DAVA : Davacı, kıdem tazminatı farkının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde davalı kooperatif temsilcisi tarafından temyiz edilmekle dosya incelendi, gereği konuşulup düşürüldü:

KARAR : l- Davada söz konusu edilen teşvik priminin araç, gereç ve diğer ihtiyaç maddelerinin yıllık satışlarından elde edilen tüm gelirlerin belirli bir oranının çalışanlara dağıtılacağına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Bu niteliği itibariyle söz konusu teşvik priminin daimilik arzeden ödemelerden olmadığı arızi ve değişken bir özellik gösterdiği belirgindir. Böyle olunca kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamaz. Mahkemenin aksine görüşle hüküm tesisi bu konudaki H.G.K.'nun l4.3.l983 tarih 9/364 sayılı kararına ve Daire'nin yerleşmiş içtihadlarına aykırıdır.

2- Kıdem tazminatı 3008 sayılı İş Kanunu ile Türk Hukukuna girmiş ve ondan sonra da l2.8.l967 tarihinde yürürlüğe giren 93l sayılı İş Kanunu ile geliştirilerek devam ettirilmiştir. Bu Kanun bir iş sözleşmesine dayanılarak herhangi bir işte ücret karşılığı çalışan kişiyi işçi saymakla eski metindeki bedenen ve fikren ayrımını ortadan kaldırarak işçi yönünden kapsamı genişletmiştir. Ancak kıdem tazminatına hak kazanabilmek için gerekli şartlardan biri olan (kıdem süresinin) başlangıç tarihi ile ilgili bir sınırlandırmayı da beraberinde getirmiştir.

Bir intibak hükmü olan l09'uncu madde ile prensip olarak işçinin işe başladığı tarihten hesaplanan kıdem süresi yeni Kanun'la kapsama alınan fikir işçilerinin kıdem sürelerinin başlangıç tarihi olarak işe başlama tarihi değil, bu Kanun'un yürürlüğe girdiği l2.8.l967 tarihi esas alınmıştır. l475 sayılı İş Kanunu'nda da sınırlayıcı intibak hükmü aynen muhafaza edilmiştir. İş Kanunu ve bu arada l4. maddeyi değiştiren öteki yasalarda bu yasaklayıcı hükme dokunmamışlardır.

Bu kısa açıklamadan sonra davacının hukuki durumuna gelince: dosyadaki belge ve delillere göre, davacının l967 yılından önceki hizmetinin 3008 sayılı Kanun'un l. maddesinde tanımlanan işçi kapsamına girmediği ve hakkında aynı Kanun'un kıdem tazminatını düzenleyen l3. maddesinin uygulanmayacağı açıktır.

O halde, davacının l2.8.l967 tarihinden önceki hizmetinin kıdem tazminatının hesabında nazara alınması mümkün değildir. Bu nedenle, anılan döneme ilişkin kıdem tazminatı isteğinin reddi gerekirken yazılı düşüncelerle kabulüne karar verilmesi de usul ve yasaya aykırı olup, hüküm bu nedenle bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, l'inci bette oybirliği, 2'nci bentte oyçokluğu ile l6.4.l986 gününde karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Gerçekten davacı, 3008 sayılı İş Kanunu'nun yürürlükte bulunduğu 12.8.1967 tarihine kadarki çalışmalarında fikir işçisi olup, bu kanun anlamında işçi sayılmaz, bu nedenle İş Kanunu'na göre kıdem tazminatı alamaz.

Ancak bu, İş Kanunu kapsamında bulunmayanlara hiçbir suretle tazminat verilemeyeceği anlamına gelmez.

İşyerinin özelliğine göre, sözleşmelerle, Kanun ve yönetmeliklerle anılan şekilde çalışanlara da kıdem tazminatına benzer şekilde bir tazminat verilmesi mümkündür.

Nitekim dosyada mevcut işyerine ait 1957 ve 1964 tarihli Personel Talimatnameleri ile 1.3.1970 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ve hizmet ilişkkisinin sona erdiği tarihte de yürürlükte bulunduğu anlaşılan Personel Yönetmeliği'nin 18'inci maddesinde ayrılış tazminatı ya da işten çıkış tazminatı adı altında fikir işçisi ayırımı yapılmadan tüm personel için birlik ve kooperatiflerde çalışanlardan belirli bir hizmet süresini tamamlayanlara işten ayrılışlarında yine orada gösterilen miktarda tazminat ödeneceği hükmünün yer aldığı görülmektedir.

O halde, davacı buradaki tazminatı kıdem tazminatında olduğu gibi 7,5 kat tavan sınır gözetilmek suretiyle alabilecektir.

1475 sayılı İş Kanunu'na 8.5.1981 tarih ve 2457 sayılı Kanun'la eklenen ek maddenin de davacı ve onun durumunda olanlara bu hakkı verdiği gözlenmektedir. Burada maddenin anılan tazminatın kıdem tazminatı sayılacağına ve İş Kanunu'nun 14'üncü maddesindeki esaslara ve miktara göre ödeneceğine dair olan hükmü 7,5 kat tavan sınırlaması ile ilgili olup, başka anlam verilmesine müsait değildir.

Diğer yandan Yüksek Hakem Kurulu'nun 29.7.1981 tarih ve 152 sayılı kararı ile yürülüğe konulan toplu iş sözleşmesinin 46'ncı maddesi hükmü ile de "1581 sayılı Kanun'a tabi işyerlerinde geçmiş bütün hizmetler için kıdem tazminatı ödeneceği" hükmü öngörülmüştür.

Bu nedenle mahkemenin kıdem tazminatı hesabında davacının 12.8.1967 tarihinden önceki çalışmalarını değerlendirmiş olmasına doğru olduğu kanaatiyle çoğunluğun bu konudaki bozma sebebine iştirak etmiyoruz.

Üye Üye

İ.Ç. Ş.İ.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972