 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1986/9916
K: 1986/10982
T: 04.12.1986
DAVA : Davacı, vardiya priminin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm, süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :
KARAR : 1.10.1981 ila 30.9.1984 tarihleri arasını kapsayan TİS'inde vardiya sistemiyle çalıştırılan işçiler için vardiya primi ödeneceği öngörülmüştür. İşyerinde satış rezervasyon ve muhasebe işlerinde çalışan işçiler için bu dönemde 2'li vardiya usulü uygulanmış ve vardiya saatleri işveren tarafından 7.00-14.00 21.00olarak tespit edilmiş ve aynı zamanda periyodik olarak 15 günde bir değiştirilmek suretiyle 12.12.1983 tarihine kadar bu sistem sürdürülmüş TİS'nde öngörülen vardiya primleri de kendilerine ödenmiştir. 12.12.1983 tarihinden itibaren bu sistem terkedilmiş ve işverenin düzenlemesine göre bütün işçilerin günlük çalışma saatleri 7.30 ila 17.30 arasında alınmış, ancak işin sürekliliği gözönünde tutularak çalışma saati 20.00 'ye kadar uzatılmıştır. Bu çalışma şekline işçilerin itiraz etmeleri üzerine işverence yeniden değişiklik yapılmış ve 2.3.1984 tarihinden itibaren işçiler 2 gruba ayrılarak birinci gruptakiler 8.30 ila 17.30 , ikinci gruptakiler saat 11.00 ila 20.00 arasında, Cumartesi ve Arife günlerinde ise, birinci grup 8.30-13.30, ikinci gruptakiler 13.00-18.00 arası çalıştırılmaya başlanmış ve periyodik sistem de uygulanmayarak bu çalışma düzeni sabitleştirilmiş, vardiya priminin ödenmesi de durdurulmuştur. Davacı bu son çalışma düzeninde vardiyalı çalışma olduğunu iddia ederek yukarıda sözü edilen önceki TİS'i ile onu takip eden 1.10.1984-30.9.1986 tarihleri arasına ait vardiya primlerinin tahsiline karar vermiştir.
Mahkeme, mütalaasına başvurduğu bilirkişinin dosyada bulunan raporunda yer alan açıklamalara dayanarak 2.3.1984-29.5.1986 tarihleri arasına ait vardiya primlerinin tahsiline karar vermiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık işverenin 2.3.1984 tarihinden itibaren uyguladığı çalışma düzeninin vardiyalı çalışma sayılıp sayılmayacağı noktasında toplanmaktadır. Vardiyalı çalışmaların uygulama biçimi hakkında toplu iş sözleşmelerinde bir açıklık yoktur. O halde, konunun ilgili tüzük hükümleri çerçevesinde irdelenmesi gerekmektedir.
1475 sayılı İş Kanunu'nun 72/b maddesi hükmüne dayanılarak 23.3.1973 gün ve 7/6116 sayılı Kararname ile çıkarılan Tüzüğün l. maddesinde hangi durumlarda postalar halinde işçi çalıştırılabileceği açıklanmıştır. Bunun için, işin niteliği itibariyle durmaksızın birbiri ardına çalışmayı zorunlu kılması icabetmektedir. Yine aynı Tüzüğün 7. ve 8. maddelerine göre de, belirli zamanlarda postalar halinde çalıştırılan işçilerin peryodik bir çalışma sistemine tabi tutulmaları gerekmektedir. Tüzüğün bu maddeleri hükmünce birbiri ardına devam etmeyen ve periyodik uygulamayı gerektirmeyen bir çalışma düzenin vardiyalı (Postalar halinde) çalışma sistemi olarak kabulü mümkün değildir. Davada sözkonusu edilen çalışma düzeninde birbiri ardına postalar halinde çalışma yoktur. Zira birinci grup işine devam ederken, birkaç saat sonra 2. grup gelmekte ve yine birkaç saat ara ile işi bırakmaktadırlar. Uyuşmazlık konusu dönemde her iki grup işçinin birbirini tamamlayan günlük çalışma süresi 8.30 ile 20.00 arasında olup, tümü 11.30 saatten ibarettir. Bu sürenin kanuni günlük iş süreleri itibariyle 2 vardiya halinde çalışmayı gerektirecek bir süre olmadığının da kabulü gerekir. Bu nedenle davacının çalışmasında vardiyalı çalışma söz konusu olmayacağından vardiya primi yine çalışma düzeni ile güdülen amaca uygun olmayan değerlendirmesine dayanılarak isteğin hüküm altına alınması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 4.12.1986 gününde oybirliğiyle karar verildi.