DAVA : Taraflar arasındaki "menfi tesbit" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; TURGUTLU Asliye 1. Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 10.7.1984 gün ve 372-304 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 26.6.1985 gün ve 4029-4066 sayılı ilamı: (..Açılan menfi tesbit davasından; davacı, dava konusu 25.2.1982 tanzim tarihli ve "malen" kaydını içeren 600.000.- liralık emre muharrer senette yazılı malın teslim edilmediğini ve bu nedenle senedin karşılıksız olduğunu iddia etmiş, davalı da, davacının imzalayıp verdiği senet münderecatı ile borçlu olduğunu savunmuştur. Yargılamanın daha sonraki aşamasında mahkemece "malen" sözcüğü ile senede yansıyan temel borç ilişkisinin açıklanmasının istenmesi üzerine davalı senet karşılığı davacıya altın verdiğini, davacı ise senedin satın alınacak tuğla bedeli karşılığı düzenlendiğini, ancak tuğlaların teslim olunmadığını ileri sürmüştür. Anlaşmazlık bu senedin karşılıksız olup olmadığı ve ispat yükümü hangi tarafa düştüğü noktasında toplanmaktadır.

Temel borç ilişkisinden kaynaklanan borcun dayandığı nedenin gösterilmesine yönelik "bedel" kaydı, bonolara özgü seçimlik unsurlardandır. Bedel kayıtları daha çok bonoyu düzenleyenle lehtar arasındaki iş ilişkisi yönünden ve ispat konusunda (HUMK. md. 290) önem kazanır ve kişisel def'i nedenlerinin varlığının kanıtlanmasını kolaylaştırır. Senet metninde borç nedenini gösteren (malen) kaydının aksini ileri süren tarafın bunu kanıtlama yükümlülüğü ortaya çıkar. Borcun nedeni yazılı bir belgeye aktarılmak suretiyle, bu belgeyi elinde bulunduran kişi yararına senet karinesi oluşmaktadır. Böyle olunca, "bedel malen alındı" kaydını taşıyan bir bonoda, borçlu bunun aksini, yani malın teslim edilmediği ancak HUMK. 290.maddesi uyarınca aynı kuvvetteki yazılı delille ispat edilebilir.

Dava konusu olayda, davacı davalının varlığını iddia ettiği hukuki ilişkisinin hiç doğmadığını iddia etmeyip, aksine ilişkisinin doğduğunu ancak başka bir nedenle, bonoda yazılı malın (tuğlanın) teslim edilmediğini ve bu nedenle hukuki ilişkisinin geçersiz olduğunu ileri sürerek dava konusu bonodan dolayı borçlu olmadığının saptanmasını istediğinden genel ispat kuralları gereğince de (M.K. Md. 6) bu iddianın ispat yükü davacıya düşer.

Bu itibarla, mahkemenin davacının iddiasını H.U.M.K.nun 290. maddesi uyarınca aynı kuvvette ki yazılı bir delille kanıtlamasına olanak tanınması ve gerektiğinde yemin hakkı da hatırlatılarak sonucuna göre hüküm tesisi gerekirken bonoda yazılı malen kaydına müsteniden ne mal verdiğini seten hamili davalı alacaklının ispat etmesine karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 20.2.1987 gününde (BOZULMASINA), oyçokluğuyla karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972