DAVA : Taraflar arasındaki satımın feshi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü :

KARAR : Davacı, maliki olduğu 67 DK 095 plaka sayılı Renault Steyşin tipi 1978 model otomobilin 25.6.1985 tarihinde 1.200.000 liraya davalıya satıp teslim ettiğini, 600.000 lirasını peşin aldığını satış parasından geriye kalan 600.000 lirayı davalının ihtara rağmen ödemediğini ileri sürerek aktin feshine ve tahsil ettiği 600.000 liranın davalıya iadesi karşılığında aracın kendisine teslimine karar verilmesini istemiştir. Yargılama sırasında davacı sözleşmenin noterde düzenlenmiş olması nedeniyle geçersiz olduğunu da bildirmiştir.

Davalı, satış bedelinden 700.000 lirasını ödediğini geriye 500.000 lira borcu kaldığını, bunu da aracın temiz kağıdının verilmesi halinde ödemeye hazır olduğunu, davalının, sözleşmenin noterde yapılmadığından geçersiz olduğunu ileri sürmesinin, kendi kusurlu davranışını mazeret ve dava sebebi yapmıyacağı için yerinde olmadığını ve aracı başkasına sattığını bildirerek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, BK.'nun 211/son maddesi hükmü uyarınca davacının fesih hakkını saklı tutmamış olması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Dosya içeriğinden taraflar arasındaki otomobil satışının 25.6.1985 tarihinde sözlü olarak yapıldığı anlaşılmaktadır. 13.10.1983 günlü, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 28.3.1985 günlü, 3176 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinde tescili zorunlu ve ilk tescili yapılacak araçların satın alma veya gümrükten çekme tarihinden itibaren üç ay içinde araç sahiplerinin ilgili tescil kuruluşuna başvurmalarının zorunlu olduğu; tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirlerinin, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce yapılacağı, bu satışların noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işleneceği, ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemlerinin noterler tarafından sicile işlenmek üzere, eylemin tekemmülünü müteakip en geç yedi iş günü içinde ilgili tescil kuruluşuna bildirileceği, moterlerce yapılmayan her çeşit satış ve devirlerin geçersiz olduğu, tescili araçları satın veya devir alanların, gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili tescil kuruluşundan bir ay içinde adlarına tescil belgesi almak zorunda oldukları hükme bağlanmış ve tescil kuruşuna başvurmayan araç sahipleri ile tescil belgesi olmayan alıcılar ve bilgi vermeyen Noterler için cezai yaptırımlar öngörülmüştür. İlk kez 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile getirilen bu hükmün gerekçesi olarak Danışma Meclisi Bayındırlık, Ulaştırma, İmar ve İskan, Turizim ve Tanıtma Komisyonu raporunda özetle "1 - Uygulamada, kazaya karışan aracın işleteninin, mal sahibinin kim olduğunun bilinemediği, mağdurların açtığı davalarda karşılıklıklara yol açtığı, husumetin kime yöneltileceğinin bilinemediği; 2 - Maliyenin, gizli elden mülkiyet değiştirmelerde, pek çok araç alım-satım vergisi kayıplarının doğduğu; 3 - Milyonlara varan değer ifade eden motorlu taşıt alım-satımlarının sadece menkul niteliği gözönüne alınarak teslimle intikal ettiğinin kabulü, pek çok mülkiyet tesbit davalarına sebep olduğu gözönüne alınarak, gemiler gibi bir ayrıcalık getirilmesi zaruri görülerek 20 nci maddenin (d) bendinin sonuna (Noterlerce tazim, tasdik ve tescil edilmemiş araç satış ve devirlerinin geçersiz olduğuna) dair bendin yeniden eklendiği açıklanmıştır. (Danışma Meslisi Tutanak Dergisi, Birleşim; 105-120.Yasama yılı: 2, Cilt 18, S. Sayısı; 397, Sh. 13). Danışma Meclisi Genel Kurulunda bu bent üzerinde söz alan olmamış, aynen kabul edilmiştir. (Aynı Tutanak Dergisi, Sh. 619 - 620, Birleşim 9.6.1983).

Milli Güvenlik Konseyi İçişleri Komisyonu raporunda; Danışma Meclisince kabul edilen tasarının kimi maddeleri ile birlikte 20. maddesinin de redaksiyona tabi tutulduğu ve diğer maddelerde yapılan değişikliklere paralel olarak maddelerin yeniden düzenlendiği belirtilmiş; 20. maddenin yukarıda anılan (d) bendinin ilgili hükmü (Noterlerce yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir) biçiminde değiştirilerek bu şekilde kanunlaşmıştır. (Milli Güvenlik Konseyi 5. Sayısı 687, Sh - 18-83)

Daha sonra 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun bazı maddeleri ve bu arada 20. maddesi 20.3.1985 günlü, 3176 sayılı Kanunla değiştirilmiş ise de (Noterlerce yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.) hükmü aynen kalmıştır. Bu hüküm 18.6.1985 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. (T.B.M.M. Tutanak Dergisi Dönem; 17, Cilt 14, Yasama yılı; 2, 79. birleşim Sh. 353).

Yukarıda açıklanan yasama belgelerine göre, motorlu araçların alım - satımı ile her türlü devirlerinin noterlerce yapılmasının öngörülmesinin amacı, sadece tarafların hukuksal yararlarının korunmasından çok, üçüncü kişilerin ve Devletin yararını korumaktır. Böyle olunca söz konusu hüküm kamu yararı ve kamu düzeni amacıyla getirilmiş demektir. Öyle ise, geçersiz sözleşmeye dayanılarak yapılan teslimle mülkiyet alıcıya geçmiş olamaz. Aksi halde, yasa koyucunun yukarıda açıklanan amacı hiç bir zaman gerçekleşemez. Yeni yasal düzenleme karşısında, motorlu araçların ancak noterlerce yapılan satış ve devir sözleşmelerine dayanan teslimleri sonunda mülkiyetin alıcıya geçebileceğinin kabulü gerekir.

Olayda satış ve teslim, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapıldığı için mülkiyet davalı davacıya geçmemiştir. sözleşme geçersiz olduğundan taraflar verdiklerini geri isteyebilirler. Mahkemece, davalının davacıya ödemiş olduğu paranını miktarı saptanarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken davanın reddi usul ve yasaya aykırı olduğundan hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın açıklanan nedenlerle davacı yararına BOZULMASINA 22.1.1987 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972