* KİRA PARASININ SAPTANMASI

ÖZET : Tarafların ilk kira sözleşmesini yaptıkları tarihe göre yörede kira parasına etki yapacak büyük değişiklikler olmuşsa,. bunlar karşılaştırılmalı ve kira parasına etki dereceleri gözönüne alınarak bulunan kira parasının kaç kat daha artırılması gerektiği de saptanıp, kira sözleşmesi de taraflardan istenerek, yanların kabul ettiği koşullar da dikkate alınmak suretiyle aşırı olmayan hak ve nesafete uygun bir kira parası belirlenmesi gerekir.

Dava dilekçesinde kira parasının 4.2.1986 gününden başlayarak aylık 67.000.- lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 120.000.- lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde Olduğu anlaşıldıktan sonra;~ dosyadaki bütün kağıtlar okunup; gereği düşünüldü:

Yeni dönem kira parasının tesbiti kamu düzeni ile ilgili bulunduğundan sözleşmede kabul edilen yöntemler hakimi bağlamaz. Bu nedenle 28 nisan 1981 yazılı protokolde belirtilen kira bedelinin günün rayicine göre tesbiti cihetine gidilemez.

Taraflar arasında yapılan sözleşmeye göre 5 yılın sona erdiği 4.2.1986 tarihinden başlayarak; tesbit edilecek kira parası ile 5 yıl daha uzatılacağını kabul etmişlerse de bugünkü ekonomik koşullar içerisinde 5 kira yılı için geçerli olacak kira parası tesbiti mümkün bulunmamaktadır.

Bunun için 4.2.1986 tarihinden başlayarak, 4.2.1987 tarihine kadar kira parasının Yargıtay'ın kökleşen içtihatlarına göre tesbit edilmesi ve kira süresi sonuna kadar da her yıl için istek halinde kira paralarının tesbiti zorunlu bulunmaktadır.

Kira parasının taraflarca tesbit edildiği 4.2.1981 tarihi ile 4.2.1 986 tarihleri arasında Ticaret Bakanlığı'nca yayınlanan toptan eşya fiyat endeksindeki artışın her kira yılına yansıyan bölümleri toplamı olan % 132 oranında artırılarak kira parası tesbit edilmelidir.

Ancak, kiralanan yerin Emlak Vergisi Kanununa göre hesaplanan asgari beyan değerinin % 5'inin 1986 yılının asgari yıllık kira parası olarak kabulü ile yukarıdaki yöntemle hesap edilen kira parasından daha yüksek ise bu miktara hükmedilmelidir.

Davada 4.2.1986 tarihinden geçerli olmak üzere 5 yıllık kira parası tesbiti istendiğinde, ekonomik koşulları bilinen 4.2.1987 tarihinden geçerli olmak üzere de bir yıllık süreli kira parası tesbiti de mümkündür.

Bunun için de, yukarıdaki yöntemle bulunacak kira parasının 4.2.1 986 tarihi ile 4.2.1987 tarihleri arasındaki Ticaret Bakanlığı'nca yayınlanan toptan eşya fiyat endeksindeki artışın kira parasına yansıyan bölümü olan % 20 oranında artırılarak bulunmalı ve 1986 ve 1987 yıllarında başlayan iki kira yılı için kira parası tesbit edilmelidir.

Hükme dayanak yapılan bilirkişi raporu da yeterli incelemeye dayanmamaktadır. Taraflar da ilk kira parasını tesbit ederken de, kiralananın bulunduğu yeri ve niteliklerini dikkate almışlardır. Sonradan kiralananda veya kiralananın bulunduğu mahalde kira parasını etkileyecek değişiklikler olmuşsa, bunlar kira parasının tesbitinde ayrıca dikkate alınır.

Kira sözleşmesinde tarafların kabul ettiği ilk kira parası ile sonradan artırılan kira parasına oranla, bilirkişiler çok yüksek bir kira parası takdir etmişlerdir. Raporda bunun nedeni yeterli olarak açıklanmamıştır. Dayanaksız genel nitelikteki sözler yeterli gerekçe olarak kabul edilemez.

Tarafların ilk kira sözleşmesini yaptıkları tarihe nazaran o yörede kira parasına etki yapacak büyük değişiklikler olmuşsa, bunlar karşılaştırılmalı ve kira parasına etki dereceleri dikkate alınarak tesbit edilen kira parasının kaç kat daha artırılması gerektiği de saptanıp kira sözleşmesi de taraflardan istenerek tarafların kabul ettiği koşullarda dikkate alınmak suretiyle aşırı olmayan ve hak ve nesafete uygun bir kira parası belirlenmelidir.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu edenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve ödediği peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 25.5.1987 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972