 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1987/161
K: 1987/693
T: 30.09.1987
DAVA : Taraflar arasındaki "ortağın şirketten çıkarılması" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: İstanbul Asliye 1. Ticaret Mahkemesince davanın esas davanın ve mukabil davanın reddine dair verilen 26.12.1984 gün ve 1979/1216 - 1984/4742 sayılı kararın incelenmesi davalı ve mukabil davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 25.2.1986 gün ve 1985/7492 - 1986/965 sayılı ilamiyle; (..Davacı yargılamanın her aşamasında davacının kendi adına akaryakıt istasyonu işletmek için teşebbüse geçtiğini ve kendi adına ruhsatname aldığını, böylece şirketin yaptığı işlevinden bir işi kendi hesabına yapmak istediğini, bu davranışın haksız rekabet yazısını ihlal niteliğinde olduğunu iddia etmiş ve açtığı karşı davada ise bu halin davacının ihracı için haklı bir neden olduğunu ileri sürerek davacının ihracına karar verilmesini talep etmiştir. Gerçekten mahkemece yapılan araştırma sonucunda davacının kendi adına akaryakıt istasyonu işletmek niyetiyle Bakırköy Kaymakamlığından 14.5.1979 tarihli (açma ruhsatı) aldığı tesbit edilmiştir.
Bu durumda davacının ruhsat almak için, davalının 2.4.1979 tarihli olan ve akaryakıt verilmemesi isteğini içeren dilekçeden önce mi yoksa sonra mı teşebbüse giriştiği hususu önem kazanmaktadır. Her ne kadar mahkeme bu yönü araştırmış ise de, ilgili hususu önem kazanmaktadır. Her ne kadar mahkeme bu yönü araştırmış ise de, ilgili ınercilerden doyurucu bir cevap almamıştır. Ne var ki, böyle bir açma ruhsatının ne kadar zamanda alınabileceği emsal muamelelerden ve bu işlerden anlar bilirkişilerin incelemesinden çıkarmak mümkündür. Bu itibarla mahkemece bu doğrultuda bir inceleme yaptırılarak hangi tarafın haksız davranışta bulunduğunun tesbiti ile sonucuna göre bir karar vermek gerekirken eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir, gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Temyiz Eden : Davalı ve mukabil davacı vekili
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve usulün 2494 sayılı Yasa ile değişik 438/ son maddesi gereğince duruşma isteğinin reddine karar verilip dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü :
KARAR : Dava ve karşı dava, iki ortaklı kollektif şirket ortaklarının karşılıklı olarak haklı nedenle ve ortağı şirkete karşı olan davranışları gözetilerek ortaklıktan çıkarılıp, T.T.K.'nun 199 uncu maddesinin uygulanması isteğine ilişkindir.
Olayda, Davacı (F.) 14.5.1979 tarihli istasyon açma ruhsatını adına çıkartmıştır. Buna karşı davalı (M.) bu tarihten evvel 2.4.1979 da aralarında çıkan ihtilaf nedeniyle Petrol Ofisinden şirkete petrol verilmemesini istemiştir. Bir kısım hesapların ortaklık adına, ortaklık defterlerine işlendiğine bilirkişi raporlarında değinilmekte buna rağmen açma ruhsatının davacı adına alındığı belirtildiğinden bu yönler üzerinde durulup nedenleri araştırılmalıdır. Ayrıca bu davada, verilecek karar bakımından, davacı (F.)'in ruhsat almak için teşebbüse geçtiği zaman dahi önem kazanmaktadır. O halde, bir petrol istasyonu açma ruhsatının ne kadar zamanda alınabileceği emsal muamelelerden ve bu işlerden anlar bilirkişilerden sorulup incelettirilerek alınacak rapor ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek, hangi tarafın haksız davranışta bulunduğu saptanarak sonucu dairesinde bir karar verilmek gerekir. bu yapılmadan eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı ve mukabil davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlenden dolayı H.U.M.K.'nun 429 uncu maddesi gereğince BOZULMASINA, 30.9.1987 gününde oyçokluğuyla karar verildi.