 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
5. Hukuk Dairesi
E:1986/16618
K:1986/17138
T:16.12.1986
* KAMULAŞTIRMA
* EMSAL İNCELEMESİ
ÖZET : Değer biçilmesi için mutlaka emsal incelemesi yapılması zorunludur.
Raporlarda emsal satışlar incelenmeli ve taşınmazlar karşılaştırılarak, taşınmazın emsaline göre üstün ve eksik yanları açıklanmalıdır.
(2942 s. Kamulaştırma K m. 3, 11, 10)
Taraflar arasındaki kamulaştırma bedelinin kısmen kabul ve kısmen reddine dair verilen hükmün duruşmalı olarak Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki kağıtlar okunup iş anlaşıldıktan sonra, gereği görüşülüp düşünüldü:
Mahkemece bozma kararına uyularak resen emsal sorulmuş, taraflardan emsal istenilmiş, yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmış, düzenlenen son bilirkişi raporuna dayanılarak ve davalı idarenin usuli kazanılmış hakkı göz önünde tutularak yine eskisi kadar artırmaya karar verilmiş ise de, bozma gerekleri de yerine getirilmemiştir. Şöyle ki
Bozma kararında arsa niteliğindeki bu taşınmaz mala karşılık saptanması için emsalin nasıl inceleneceği hangi satışların emsal kabul edilip, hangilerinin edilemeyeceği ayrıntıları ile bir bir açıklanmıştır. Bu kuralları yeniden özetlemek gerekir:
A) Öncelikle hiç emsal incelemesi yapılmadan değer biçilmesine olanak bulunmadığı bilinmeli, raporlarda mutlaka emsal satışlar incelenmeli ve taşınmazlar karşılaştırılmak, taşınmazın emsale göre üstün ve eksik yanları açıklanmalıdır. Arsa olan taşınmaza değer belirtmede bunun dışında bir yol yoktur.
B) İncelenecek emsalin satış işlemleri:
a) Kamulaştırma gününden önce olmalıdır.
b) Özel amaçlı bulunmamalıdır (Banka vs. satışlar gibi).
c) Kamulaştırma yolu ile el değiştirme biçiminde olmamalıdır.
d) Taşınmazın yanında, aynı bölgede veya yakınında ve değişik nitelikte olabilir.
e) Binası ile birlikte yapılmış ise bina değerleri, satış tarihlerine ve o zamandaki durumlarına, resmi birim fiyatları, maliyet hesapları ve yıpranma paylarına göre belirtilip satış bedellerinden düşülmek ve arsalarına kalacak bedel ü;erinden dava konusu taşınmazla karşılaştırmak gerekir.
Bilirkişi incelemesinin yasaya ve bozma kararına uygun olabilmesi yukarıda açıklanan biçimde bir incelemenin varlığına bağlıdır ve hüküm ancak böyle raporlara dayanılarak kurulabilir.
Taraflar 13.3.1986 günlü oturumda (emsal bulamadıklarını) bildirip mahkemece resen emsal sorulunca tapu sicil müdürlüğünce (bu bölgede serbest alım satım olmadığı) yolunda verilen kısıtlı karşılıkla yekinilmeyip (başka bölgelerde bulunup bulunmadığı da) sorulmak ve mutlaka emsal kayıtlar sağlandıktan sonra bilirkişi incelemesi yaptırılmak gerekirken, bozmadan önceki raporlar, aynen yenileyen ve hiçbir emsale dayanılmadan genel deyimlerle değer belirten 3. rapora göre hüküm kurulması,
2 - Kabule göre de, önceki raporlar yasal görülmediğinden bu son rapordaki kıymet takdir raporundaki değerler arasında önemli bir oransızlık bulunduğundan yeniden bilirkişi raporu alınmadan tek raporla yazılı şekilde artırmaya karar verilmesi de doğru bulunmamıştır.
Davalı idare temsilcisinin temyiz itirazları bu bakımlardan yerinde görüldüğünden hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve temyiz eden davalı idare vekilinin yararına temyiz dilekçesinin verildiği günde yürürlükte bulunan avukatlık ücret tarifesi uyarınca takdir olunan 11000 lira vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, 16.12.1986 gününde Oybirliği ile karar verildi.