 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E: 1987/3836
K: 1987/5215
T: 02.11.1987
DAVA : Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin iptali ve alacak davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın kısmen kabulüne ve kısmen reddiyle, karşılık davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davacı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı şirket, davalı belediyece inşa edilmekte olan bir çarşıdan 17-18-22 ve 23 nolu 4 dükkanı 20.5.1985 başlangıç tarihli sözleşmelerle kiraladığı halde, bu tarihten itibaren geçen 2 ay içinde dükkanlar teslim edilmediği gibi inşaat nedeni ile etraftaki harç, moloz vs. yüzünden dükkanlara hiçbir turistde gelmediğinden, BK.m. 249/2 gereğince akdi feshetmek zorunda kaldığını öne sürerek, sözleşmelerin iptaline, 4 dükkan için ödediği toplam 10 milyon lira kiranın da tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı belediye, davacının sözleşmelerini feshettirmek istediği dükkanları çalıştırdığının tesbit olunduğunu, dükkanların 20.5.1985'te fiilen teslim edildiğini, kendisinin dekorasyonlarını geciktirerek 16.7.1985 gününde işletme ruhsatlarını almış olmasında kusurları olmadığını, sözleşmelerin tek yanlı feshedilemeyeceğini savunmuş; ayrıca, davacının sözleşmeye göre 30.7.1985 ve 30.8.1985 tarihlerinde ödenmesi gerekli kira taksitlerini ödememesi nedeni ile yaptığı icra takibine olan itirazlarının kaldırılması istemi ile aynı mahkemede davacı aleyhine açtığı 1986/41-1986/42-1986/43 ve 1986/44 esas sayılı 4 dava dosyası da eldeki asıl dava ile birleştirilerek birlikte yürütülmüştür.
Mahkemece, davacının esas davası reddedilmiş, davalı yanca açılan ve birleştirilen davalar kabul edilerek davacının icra takiplerine itirazlarının iptaline, 4.500.000 lira inkar tazminatı tahsiline karar verilmiştir.
karar, davacı yanca temyiz edilmiştir.
1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre kiracı davacının sözleşmenin iptali isteminin reddine yönelik temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2 - Kira sözleşmeleri gereğince dükkanların davacıya teslim edildiği ve onun tarafından kullanılmaya başlandığı dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. kira süreleri 1'er yıllıktır. kiralayan, kiralananı sözleşme gereği kiracıya teslim etmiş ve kullanmasına hazır bulundurmuştur. Bu durumda, davacı kiracının tek yanlı olarak sözleşmeyi feshe yetkisi yoktur. Kiralayan kira süresi sonuna kadar kira parasını istemeye yetkilidir. Ne varki olayda BK.nun 98. maddesi aracılığı ile uygulanması gereken aynı Yasanın 44. maddesi gereğince borçlu alacaklının eylemi dolayısıyla artan zarardan sorumlu tutulamaz. Kiracının feshi bildirdiği ve dükkanları fiilen boşalttığı tarihten sonra kiralayan, dükkanları yeniden kiraya vermek için girişimde bulunmak ve çaba göstermek ve böylece zararın artmasına sebep olmamakla yükümlüdür. Bu nedenle mahkemece kiracının dükkanları boşalttığını davalı belediyenin öğrendiği tarihin, (23.8.1985 günlü delil tesbiti ve 4.9.1985 günlü davacı ihtarnamesinin davalıya tebliği tarihi de gözönünde bulundurularak) tesbit olunması ve bu tarihten itibaren dükkanların ne kadar sürede yeniden kiraya verilebileceğinin bilirkişi aracılığıyla belirlenmesi ve belirlenecek bu tarihe göre sözleşmenin başlangıcından itibaren davalının sözleşmelerde yazılı yıllık kira paraları üzerinden talep edilebileceği kira alacağının miktarının kiracının ödemeleri de dikkate alınarak saptanması ve bulunacak tutara göre kiracı tarafından açılmış olan ve başlangıçta kira parası olarak ödenen 10 milyon liranın geri alınmasına ilişkin davanın ve kiralayan tarafından açılmış olan itirazın iptali davalarının karara bağlanması gerekirken bu yönün gözetilmemiş olması bozma nedenidir.
3 - Mahkemece asas dava ile birleştirilerek görülen itirazın iptali davaları için ilam harcına hükmedilmemiş olması da kabul biçimi bakımından usule aykırıdır.
SONUÇ : Diğer temyiz itirazlarının reddi ile hükmün 2 ve 3. bentlerde gösterilen nedenlerle BOZULMASINA,11.000 lira duruşma avukatlık parasının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,istek olursa peşin harcın iadesine, 2.11.1987 gününde oybirliğiyle karar verildi.