DAVA : Davacı, kıdem tazminatı ile terki hizmet tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm, süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayana bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 2.2.1988 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Davacı, kıdem ve terki hizmet tazminatının noksan ve hatalı hesaplandığını ileri sürerek farklarını istemiştir.

Davalı, davacının bu haklarının hesabında hata bulunmadığını, kaldı ki terki hizmet tazminatı isteğinin Sümerbank Fabrikalar müstahdeminin usta ve işçilerine ait Hastalık ve Vefat Yönetmeliği'ne dayandığı oysa, bu Yönetmeliğin 9.7.1945 tarih ve 4792 İşçi Sigortaları Kanunu'nun 27.6.1945 gün ve 4772 sayılı İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortası ve onu takiben çıkan Yasa'ların yürürlüğe girmesi ile Sümerbank Yönetim Kurulu'nun 19.4.1946 gün ve 33 sayılı kararıyla iller itibariyle peyderpey kaldırıldığını ve bundan başka yürürlüğü sona ermiş olan bu Yönetnmeliğin başka bir müessesede çalışanları ilgilendirdiğini Karabük Demir Çelik Fabrikası'nda çalışanlara uygulanacağı yolunda Toplu İş Sözlemesi'nde bir hükümde bulunmadığını savunmuştur.

Gerçekten, terki hizmet tazminatı için dayanılan Yönetmelik, 1933 senesinde işçilerin sağlık, iş ve sosyal güvenlikten yoksun olduğu bir ortamda Sümerbank Müessesesi Fabrikaları'nda yaşantısını ancak aldığı yevmiye ve ücretle devam ettiren müstahdemin usta ve işçilerine hastalık ve vefat yardımı adı altında bir Yönetmelik çıkarmış ve bununla işçilerine hastalık halinde doktor, muayene, tedavi ve ilaç yardımından başka Fabrika'da enaz 15 yıl çalışmış olmak ve yaşı veya vücudunun yıpranması dolayısiyle ya da 65 yaşını doldurmuş olması ve hizmet görmiyecek derecede ihtiyarlamış olanlardan ceza veya tenkisi faaliyet mahiyetinde olmamak üzere Fabrika'ca kaydı silinenlere son bir senelik kazancından hesap edilmek üzere birinci sene için 30 yevmiye ilaveten ve her sene için 10 yevmiye hesabı ile bir terki hizmet yevmiyesi verilmesi kabul edilmiştir.

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe konmasında; işçinin çalışma hayatını, işçi ve işveren ilişkisinin ve ekonomik ve sosyal haklarını düzenleyen koruyucu hukuk kurallarının henüz bulunmadığı bir zamanda Sümerbank, tamamen sosyal bir düşünce mahsulü olarak gerek 65 yaşını doldurması ve gerekse vücudunun yıpranması dolayısıyle hizmet yapamıycak ya da hizmete yaramayacak olanlardan enaz 15 sene hizmet görenlere büsbütün bir miktar yardım yapılmasının amaçlandığı gerçeği yatmaktadır. Ne varki, ileriki senelerde 8.6.1936 tarihli ve 3008 sayı ile kabul edilen İş Kanunu'nun 13. maddesi ile enaz 5 yıl yenisinde 1 yıl hizmet gören işçinin iş aktinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık dışında işveren veya 16.maddede ki sağlık veya Yasa'da öngörülen diğer sebeplerle işçi tarafından sona erdirilmesi halinde, beher hizmet yılı için evvelce 15 gün daha sonraki değişiklikle 30 gün ücret tutarında kıdem tazminatı verilmesi kabul edilmiştir. Sadece bu hak nitelik ve nicelik itibariyle yardım yönetmeliğinin öngördüğü ödemenin daha kapsamlısını gerçekleştirmiştir. Yine bunu mütakiben işçinin maruz kaldığı sosyal ve ekonomik riskleri güvence altına almak için, ülkemizde, sanayi gelişimine uygun olarak 9.7.1945 tarihli ve 4792 sayılı İşçi Sigortaları, 27.6.1945 tarihli ve 4772 sayılı İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortası Kanun'ları 2.6.1949 tarihli ve 5417 sayılı İhtiyarlık Sigortası kanunu'nun 4.1.1950 gün ve 5502 sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu çıkmış ve daha sonraki hukuki düzenlemelerle bu konudaki güvenceler arttırılmıştır.

Böylece yardım yönetmeliğinin amaçlandığı yardımların daha kapsamlı olarak geliştirilerek yasalaşması üzerine yönetmelik Sümerbank Yönetim Kurulu'nun 19.4,1945 gün ve 33 sayılı kararı ile az önce sözü edilen Sosyal Güvenlik Yasa'larının yürürlüğe girdiği yerlerde yürürlüğe giriş tarihleri itibariyle uygulamadan kaldırılmıştır. Zonguldak ilinde de bu yönetmelik 1.10.1961 tarihinde kaldırılmıştır.

Bu işlemin işçinin kazanılmış haklarının tek yanlı irade açıklaması ile ihlal edilmesi biçiminde değil, yerinde daha fazlasının ikamesi biçiminde düşünülmesi gerekir. Bir hakkın yerine daha yenisi özellikle daha fazlası ikame edilmişse, kazanılmış hakkın ihlalinde söz edilemez.

Ferdi hizmet akdi ilişkisinin eski niteliğinde kazanılmış bir hakkın işverenin tek yanlı iradesi ile ortadan kaldırılamıyacağı düşüncesinin biçimsel hukuk mantığına uygunluk görüntüsü, amaç ve sorunların karıştırılması sonucu yanılıtıcı olmakta ve hukuksal gelişimin gerçekleriyle bağdaşmamaktadır.

Bütün bunlardan başka anılan yardım yönetmeliği Sümerbank Fabrikaları'nda çalışan işçi ve ustalarla ilgilidir. Oysa davacı hizmetinin Karabük Demir Çelik Fabrikası'nda geçirmiştir. Toplu İş Sözleşmesi'nde bu ödenti ile ilgili bir hüküm de yoktur. Davacıda, 65 yaş ve vücudunun iş yapamayacak derecede yıpranmış olan koşulu da yoktur. Diğer yönden bu tazminatın evvelce bir kısmının bulunmaması nedeniyle bakiyeye ilişkin mahkeme kararının bu yönüyle bozulması oyundayım.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972