E:1987/6-64

K:1987/596

T:03.07.1987

* ÖZET:Önalım [şufa] davasında hukuksal sebebi, önalım hakkının kullanılmasına izin [cevaz] veren satış olayı oluşturur. Bu nedenle; tapuda gösterilen değerin danışıklı [muvazaalı] olduğu ileri sürülerek açılan ve red ile sonuçlanan önalım davası, tapuda belirtilen değeri kabul eden ikinci önalım davası için kesin hüküm oluşturur.

Taraflar arasındaki "şufa" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (İstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesin)ce davanın kabulüne dair verilen 25.12.1985 gün ve 1985/472-658 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 23.9.1986 gün ve 1986/7704-10183 sayılı ilamı ile; (... Davacı tapuda gösterilen satış bedeli üzerinden şufalı payın iptali ile kendi adına tescilini istemiştir. Şufalı payın satışı 13.2.1984'de yapılmıştır. Davalının şufa haklarının kullanmalarını temin için davacılara gönderdiği ihtar üzerine davacılar 1.3.1984 tarihinde gerçek satış bedeli 6.000.000 lira üzerinden şufa haklarını kullanacakları yönünde iradelerini davalı şirkete bildirmişler ve 9.3.1984 tarihinde birinci şufa davasını açmışlardır. 0 davada; davacılar gerçek satış bedelinin 6.000.000 lira olduğunu, muvazaalı olarak tapudaki satış bedelinin 10.000.000 lira olarak gösterildiğini iddia etmişlerdir. Ancak, açtıkları bu davayı takip etmemişler, davayı davalı taraf yürütmüş, davacıların gıyabında dava ispat edilemediğinden reddedilmiş, Yargıtay'ca da onanarak kesinleşmiştir. Davacılar; temyiz dilekçelerinde tapu'da gösterilen satış bedeli üzerinden şufa haklarının kullanılıp kullanılmadığı hususunun sorulmadığını, bu bakımdan red kararının doğru olmadığını belirtmişler, mahkemenin red kararı onanmakla ileri sürülen bu husus dairemizce bozma sebebi sayılmamıştır. Redde ilişkin kararın kesinleşmesini müteakip davacılar bu kez 24.10.1985 tarihinde tapuda gösterilen 10.000.000 lira satış bedeli üzerinden şufa haklarının tanınması istemiyle bu davayı açmışlardır. Mahkeme davayı kabul etmiştir. davalı vekili kesin hüküm bulunduğundan bahisle hükmün bozulmasını istemiştir. Bütün sorun olayda kesin hükmün bulunup bulunmadığı hususunda toplanmaktadır. Kesin hükmün şartları; HUMK.nun 237. maddesinde gösterilmiştir. Bunlar; davanın konusunun, dava sebeplerinin ve tarafların aynı olması halleridir. Redle sonuçlanan birinci dava ile ikinci davada bu üç koşul ayniyet arz etmektedir. 1. dava, ispat edilemediği için red olunmuştur. İspat edilemeyen ve redle sonuçlanan dava kül halinde şufa davasıdır. Şufa bedelinde muvazaa o davanın içinde bir bölümü oluşturmaktadır. 0 davada davacı taraf, davayı takip etseydi, muvazaa iddiasının ispat edilememesi halinde tapudaki satış bedeli üzerinden şufa hakkının tanınmasını isteyip şufa bedelini depo etseydi davası kabul edilecekti. Davacılar davayı takip etmemişler davalının takibi üzerine dava yürütülmüş davacılar gıyaba düşmüş, muvazaa iddiası değil kül olarak şufa davası reddedilmiştir. Bu bakımdan birinci davanın reddine ilişkin bu karar ikinci dava için kesin hüküm teşkil eder. Kesin 'hükmün varlığı halinde ikinci davanın dinlenme olanağı yoktur. Bu hususlar nazara alınarak davanın reddine karar verilmek gerekirken aksi görüş ve düşünceyle davanın kabulü usül ve kanuna aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden : davalı vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davacı daha önce davalı aleyhine şufa davası açmış, tapuda gösterilen değerin muvazaalı olduğunu iddia etmiş bu konudaki davası muvazaanın ispat edilememesi nedeniyle reddedilmiştir. Bu defa açtığı şufa davasında tapuda gösterilen değeri kabul ettiğini belirtmiş davası kabul edilmiştir. Mahkeme birinci davanın muvazaaya; ikincinin gerçek değere dayandığı ve hukuki sebeplerinin farklı olduğu gerekçesiyle kesin hüküm 'koşullarının gerçekleşmediğini benimsemiş ise de, şufa davasında hukuki sebebi şufa hakkının kullanılmasına cevaz veren satış olayı oluşturur. Taraflar ve dava konusu taşınmazla, şufa hakkının kullanılmasına cevaz veren satışta ayniyet bulunduğuna göre olayda kesin hüküm koşulları gerçekleşmiştir. Muvazaayı ispat edemeyen davacı o davada tapudaki değeri kabul zorunda idi. Bu nedenlerle davanın kesin hüküm sebebiyle reddi gerekirken 'kabulü usül ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

Sonuç: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 3.7.1987 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972