşımı nedeniyle
reddi halinde işin esasına girişilmeyeceği ve bu hususta hüküm kurulmayacağı
da düşünülmemiştir.
Her ne kadar Şebinkarahisar Belediyesi resmi kuruluş ise de, olayın özelliğine
binaen özel hukuk hükümlerine göre, uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekmektedir.
Bu hususla ilgili olmak üzere Medeni Yasanın 718. maddesinde; "taşınmazdaki
intifa hakkının tapu siciline kayıt ile teessüs edeceği; hilafına bir kayıt
bulunmadıkça, mülkiyete dair hükümlerin taşınır ve taşınmaz intifa haklarının
iktisabında ve tescilinde tatbik olunacağı" öngörülmüştür. Sözü edilen Medeni
Yasanın 705. maddesinde ise, irtifak hakkının tesisi için yapılan sözleşmenin
resmi olmadıkça geçerli sayılmayacağı belirtilmiştir. Şu dava da, resmi senet
aranmasına gerek yoktur. Zira, yukarıda açıklandığı vechile, Şebinkarahisar
ve Çevresi Kültür Derneği, çekişmeli arsayı satın almış, üzerine binayı
yaptırmış, başkasının eline geçmemesi ve güven duygusu nedeni ile taşınmazın
mülkiyetini Şebinkarahisar Belediyesi'ne intikal ettirmiştir. Şebinkarahisar
Belediye Meclisi de vaki anlaşmaya binaen 9.5.1969 gün ve 75 sayılı kararı
ile çekişmeli taşınmazda öğrenci yurdu inşaa edildiğinden 40 yıl süre ile
bilabedel Dernek lehine intifa hakkı tesis ve tesciline karar vermiştir. Her
ne kadar intifa hakkı tapuya tescil edilmemiş ise de, taraflar anlaşma ve
mezkur kararın hükümlerini uzun süre yerine getirmişler ve geçerliliği
bakımından birbirlerine güven vermişlerdir. Bu durumda, Hukuk Genel
Kurulu'nun 6.6.1979 gün ve 1979/190-199 sayılı kararında belirtildiği üzere,
intifa hakkı ile ilgili resmi sözleşme düzenlenmediği hakkındaki savunma
hakkın kötüye kullanılması niteliğini taşır ve bu savunma yasal korumadan
yoksundur. Diğer yönden, Şebinkarahisar ve Çevresi Kültür Derneği,
Şebinkarahisar Belediye Meclisi'nin 9.5.1969 gün ve 75 sayılı çekişmeli
taşınmazın intifa hakkının Dernek adına tesis ve tescili hususunda kararına
uygun olarak çekişmeli taşınmazdaki binayı öğrenci yurdu olarak kullandığı,
sonra Mahkemece ve taraflarca kabul edildiği üzere öğrenci yurdu olarak
kullanılmasının sakıncalı olması nedeniyle otel olarak kiraya verdiği, kira
geliri ile öğrencilere burs ödediği ve bu suretle intifa hakkı ile güdülen
amaç dolaylı biçimde sağlandığına, bu durumda Şebinkarahisar Belediyesi'nin
intifa hakkı ile ilgili kararını geri alması sonuç doğurmayacağına göre sözü
edilen zorunluk hali değerlendirilmeden Derneğin dava konusu taşınmazdaki
binayı kiraya vermesinin intifa hakkının tesisinde öngörülen amaca uygun
düşmediğinden bahisle davanın reddi usul ve yasaya aykırıdır.
Kabule göre de;
Davalı vekili, davaya karşı verdiği cevap dilekçesinde, dava değerine itiraz
etmiştir. Bu nedenle, dava günündeki çekişmeli intifa hakkı değerinin keşfen
saptanması ve davanın reddinden dolayı söz konusu değer üzerinden vekille
temsil olunan davalı yararına vekalet ücreti takdiri gerekirken yazılı olduğu
vechile dava dilekçesinde belirtilen değer üzerinden vekalet ücreti tayini
doğru değildir.
S o n u ç : Yukarıda açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin yerinde görülen
temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), istek halinde peşin
alınan temyiz harçlarının yatıranlara iadesine, 100.000 lira duruşma vekalet
ücretinin Şebinkarahisar Belediyesi'nden tahsili ile davacı
Şebinkarahisarlılar Yardımlaşma Derneği'ne ödenmesine, 12.5.1992 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
|
