DAVA : Taraflar arasındaki "sözleşmenin feshi" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Aydın 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 4.12.1985 gün ve 876/1344 sayılı kararın incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 1.12.1986 gün ve 436-4040 sayılı ilamı: ( .. Davacılar vekili, müvekkillerinin ortak oldukları arsa üzerinde kat karşılığında inşaat yapmak için davalılar ile anlaştıklarını, ancak davalılar inşaatı tamamlamadıkları gibi, yapılanların da eksik ve kusurlu olduğunu ileri sürerek yarım kalan inşaata devam edilebilmek için sözleşme ve eklerinin iptaline, binnetice akdin feshine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalılar vekili cevaplarında, inşaatın Aydın Belediyesince mühürlendiğini, davalıların da kendilerini vekaletten azlettiklerinden kendilerine düşen dairelerin satışını yapamadıklarını, bu yüzden inşaata devam edemediklerini, belediyenin durdurma kararı aleyhine Danıştay'a dava açtıklarını ve davanın müvekkilleri lehine sonuçlandığını, inşaattaki değişikliğin davacıların rızası ile yapıldığını, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.

Mahkemece, davalıların sözleşmeye aykırı davrandıkları, davacılardan Mahir Demir Kapı'ya ait dairenin küçük yapıldığı, çekme katın tam kata getirilmesi nedeniyle inşaatın belediyece engellendiği, dairelerin sözleşmede öngörüldüğü şekilde ve evsafta döşenmediği gerekçesiyle sözleşme ve eklerinin iptaline karar verilmiştir.

Dairemizce, davalıların diğer temyiz itirazları reddedildikten sonra "akde muhalefetleri" sebebiyle borçlu temerrüdüne düştükleri esas alınmak ve 25.1.1984 günlü 3/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararındaki ilkeler gözetilmek suretiyle gerekli araştırma ve inceleme yapılmak ve hasıl olacak sonuç uyarınca ileriye ya da geriye etkili olmak üzere feshe karar verilmelidir." Denmek suretiyle mahkemece kararı bozulmuştur.

Mahkemece bozma ilamına uyulmakla gerek sözleşmelerin feshi, gerekse davalı yüklenicilerin borçlu temerrüdüne düşmüş oldukları hususu kesinleşmiş olmaktadır. Burada çözümlenmesi gereken sorun, tasfiye işlemi ile ilgili olup, bozma ilamında sözü edilen İçtihadı Birleştirme kararı doğrultusunda ileriye etkili bir feshin uygulanıp uygulanmıyacağı noktasında toplanmaktadır.

Taraflar arasında ilki 14.11.1975 tarihli olmak üzere 22.3.1976 tarihli ve 14.1.1977 tarihli 3 adet sözleşme düzenlenmiştir. Önceki sözleşmeden sonra ek sözleşmelerle ilave edimler öngörülmüş, bu cümleden olarak, imar planının değişmesi nedeniyle binaya ilave katlar yapılması, asansör konması, tapu harcı ile iskan harcının davalılara yükletilmesi ve yüklenicilerin davacılara nakit ödemeler yapacakları kararlaştırılmıştır. Özellikle 22.3.1976 tarihli ek sözleşmede yüklenicilere düşen dairelerin herhangi bir süreye ve şekle bağlı olmaksızın vekaleten satılabileceği belirtilmişy, davacılar ayrıca bir hükme dayanmaksızın eksik ve kusurlu işler ile fiat artışlarından dolayı yüklenicilerden 750.000 lira ek ödeme yapmaları 21.9.1982 tarihli ve 14.10.1982 tarihli ihtarnamelerle talep etmişler, Aydın 1. Noterliğinin 21.9.1977 gün ve 14815 yevmiye numaralı ihtarname ile de davalıları vekaletten azletmişlerdir.

Ek mukaveleye göre inşaat süresi 1.8.1977 tarihli olup, bunun sona ermesinden önce 5.4.1977 tarihinde inşaat belediyece mühürlenmiş, davalıların il makammına ve belediyeye müracaatları sonuç vermemiş, nihayet açtıkları idari dava Danıştay 6. Dairesinin 29.6.1981 gün ve 2924/2071 sayılı kararı ile kabul edilerek kendilerine inşaata devam olanağı tanınmıştır.

Bundan sonra davalıların yeniden vekaletname istemelerine karşılık olmak üzere, davacılar 1.9.1982 tarihli ihtarname ile inşaatın, asansörün ve çatının tamamlanması ve 750.000 lira ek ödeme yapılması halinde vekaletname vereceklerini bildirmişler, Davalılar ise diğer şartları aynen kabul ile birlikte yalnız sözleşmede yer alan 50.000 lira ödeyeceklerini 21.9.1982 tarihli mektuplarında bildirmişler ve 50.000 TL. yi de duruşma sırasında ödemişlerdir.

Görülüyor ki fesih kararından önce taraflar arasındaki uyuşmazlık ek sözleşmede beher daire için öngörülen 12.500 TL. lık ödeme tutarı olan 50.000 lira yerine, davacıların 750.000 lira istemiş olmalarından kaynaklanmıştır. Bozma ilamına uyulduktan sonra mahallinde yapılan incelemeye dayanılarak tanzim edilen tarihsiz bilirkişi kurulu raporuna göre, sözleşmede kararlaştırılan 50.000 lira ödeme borcu toptan eşya fiyatları genel endeksine göre artırılabilir ise de, davacılar bu yolda bir davaları mevcut değildir. Öte yandan, inşaatın 15 dairesinin ikmal edildiği, davacıların isabet eden dairelerin tümünün ikmal edilerek kendilerine teslim edildiği, ancak taraflarca kabul edilen mahal listesindeki kalemlerin şartnameye uygun şekilde yapılmadığı, inşaatın tümü, yani ilave iki kat dahil edildiği takdirde ise, inşaatın % 65'nin tamamlanmış olduğu, % 35'inin yapılmadığı yukarıda anılan bilirkişi kurulu raporunda tesbit edilmiş bulunmaktadır.

25.1.1984 gün ve 3/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararında açıklandığı üzere bu gibi sözleşmelerin feshinde yüklenici kusurlu olsa bile olayın özelliği ve niteliği haklı gösterdiği durumlarda M.K.nun 2. madde hükmü gözetilerek sözleşmenin ileriye etkili sonuçlar doğuracak şekilde feshinin kabulü gerekir. Çünkü anılan içtihadın gerekçesinde açıklandığı üzere; inşaat sözleşmeleri emek ve masrafa dayanan uzun bir zaman sürecine yayılmış olduğundan sürekli borç ilişkilerine özgü kurallara tabidir. Burada müteahhidin kusurlarının varlığı kısmi ifasının karşılığını almasına engel olmayıp, ancak iş sahibine ödemek durumunda kalacağı tazminatın kapsamında etkili olabilir. Yukardan beri açıklanan somut olayın bu akışı içinde özellikle davalı yüklenicilerin işi bitirmek için gösterdikleri çaba, ilkk sözleşmeye göre edimlerinin tamamına yakın bölümünü ikmal etmiş olmaları, ek sözleşme ile kararlaştırılan ve imar değişikliğine dayanan ilave iki katın gözönünde bulundurulması halinde dahi tümü itibariyle işin % 65'inin ikmal edildiği gözetilerek işin ortaya çıkan bu özelliği ve kapsamı bakımından kısmi ifalarının karşılığı olmak üzere sözleşmelerinde öngörülen bağımsız bölümler oranlanarak hangilerine ve ne kadarına hak kazandıklarının belirlenmesi suretiyle feshin ileriye etkili ( ex nug ) şeklinde kabulüne karar verilmesi gerekir.

Mahkemenin bozma ilamına uyulmakla usuli kazanılmış hakkı gözetmiyerek yazılı olduğu şekilde davanın aynen kabulü yolunda hüküm kurulması Usul ve Yasaya aykırıdır... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Mahkemece eser sözleşmeleri parça parça değil, tümü dikkate alınarak 25.1.1984 gün ve 3/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklanan ilkeler doğrultusunda bir değerlendirme yapılarak varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmesi icabedeceğinden, bozma kararına uyulmak gerekirken direnilmesi Usul ve Yasaya aykırıdır. Direnme kararı bozulmalıdır. Bozma nedenine göre sair yönlerin incelenmessine gerek görülmemiştir.

SONUÇ : Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, 27.1.1988 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972