DAVA : Taraflar arasındaki tesbit ve çekişmenin önlenmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce davanın kabulüne dair verilen 29.5.1984 gün ve 207-317 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 17.4.1987 gün ve 2039-2260 sayılı ilamiyle; (..Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalının 28.11.1980 günlü protokolü fesihte haklı olup olmadığına ilişkindir. Davalı 3.8.1982 günlü noter ihtarnamesinde birçok nedene dayanarak taraflar arasındaki protokolü fesih etmiştir. Davalının dayandığı bu fesih nedenlerinin haklı olup olmadığı üzerinde durmak gerekir.

1 - Davalı Petrol Ofisi Genel Müdürlüğü 14.2.1941 gün ve 2/15169 sayılı Kararname ile kurulmuştur. Bu kararname uyarınca, davalı özel hukuk kurallarına göre idare edilen, tüzel kişiliği haiz bir genel müdürlük ise de, 3. madde gereğince yapacağı işlerde bağlı olduğu Bakanlığın muvafakatını almak durumunda olup, bu işleri aksine emir alıncaya kadar yapabilecektir. Ayrıca; 13. madde gereğince de Bakanlık, davalıya emir ve talimat verme yetkisine haizdir. Davalının bağlı olduğu Bakanlık, 2.9.1981 gün ve 1577 sayılı tamimle Devlet Kuruluşlarına ait taşınmazların satış veya başka yollarla özel mülkiyete intikalinin önlenmesini istemiştir. Davalının, bu emirlere uyma zorunluluğu vardır. Taraflar arasındaki 21.11.1980 günlü protokol, davalıya ait taşınmazın ihale yoluyla özel mülkiyete geçmesini amaçlayan bir anlaşma niteliğindedir. Davalı da yukarıda sözü edilen Bakanlık emri gereğince ve kuruluş Kararnamesi icabı bu emre uymak zorunda olması nedeniyle artık taşınmaz mallarını satamamak durumundadır. Başka bir deyişle BK.nun 117. maddesi anlamında, olayda bir kusursuz imkansızlık söz konusudur. 2 - 21.11.1980 günlü protokolün 4. maddesindeki durumun gerçekleşmesi halinde, yani ihaleye sadece davacı işletmenin katılması durumunda, ihale yapılmayacak arsa değeri işletmeci davacı tarafından ödenmek suretiyle Ofis'e ait taşınmaz davacı işletmeciye satılacakktır. Bu madde hükmü, bir taşınmaz mal satış vaadi niteliğindedir. O halde, bu madde hükmünün geçerli olabilmesi için BK.nun 11/2,22 ve 213 MK.nun 634. maddeleri uyarınca bu protokol maddesinin resmi, şekilde yapılması gerekirdi. Bu durumda 4. madde geçersizdir. Bu madde geçersiz olunca BK.nun 20/2. maddesi hükmü gereğince sözleşmenin tümünün mü geçersiz olduğu, yoksa geri kalan protokol maddelerinin geçerliliklerini koruyup korumadıkları üzerinde mahkemece durulması gerekir.

Yukarıdan beri açıklanan nedenlerle davalının 21.11.1980 günlü protokolü haklı nedenlerle fesih edip etmediği üzerinde durulması ve gerektiğinde tarafların başkaca delilleri varsa istenmesi ve sonucu çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken, bu yönlerin karar yerinde yeterli nedenlerinin gösterilmemesi doğru görülmemiştir....) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden: Davalı vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Davacı şirket vekili, taraflar arasında yapılan 21.11.1980 günlü protokolün ifasının gereğinin tesbiti ile davalı kurumun bu konuda çıkardığı çekişmenin giderilmesini istemiştir.

Davalı Kurum vekili davanın reddini savunmuş, yerel mahkeme davanın kabulüne karar vermiştir.

Davalı Petrol Ofisi Genel Müdürlüğü, 14.2.1941 gün ve 2/15165 sayılı Kararname ile kurulmuştur. Bu kararname gereğince çıkarılan 103 sayılı Karara göre Ofis, Özel Hukuk kurallarına göre idare edilen, tüzel kişiliğe haiz bir Genel Müdürlük ise de, 3. maddeye göre yapacağı işlerde bağlı bulunduğu Bakanlığın muvafakatını almak durumunda olup, bu işleri aksine emir alıncaya kadar yapabilecektir. Ayrıca 13. maddeye göre, Bakanlık, Ofis'e emir ve talimat verme yetkisini haizdir.

Davalı Petrol Ofisi'nin bağlı bulunduğu Bakanlık, 2.9.1981 gün ve 1577 sayılı Tamimle, Devlet kuruluşlarına ait taşınmazların satış veya başka yollarla özel mülkiyete intikalinin önlenmesini istemiştir. Davalının bu emirlere uyma zorunluğu olduğu açıktır.

Taraflar arasındaki 21.11.1980 günlü protokol davalıya ait taşınmazın ihale yoluyla özel mülkiyete geçmesini amaçlayan bir anlaşma niteliğindedir.

Ortada, mülkiyetin geçmesi yolunda tamamlanmış hukuki bir durum bulunmadığından, tamimin geriye yürütüldüğünden söz edilemez. Burada asıl olan tamamlanmamış hukuki bir durum üzerinde tamimin derhal hukuki sonuç doğunrmasıdır. Olayda ihale yapılmadığı için tamamlanmamış bir hukuki durum söz konusu olduğundan Bakanlığın tamimi kazanılmış hakları ihlal etmiş değildir.

Bu nedenlerle mahkemece, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, birinci görüşmede çoğunluk sağlanamadığından 6.4.1988 günü yapılan ikinci görüşmede oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972