 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1986/118
K: 1987/82
T: 06.02.1987
DAVA : Taraflar arasındaki "kira parasının indirilmesi" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; KOCAELİ 1. Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 13.6.1985 gün ve 1985/399-508 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 22.10.1985 gün ve 1985/6108-6811 sayılı ilamı: (... Kira parasının tesbiti istenen taşınmaz mal açık arttırmada, arttırmanın davacının üzerinde kalması sonucu kira sözleşmesi yapılmıştır. Sözleşmedeki kira süresi sona erdikten sonra, taraflarca sözleşmenin feshi ihbar edilmediği için, sözleşmede 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmüne göre uzatılmış bulunmaktadır. Davacı kira sözleşmesinde belirtilen süreden sonraki uzatılan yeni dönemde kiralananın, olağan rayiç, ekonomik koşullar ve bunlarla oluşan emsal kira paralarına nazaran halen ödemekte olduğu kira parasının fahiş olduğunu ileri sürerek kiranın yeni dönem için daha az olduğunun tesbitini istemiştir.
Kural olarak aksi ileri sürülüp kesin delillerle kanıtlanmadıkça açık arttırma yapılırken, davacının o yılki emsal rayiçleri ve bu rayiç üzerine etki yapılan ekonomik vesair koşulları gözönünde tutmuş bulunduğu ve her türlü etken dışında serbest iradesi ile kira sözleşmesini imzaladığı kabul edilmeledir.
Davacı dava dilekçesinde, ilk kira dönemini izleyen ve davaya konu yapılan dönemde kira parasının düşüş göstermesine olağan rayiç dışında neden olan faktörlerden örneğin, kiralananın yüzölçümünde veya diğer niteliklerindeki değişmelerden kiralananın bulunduğu yerdeki ticari durum değişikliklerinden ve genellikle memleketteki ticari ve ekonomik dalgalanmaların, paranın satın alma gücündeki değişikliğin memur maaşlarındaki katsayı ve işçi ücretlerindeki asgari ücret değişikliklerinin kendi lehine olarak kira parasına etki yaptığından söz etmemiştir. Memleketteki ticari ve ekkonomik konjonktür ve paranın satın alma gücündeki düşme ise ilk döneme nazaran yeni kira döneminde kira paralarının azalmayıp arttırdığı yönünde gelişme kaydettiği bilinen bir gerçektir.
Bilirkişi raporunda açıklanan bütün bu hususları içeren bir araştırma ve incelemeye yer verilmemiştir. Böyle bir bilirkişi raporu hükme dayanak yapılmıştır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı olduğu şekilde hüküm tesisi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Kural olarak taşınmazın açık arttırma ile kiralanması halinde kiracının sözleşmeyi emsal rayiç ve onu etkileyen koşulları gözönünde tutarak serbest iradesi ile imzaladığının kabulü gerekir. Davacı her ne kadar serbest iradesi ile sözleşmeyi yapmadığını iddia etmiş ise de bu konuda da bir yıl içerisinde gereken dava açılmamıştır. Bu nedenlerle mahkemece, özel daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi Usul ve Yasaya aykırıdır. Direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA,istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine,6.2.1987 gününde oybirliğiyle karar verildi.