 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Üçüncü Hukuk Dairesi
E. 1990/4578
K. 1991/522
T. 28.1.1991
* TESBİT DAVASI
(Görevli mahkeme)
ÖZET : Tesbit davası, eda davasının öncüsüdür. O nedenle tesbit davası için
görevli mahkeme, öncüsü olduğu eda davasına bakacak olan mahkemedir. İdari
bir işleme konu olabilecek veya bir idari kararın alınmasına esas tutulacak
konularda adli yargıya başvurulamaz. Anayasanın 142. maddesinde de hükme
bağlanmış olduğu üzere HUMK. nun 1. maddesi uyarınca mahkemelerin görevleri
ancak kanunla belirlenir.
(1086 s. HUMK. m. 1, 7/1)
Ilgaz Sulh Hukuk Hakimliği'nden verilen 26.2.1988 tarih ve 1988/3-4 sayılı
kararın temyiz edilmemekle kesinleşmesi ve yürürlükteki kanuna aykırı olduğu
iddiasıyle C. Başsavcılığı'nın 13.10.1989 gün ve H. 31 sayılı yazılarıyle
kanun yararına temyiz edilerek, bozulmasının istenmesi üzerine gereği
düşünüldü:
Davacı, hasımsız olarak açtığı bu davada, annesinin bakıma muhtaç olduğunun ve
kendisinin ona bakmakla yükümlü olduğunun tesbitini istemiştir.
Genel olarak, tesbit davası açılabilmesi için eda davasının açılma olanağının
henüz bulunmaması ve ayrıca hükmen tesbiti istenen hususun davacıya işlerliği
olan bir hukuki yarar sağlanması gereklidir.
Tesbit davası, eda davasının öncüsüdür. O nedenle tesbit davası için görevli
mahkeme, öncüsü olduğu eda davasına bakacak olan mahkemedir. Öğretmen olan
davacının bu davayı bakıma muhtaç annesine bakmakla yükümlü olduğu
gerekçesiyle başka bir görev yerine naklini sağlamak amacıyla açtığı
anlaşılmaktadır. Bu şartların isbatı halinde davacının atanması sözkonusu
ise, şartların varlığının atama işlemini yapacak mercii tarafından
belirlenmesi esastır. İdari bir işleme konu olabilecek veya bir idari kararın
alınmasına esas tutulacak konularda adli yargıya başvurulamaz. Kişinin
atanması için gerekli şartları haiz olup olmadığı, atamayı yapacak idari
merci tayin ve tesbit eder. HUMK.nun 7. maddesinin 1. fıkrasında da hükme
bağlanmış olduğu üzere ".. İdari makamın... görevine giren... bir iş
kendisine arz olunan mahkeme" görevli olmadığına karar vermelidir.
Bazı durumlarda, tayini yapmakla görevli makam tarafından çıkarılan
yönetmeliklerde, atama isteyen kişinin yakınının bakıma muhtaç olduğuna ve
kendisinin de bu yakınına bakmakla yükümlü bulunduğuna ilişkin mahkeme kararı
istenmiş olması, adli yargı yerini görevli kılmaz. Çünkü, Anayasanın 142.
maddesinde de hükme bağlanmış olduğu üzere HUMK.nun 1. maddesi uyarınca
mahkemelerinin görevleri ancak kanunla belirlenir. Yönetmelik hükmüne
dayanılarak mahkeme kendisini görevli kabul edip davaya bakamaz.
Bu hukuksal durum karşısında istemin idari makamlarca tesbiti gereken bir
husus olması nedeniyle dilekçenin görev yönünden reddi gerekirken tesbit
kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan nedenlerle C. Başsavcılığı'nın temyiz
itirazlarının kabulü ile hükmün HUMK.nun 427. maddesi gereğince sonuca etkili
olmamak kaydıyla kanun yararına (BOZULMASINA) ve gereği yapılmak üzere
kararın bir örneği ile dosyanın C. Başsavcılığı'na gönderilmesine, 28.1.1991
gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
