 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
YARGITAY İÇTİHATI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU
Esas : 1990/2
Karar : 1990/6
Tarih : 30.11.1990
ARSA OFİSİNCE SAĞLANAN ARSA MALİKİNİN TASARRUF YETKİSİ - KAMU HUKUKUNDAN DOĞAN SINIRLANDIRMA
Antalya ili Özel İdaresi tarafından Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden satın alınarak, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasının sağlanması amacıyla Valilik ile Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü arasında düzenlenen protokol gereği Ofis'e devredilen arsaların, Ofis'çe kooperatiflere devri ve kooperatif ortaklarına dağıtımını takiben 1164 sayılı Arsa Ofisi Kanununun 11. maddesi uyarınca tapu kayıtlarına konulan "satış şartlarına uygun inşaat ikmal edilmedikçe üçüncü şahıslara satılamaz, bağışlanamaz veya haczolunamaz" yolundaki şerhin hüküm ve sonuçları sözleşme ile ortadan kaldırılamaz, değiştirilemez ve süre sonunda bu şerh hükümsüz hale gelmez.
29.4.1969 gün ve 1164 sayılı Arsa Ofisi Kanunu m. 11.
17.2.1926 gün ve 743 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 657/3.
(Bkz. YİBK., Hukuk Bölümü, Cilt:6, Sayfa : 642)
E. 1990/1
K. 1991/1
T. 22.2.1991
MÜŞTEREK MÜLKİYET-İŞTİRAK HALİNDE MÜLKİYET-
MUHDESAT-İADE BORCU
Müşterek veya iştirak halindeki mülkiyette şuyuun giderilmesi sonucu elde edilen satış bedelinden muhdesatı yapan paydaşa ödenecek miktarın muhdesatın vücuda getirildiği tarihte bunun yapılması için harcanan parayla sınırlı değildir.
(743 s. MK. m. 623, 629
(818 s. BK. m. 61
(Bkz. YKD., Cilt: 17, Yıl:1991, Sayı:8, Sayfa : 1143)
E. 1991/1
K. 1991/2
T. 17.5.1991
İYİNİYET-KÖTÜNİYET
14.2.1951 gün ve 1949/17 esas, 1951/1 karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ile benimsenen husus, "vakıa ve karinelerden olayda kanunen iyiniyet iddiasında bulunamayacak durumu belirmiş olan kimsenin kötüniyetinin diğer tarafa isbat ettirilmesine artık sebep ve vecih kalmayacağı ve dava hakkının doğumunu sağlayan veya bertaraf eden iyi ve kötüniyetin bu durumda re'sen nazara alınabileceği" doğrultusunda olup, açıklanan nedenle herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek yoktur.
(743 s. MK. m. 2
(Bkz. YKD., Cilt : 17, Yıl:1991, Sayı:8, Sayfa : 1154)
E. 1990/5
K. 1991/4
T. 22.11.1991
İŞVERENİN İFLASI-PRİM ALACAĞI-GECİKME ZAMMI
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 80.maddesinde öngörülen prim alacaklarına, aynı maddenin yaptığı yollama ile Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre uygulanacak gecikme zammı İflasın açılmasından sonra da işlemeye devam eder.
(506 s. SSK. m. 80
(6183 s. AAK. m. 9, 12, 21, 27, 36, 101, 103
(Bkz. YKD., Cilt : 18, Yıl:1992, Sayı:1, Sayfa : 5)
E. 1990/4
K. 1991/3
T. 8.11.1991
TAPU İPTALİ-KÖTÜ NİYET
Tapuda kayıtlı bulunan bir taşınmaz malı iktisap eden kimseye karşı Medeni Kanunun 931. maddesinde öngörülen iyiniyet kurallarına aykırılık nedeniyle açılan tapu iptali davalarında, dava açma iradesinin iktisabın kötü niyete dayalı olduğu iddiasını da taşır. Kaldı ki öyle olmasa bile buradaki kötü niyet iddiasının hukuki mahiyeti itibariyle itiraz niteliğinde bulunduğu ve bu nedenle de yargılama sona erinceye kadar iddia ve savunmanın genişletilmesi yasasına tabi olmadan her zaman ileri sürülebilir.
(743 s. MK. m. 2, 931
(Bkz. YKD., Cilt : 18, Yıl:1992, Sayı:2, Sayfa : 165)
E. 1991/3
K. 1992/2
T. 14.2.1992
DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ
Bir yargı çevresi içinde kurulmuş bulunan aynı düzeyde, birden fazla mahkeme, davaların birleştirilmesi açısından aynı mahkeme sayılır.
(1086 s. HUMK. m. 45.
(Bkz. YKD., Cilt : 18, Yıl:1992, Sayı:5, Sayfa : 661)
E. 1991/7
K. 1992/4
T. 10.4.1992
KISA KARAR-GEREKÇELİ KARAR -ÇELİŞKİ
1- Kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olması bozma nedenini oluşturur.
2- Yerel Mahkeme, bozmadan sonra önceki kararla bağlı olmaksızın, çelişikliği kaldırmak kaydıyle, vicdani kanaatine göre karar verebilir.
( 1086 s. HUMK. m. 382, 388, 389, 428.
(Bkz. YKD., Cilt:18, Yıl:1992, sayı:7, Sayfa:997)
E. 1991/6
K. 1993/1
T. 19.11.1993
ELEKTRİK TÜKETİM BEDELLERİNİN SÜRESİNDE ÖDENMEMESİ-GECİKME ZAMMI-TEMERRÜT FAİZİ
"Elektrik tüketim bedellerinin süresinde ödenmemesi
nedeniyle tahakkuk ettirilen gecikme zammı ile birlikte
temerrüt faizi de istenip istenmeyeceği" konusunda, şimdilik
içtihatların birleştirilmesine karar verilmesine gerek
yoktur.
(506 s. SSK. m. 80
(2004 s. IIK. m. 196
(233 s. KHK. (8.6.1984 Ta.) m. 3, 35
(3154 s. ETKB. K.m. 10/e
(Elektrik Trf. Yön. m. 7/a, 73, 89, 94
(Bkz. YKD., Cilt:20, Yıl:1994 Sayı : 1 Sayfa: 5)
E. 1993/4
K. 1994/1
T. 28.1.1994
TAHKİM SÖZLEŞMESİ VEYA ŞARTI-HAKEMLER-
MADDİ HUKUK KURALLARI
Taraflar, tahkim sözleşmesi veya şartında hakemlerin, uyuşmazlığı maddi hukuk, kurallarına göre çözümlemelerini öngördükleri takdirde, hakemler bu kurallar çerçevesinde karar vermek zorundadırlar. Aykırı karar vermek temyiz sebebini oluşturur.
(1068 s. HUMK. m. 530,533
(Bkz. YKD., Cilt:20, Yıl:1994 Sayı : 4 Sayfa: 519)
E. 1993/3
K. 1994/2
T. 24.6.1994
KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN ARTIRILMASI-HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN BAŞLANGICI-BİLDİRİM(TEBLİĞ)-TAPUDA DEVİR(FERAĞ)
Kamulaştırma üzerine ferağı verilmiş taşınmazlarda, Kamulaştırma Kanununun 14. maddesindeki kamulaştırma bedelinin artırılması davası açılması için kabul edilen 30 günlük hak düşürücü süre, daha önce kamulaştırma işlemi ile ilgili olarak yasaya uygun bir bildirim yapılmamış olması halinde, tapuda bu devir (ferağ) işleminin yapıldığı tarihte başlar.
(2942 s. Kamulaştırma K. m. 13, 14, 25
(Bkz. YKD., Cilt:20, Yıl:1994 Sayı : 10 Sayfa: 1557)
E. 1994/4
K. 1994/4
T. 11.11.1994
MAHFUZ HİSSE-TASARRUF NİSABI-MUAYYEN MAL VASİYETİNİN TENKİSİ-ÖDENECEK NAKİT(KIYMET) TERCİH HAKKI
Kıymetine noksan gelmeksizin sabit tenkis oranında taksimi kabil olmayan muayyen mala ilişkin muris tasarrufunun tenkisi halinde, Medeni Kanunun 506. maddesi uyarınca ödencek nakdin (kıymet), aynı hükme göre kullanılan tercih hakkı günündeki fiyatlar dikkate alınarak belirlenir.
(743 s. MK. m. 4, 454, 455, 464, 517, 507, 506, 509, 510, 512, 533, 537, 539, 545, 502
(818 s. BK. m. 21, 61, 63, 43
(Bkz. YKD., Cilt:21, Yıl:1995 Sayı : 2, Sayfa: 165)
E. 1992/2
K. 1994/5
T. 23.12.1994
KADASTRO KANUNU -ZİLYETLİKLE KAZANILMIŞ TAŞINMAZLAR
1617 sayılı Yasanın yürürülüğe girdiği 26.7.1972 tarihinden sonra ve o tarih itibariyle mer'i bulunan yasalara göre belgesizden zilyetlikle kazanılmış taşınmazların, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun yürürlüğünden sonra açılan davalarda, anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen sınırlamalar bakımından nazara alınması gerekir.
(3402 s. Kadastro K. m. 14, 48
(2613 s. KTTK.
(743 s. MK. m. 633, 887
(5602 s. Tapulama K. (1954 Ta.) m. 13
(509 s. Tapulama K. (1964 Ta.) m. 33
(766 s. Tapulama K. (1966 Ta.) m. 33
(1617 s. TTRÖK. m. 1, 20
(Bkz. YKD., Cilt:21, Yıl:1995 Sayı : 4, Sayfa: 525)
E. 1992/3
K. 1994/3
T. 1.7.1994
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARI-
GELİR ARTIŞLARININ RÜCUAN TAHSİLİ DAVASI-
ON YILLIK ZAMANAŞIMI
İş kazası ve meslek hastalığına maruz kalan sigortalılara ya da bunların hak sahiplerine, iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası kolundan, Sosyal Sigortalar Kurumu'nca bağlanan gelirlerde; kanun, kararname ve katsayı değişikliği nedeniyle yapılacak artışların, 506 sayılı Kanunun 26/1. maddesi çevresinde, sorumlulardan geri istenebileceği, bu bağlamda açılacak rücu davalarının kanundan doğan ve temelinde geri alma hakkı bulunan ve kendine özgü nitelikte haleflik hukuki temeline dayandığı ve on yıllık akdi zamanaşımına tabi olduğu ve zamanaşımının, her bir gelir artışını, Kurum'un yetkili organının onayladığı tarihten başlar.
(506 s. SSK. m. 26, 133
(818 s. BK. m. 74, 125, 128, 332/1
(1479 s. Bağ-Kur K. m. 63
(2709 s. Anayasa m. 26, 65, 5, 49, 50, 60
(Bkz. YKD., Cilt:21, Yıl:1995 Sayı : 11, Sayfa: 1679)
E. 1994/2
K. 1995/2
T. 24.11.1995
KİRA TESBİT KARARININ KESİNLEŞMESİ-KİRA FARKI-FAİZ
Kira parasının tesbitine ilişkin mahkeme kararı ile belirgin hale gelen kira farkı alacağına, ayrıca ihtara gerek kalmaksızın, kira tesbit kararının kesinleştiği tarihten faiz yürütülmesi gerekir
(818 s. BK. m. 101/f.1, 103
(743 s. MK. m. 2, 4
(Bkz. YKD., Cilt:22, Yıl:1996 Sayı : 2, Sayfa: 165)
E. 1994/1
K. 1995/3
T. 22.12.1995
YABANİ AĞAÇLARIN (DELİCELİK VE MENENGİÇLERİN) AŞILANMASI - MUHDESATIN KÜTÜĞÜN BEYANLAR HANESİNDE GÖSTERİLMESİ
Yabani ağaçların (delicelik ve menengiçlerin) aşılanarak meyva ağacı haline dönüştürülmesi durumunda, bunun 3402 sayılı Kadastro Kanununun 19/2. maddesinde öngörülen ve tutanağın ve kütüğün beyanlar hanesinde gösterilmesi gereken bir "muhdesat" olarak kabul edilmesi gerekir.
(3402 s. Kadastro K. m. 19/2
(766 s. Tapulama K. m. 40
(743 s. MK. m. 648, 649, 650, 655
(5602 s. Tapulama K. m. 52
(Bkz. YKD., Cilt:22, Yıl:1996 Sayı : 6, Sayfa: 869)
E. 1993/5
K. 1996/1
T. 22.3.1996
ORMAN SINIRLANDIRMA KAPSAM - MAKİLİK TAŞINMAZLAR - ÖZEL KANUNLARLA OLUŞTURULAN TAPULARA DEĞER VERME
"3116 Sayılı Orman Kanunu'nun 5663 sayılı Kanun'la değişik 1/e maddesine göre çıkarılan "Makilik ve Orman Sahalarının Birleştiği Yerlerde Orman Sınırlarının Tesbitine Ait Yönetmelik" ile bu Yönetmelik uyarınca kurulan maki komisyonları yasal olup yaptıkları işlemler de geçerlidir. Orman sınırlandırması kapsamında iken söz konusu komisyonlar tarafından makilik alan olarak belirlenen taşınmazlar hakkında, özel kanunlar gereğince oluşturulan tapulara değer verilmek gerekir.
(3116 s. OK. m. 1/e, 5, 13
(6831 s. OK. m. 2
(2510 s. İskan K.
(4753 s. ÇTK.
(3573 s. ZIK
(Bkz. YKD., Cilt:22, Yıl:1996 Sayı : 6, Sayfa: 882)
E. 1993/6
K. 1996/2
T. 29.3.1996
KADASTRO TESBİTİNE İTİRAZ - KADASTRODA BİLİRKİŞİLİĞE ENGEL DURUMLAR - USUL VE ŞEKLE İLİŞKİN EKSİKLİKLER
3402 sayılı Kadastro Kanununun 3/6. maddesi ile bilirkişi olarak görev yapmaları yasaklanan kişilerin, kadastro tutanağının düzenlenmesine katılmaları usule ilişkin aykırılık oluşturduğundan, mahkemece tutanakların Kadastro Müdürlüğüne iade edilmesi gerekir.
(766 s. Tapulama K. m. 17
(3402 s. Kadastro K. m. 1, 3/6, 27//5
(743 s. MK. m. 136
(6762 s. TTK. m. 4
(2709 s. Anayasa m. 141/3
(1086 s. HUMK. m. 28, 29, 77
(Bkz. YKD., Cilt:22, Yıl:1996 Sayı : 7, Sayfa: 1029)
E. 1996/1
K. 1997/1
T. 22.2.1997
TABİİ BABALIK - GAYRİ SAHİH NESEP - MİRASÇILIK YÖNÜNDEN FARK OLMAMASI
Tabii babalığına hükmolunan çocuk, gayri sahih nesepli olarak Medeni Kanunun 3678 sayılı Kanunla değişik 443. maddesi uyarınca babasına mirasçı olur.
(743 s. MK. m. 230, 232, 304, 309, 310, 314, 443
(2709 s. Anayasa. m. 90/son, 153/son
(Bkz. YKD., Cilt:23, Yıl:1997 Sayı : 6, Sayfa: 853)
E. 1994/5
K. 1997/2
T. 6.6.1997
TAPULU TAŞINMAZLARIN TAPU DIŞI YOLLA MÜLKİYETİNİN NAKLİ - KADASTRO KANUNUNUN BÖLGEDE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ - ON YILLIK SÜRENİN TESBİT TARİHİNE GÖRE HESAPLANMASI
3402 sayılı Kadastro Kanununun 13/B-b maddesinde düzenlenen tapulu taştamazların tapu dışı bir yolla mülkiyetinin naklini öngören sözleşmeler, Kadastro Kanununun bölgede yürürlüğe girmesinden sonra da yapılabilir. Anılan maddede öngörülen on yıllık sürenin, tespit tarihine göre hesaplanması gerekir.
(3402 s. Kadastro K. m. 13/B-b, 2, 4, 5, 7, 25, 26, 27, 33/4
(743 s. MK. m. 634
(818 s. BK. m. 2/3
(2644 m. Tapu K. m. 26
(1512 s. Noterlik K. m. 60/3, 89
(Bkz. YKD., Cilt:23, Yıl:1997 Sayı : 9, Sayfa: 1365)
E. 1996/5
K. 1997/3
T. 28.11.1997
MÜLKİYET YÖNÜNDEN KIYI KENAR ÇİZGİSİNİN BELİRLENMESİ GÖREVİ ADLİ YARGIYA AİTTİR
Kural olarak mülkiyet hukuku yönünden kıyı kenar çizgisinin belirlenmesi görevi adli yargıya aittir. Ancak, 3621 sayılı Kanun'un 9.maddesi gereğince idare tarafından kıyı kenar çizgisi belirlenmiş ve yazılı bildirime rağmen yasal süresinde idari yargıya başvurulmaması nedeniyle yargı yolunun kapanmış olması veya idari yargı tarafından verilip kesinleşmiş karar bulunması durumlarında, bunlara uygun şekilde kıyı kenar çizgisinin saptanması gerekir.
(3621 s. Kıyı m. 1, 2, 5, 9,
(2709 s. Anayasa m. 35, 43, 168, 169, 142
(2634 s. Turizm K. m. 8
(3402 s. Kadastro Kanunu m. 17, 22
(2644 s. Tapu K. m. 31
(2577 s. İYUK. m. 7
(7435 s. MK. m. 641
(Bkz. YKD., Cilt:24, Yıl:1998 Sayı : 2, Sayfa: 167-168)
E. 1996/3
K. 1998/1
T. 17.4.1998
ARSA SAYILMA NİTELİKLERİ
Belediyelerce, yapılıp usulünce onaylanarak yürürlüğe konulan nazım imar planı kapsamındaki taşınmazlar, kamulaştırma hukuku yönünden arsa sayılabilir ise de, bu nitelendirmede; nazım imar planının ait olduğu idari birim (büyükşehir, il, ilçe, köy), belediye ve mücavir alan sınırları içindeki yerleşim ve nüfus yoğunluğu, ulaşım ve altyapı hizmetleri ve yerleşim merkezine olan mesafe ile taşınmazın plandaki konumu ve kullanım biçimi gibi unsurlar da gözönünde bulundurulabilir.
(2942 s. Kamulaştırma K. m. 11
(1319 s. EVK. m. 12
(2797 s. Yargıtay K. m. 45
(Bkz. YKD., Cilt:24, Yıl:1998 Sayı : 6, Sayfa: 805)
Sıra numarası : 2
Karar ta. : 5.1.1927
DAVA ZAMANAŞIMI
TCK. nun 102 nci maddesinde yazılı dava zamanaşımı sürelerinin ayrıca, kovuşturmadan sonra bırakma (terk) ve kesilme (kat') tarihleri arasında geçen zamanaşımı sürelerine eklenmesi suretiyle 105 inci madde hükmünün yorumlanması ve uygulanması mümkün değildir.
( 765 s. TCK. m. 102,105
( 10.1.1940 gün ve E.1939/6 - K. 1940/64 s. Y. İçt. Bir. K.
(Bkz. YİBK., Ceza Bölümü, Cilt:1, Sayfa : 3)
Karar no. : 1927/4
Ceza : 3
Karar ta. : 11.5.1927
CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZI
Yargıtay ceza daireleri kararlarında meydana gelebilecek adli yanlışlıkların düzeltilmesi imkanını Cumhuriyet Başsavcısına veren itiraz hakkının kullanılması üzerine yapılacak incelemede, itiraz edilen hususlar doğru kabul edildiği takdirde kararın kaldırılması ile yetinilmeyerek esasının da karara bağlanması daha uygundur.
( 834 s. Mahkemei Temyiz Teşkilatının Tevsiine Dair Kanun m. 5 (Bu yasa, 1928 ta. ve 1221 s. Temyiz Mahkemesi Teşkilatına Dair Kanun ile yürürlükten kaldırıldı).
( 1412 s. CMUK. m. 322
(Bkz. YİBK., Ceza Bölümü, Cilt:1, Sayfa : 7)
Karar no. : 5
Tevhidi içtihat : 1927/1
Karar ta. : 11.5.1927
TÜTÜN - CUMHURİYET SAVCISININ TEMYİZ YETKİSİ
İnhisarı Duhan Kanunu'nun uygulaması sırasında çıkan hükümleri Cumhuriyet Savcıları görev ve yetki yönünden de temyiz etmeğe yetkili değildirler.
( 2 nisan 1330 (1914) ta. ve 264 s. İnhisarı Duhan Kanunu Muvakkati m. 43 (Bu yasa, 1930 ta. ve 1701 s. Tütün İnhisarı Kanunu ile yürürlükten kaldırıldı.)
(Bkz. YİBK., Ceza Bölümü, Cilt:1, Sayfa : 9)
Karar no. : 1927/7
Karar ta. : 14.9.1927
YASALARIN YÜRÜRLÜĞÜ
Bir yasanın yürürlük zamanı hakkında ayrıca süre belirtilmeyip yayın gününden yürürlüğe gireceği açıklandığında, merkezde Ceridei Resmiye ile yayınlanıp ilan edilmekle her yerde ilan edilmiş kabul edilerek ilan tarihinden geçerli sayılır.
( 18 Mayıs 1327 günlü Kavanin ve Nizamatın Usulü Neşir ve İlam Hakkında Kanun (Bu yasa, 1928 ta. ve 1322 s. Kanunların ve Nizamnamelerin Sureti Neşir ve İlanı ve Mer'iyet Tarihi Hakkındaki Kanun ile yürürlükten kaldırıldı).
( 29 Temmuz 1339 gün ve 2623 s. Resmi Ceridenin Halen İntişar Etmemekte Olmasına Binaen Kavanini Mevzua İçin Ankara'daki Neşir Tarihinin Muteber Addedilmesi Hakkında İcra Vekilleri Heyeti Kararnamesi.
(Bkz. YİBK., Ceza Bölümü, Cilt:1, Sayfa : 11)
Karar no. : 1928/9
Karar ta. : 20.6.1928
YARGITAY DAİRELERİNİN GÖREVİ - BEKLETİCİ MESELE
1- Evlilik kaydının düzeltilmesiyle ilgili hükmün Yargıtay'da inceleme yeri Dördüncü Hukuk Dairesidir.
2 - Bu kaydın düzeltilmesine karşı def'i olarak ileri sürülen nikâh akdi hakkındaki iddia bir bekletici mesele (mes'elei müstehire) teşkil eder, bu sebeple mahkemenin bu def'in sonucuna kadar davayı geri bırakması zorunlu olduğunun temyiz incelemesinde gözönüne alınması gerekir.
( 1221 s. Temyiz Mahkemesi Teşkilâtına Dair Kanun (Bu yasa, 1973 gün ve 1730 sayılı Yargıtay Kanunu ile yürürlükten kaldırıldı.)
(Bkz. YİBK., Ceza Bölümü, Cilt:1, Sayfa : 19)
