 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Onbirinci Hukuk Dairesi
E. 1989/9256
K. 1991/1139
T. 21.2.1991
* ALACAK DAVASI
* TAHRİFAT
ÖZET : Davacı keşidecinin bankadaki hesabından fazla bir ödeme yapılması
sonucu zarar doğmuştur. Bu zarardan hem banka, hem de tahrifatı yapan çek
hamili sorumludur. Keşidecinin bunlardan herhangi birisini dava etmeye hakkı
vardır. Davalı banka zararı ödediği taktirde sahteciliği yapan çek hamiline
rücu edebilir.
(818 s. BK. m. 51)
Taraflar arasındaki davadan dolayı, (Ankara Asliye İkinci Ticaret
Mahkemesi)nce verilen 17.5.1989 tarih ve 247-625 sayılı hükmün temyizen
tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi
içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği
konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin keşidecisi, dava dışı Halit isimli şahsın lehdarı
olduğu (124.385) TL. bedelli çekin bu şahıs tarafından tahrif edilerek
(4.920.000) TL. bedelli haline getirildiğini, tanzim tarihinin de
değiştirildiğini ve davalı banka şubesinin müvekkili ile mutabakat sağlamadan
aldığı provizyon sonucu çek bedelini çek lehdarı olan Halit'e ödediğini, bu
işlemde davalı banka elemanlarının kusurlu olduğunu belirterek müvekkili
zararı olan (4.795.615) TL.nın tahsili için davalı hakkında yapılan icra
takibine davalının haksız olarak itiraz ettiğini iddia ederek, davalı
itirazının iptaline ve inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava
etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu çekte tahrifat yapıldığının belli olmadığını,
müvekkili elemanlarının ihmal ve kusurunun bulunmadığını savunarak davanın
reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, Adli Tıp Kurumu raporuna ve toplanan kanıtlara
nazaran dava konusu çekte çek lehdarının tahrifat yaptığı, ancak bu çekteki
önceki bedel ve tarihin yazı ve rakamlarının kimyevi madde ile silinmesinden
sonra yeniden doldurulmuş olduğunun ve bu tahrifatın anlaşılmasının ancak
labaratuvar tetkiki sonucu belli olacak şekilde olması nedeniyle davalı banka
elemanlarının ihmal ve kusurlarının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Davacının keşide ettiği (124.385) TL.lık isme yazılı çek lehdar tarafından
yapılan sahtecilik sonucu (4.920.000) TL.na çevrilerek davalı bankaya ibraz
edilmiş ve banka tarafından çekte yazılı meblağ lehdara ödenmiştir.
Yaptırılan bilirkişi incelemesinde lehdar tarafından yapılan tahrifatın ancak
labaratuvar muayenesi ile anlaşılabileceği belirtilmiş ve mahkemece bu rapora
dayanılarak davalı banka kusursuz sayılarak dava reddedilmiştir.
Ancak, TTK.nun 724. maddesi hükmünce sahte veya tahrif edilmiş bir çekin
ödenmiş olmasından doğan zarar muhatap bankaya aittir. Olayda aynı maddede
gösterildiği şekilde keşideciye atfı kabil bir kusur da mevcut değildir. Yasa
hükmünce muhatap banka olayda kusurlu olsun olmasın sahte veya tahrif edilmiş
çeki ödemekten dolayı sorumlu sayılmıştır. Bu sorumluluk kusursuz
sorumluluktur.
Davacı keşidecinin bankadaki hesabından fazla bir ödeme yapılması sonucu
zararı doğmuştur. Bu zarardan BK.nun 51. maddesi hükmünce hem banka, hem de
tahrifat yapan çek hamili sorumludur. Keşidecinin bunlardan herhangi birisini
dava etmeye hakkı vardır. Davalı banka zararı ödediği takdirde sahteciliği
yapan çek hamiline rücu edebilir. Açıklanan bu hukuki duruma göre mahkemece
davanın kabulü gerekirken reddi doğru olmamış ve hükmün bozulması
gerekmiştir.
S o n u ç : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının
kabulü ile hükmün davacı yararına (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin
harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 21.2.1991 tarihinde
oybirliğiyle karar verildi.
|
