DAVA : Taraflar arasındaki karşılıklı alacak ve menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tesbitine, karşılık davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı G....A.Ş. İran'a gerçekleştirdiği 3000 tonluk kraft kağıdı ihracatı dolayısıyla adına bankaya gelen mal bedelinin, eski iki yöneticisi tarafından, hiçbir mal ve hizmet karşılığı olmadan, mesnetsiz, karşılıksız ve haksız olarak davalı paravan K... A.Ş.'ne ödenmesi için gayrikabili rücu olarak verilen ödeme talimatı nedeni ile davalı şirkete 17.000.000 lira borcu bulunmadığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.

Davalı K...A.Ş. ödeme talimatının kayıtsız şartsız verildiğini, yanlar arasındaki 1.6.1983 günlü ortaklık sözleşmesine göre ihracatı kendisinin gerçekleştirdiğini, paravan şirketin davacı olduğunu savunmuş ve gerçekleştirdiği ihracat nedeni ile davacı şirketten komisyon alacağından kalan 859.472 liranın tahsili istemi ile açtığı ayrı davası da esas dava ile birleştirilerek yürütülmüştür.

Mahkemece, ihracatı 1.6.1983 günlü ortaklık sözleşmesine göre davalının yaptığı savunmasının ispat edilmediği ve ihracatın davacı tarafından yapıldığı gerekçesi ile davacının 17.000.000 lira borçlu olmadığının tesbitine, birleştirilen davanın da bu nedenle reddine karar verilmiştir.

Karar davalı ve birleştirilen davanın davacısı K...A.Ş. tarafından temyiz edilmiştir.

Davalı savunmasında, İran'a yapılacak 10.000 tonluk kraft kağıdı ve kereste ihracatı konusunda taraflar arasında adi ortaklık kurulduğunu, ortaklık sözleşmesinin gereği olarak davacı şirketin temsilcileri tarafından, İran'a ihraç edilen 3000 ton kraft kağıdı nedeniyle davacı şirket adına açılan akreditif ile ilgili gayrikabili rücu ödeme talimatı verildiğini, anlaşmaya müsteniden verilen ödeme emrinin geçerli ve haklı olduğunu açıklamış ve 1.6.1983 günlü adi ortaklık sözleşmesini dosyaya ibraz etmiştir. Her ne kadar bu sözleşmede yalnız davacı G... A.Ş. yetkililerinin imzası ve şirket kaşesi varsa da, davacı temsilcilerinin imzasını taşıyan bu belge davalı şirkete verildiğine ve onun tarafından mahkemeye ibraz edildiğine göre belgede davalının imzasının olmaması sözleşmenin bağlayıcılığı yönünden eksiklik olarak kabul edilemez. Sözleşme altındaki imzaların davacı şirket temsilcilerine ait olduğu kabul edilmektedir. O halde davacı şirket bu sözleşme ile bağlıdır. Davalı şirketin ana sözleşmesi 13.5.1983 günlü, ortaklık sözleşmesi ise 1.6.1983 tarihlidir. TK. nun 301. maddesi gereğince anonim şirket ticaret siciline tescil edilmekle tüzel kişilik kazanır. Bilirkişi raporunun 3. sayfasında davalı şirketin 31.5.1983 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği tesbit edilmiştir. Böylece davalı şirketin tüzel kişilik kazandıktan sonra ortaklık sözleşmesini yaptığı anlaşılmaktadır. Kaldı ki, ortaklık sözleşmesinin davalı şirketin kuruluş safhasında yapıldığı kabul edilse bile, şirketin kuruluşu tamamlandığına ve davalı şirket kendi adına yapılan muameleyi benimsediğine göre, bu yön ortaklık sözleşmesinin geçerliliğini etkiler nitelikte değildir.

Davacı şirketin Banka Mellat'a hitaben yazdığı 7.7.1983 günlü ödeme talimatı yazısı içeriğinden açıkca, davacının 7.7.1983 günlü gayri kabili rücu ödeme talimatının, 3000 tonluk graft kağıdı ihracatına ait ve 30.6.1983 tarihinde açılmış olan akreditifle ilgili, olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, 1.6.1983 günlü ortaklık sözleşmesinin 1. ve 2. maddelerinde ortaklığın konusu belirlenmiştir. Bu hükümlere göre ortaklık, SEKA'dan temin edilerek İran'a ihraç edilecek 10.000 ton kraft kağıdı konusundadır. Sözleşmenin 2. maddesinde ihracaatı gerçekleştirilen 300 ton kraft kağıdının ilişkin olduğu ve davacı tarafından SEKA'ya verilen 11.5.1983 tarihli Bank Mellat'ın 14.265.750 liralık teminat mektubu işi düzenlenmiştir. Bu belgelerin birlikte değerlendirilmesinden 3000 tonluk kraft kağıdı ihracaatının 1.6.1983 günlü ortaklık sözleşmesinin kapsamı içinde kaldığı ve nizalı ödeme talimatının da ortaklık sözleşmesi ile ilgili olduğu sonucu çıkmaktadır.

Davalı şirketin, davacı şirketin paravan şirket olduğu, ortaklık sözleşmesinin ve gayrikabili rücu ödeme talimatının muvazaaya dayandığı hususlarında davacı iddiasını kanıtlayan bir belge sunulmamıştır. Aksine 10.8.1983 günlü yazı ile yeni yöneticiler, verilmiş olan gayrikabili rücu ödeme talimatını teyid etmişlerdir. Ortaklık sözleşmesinin (A) kısmı 4. maddesinde "sözleşme konusu işin başlamasından sonuçlanmasına kadar yapılacak her türlü masraf, gider, komisyon, vergiler vs. mali işlemlerin kaydı G... A.Ş. tarafından tutulacağı" yazılıdır. Bu nedenle kağıt ihracaatı ile ilgili tüm işlemlerin davacı adına yapıldığına ve giderlerin büyük kısmının davacı tarafından ödendiğine ilişkin ticari defter kayıtları ortaklık sözleşmesi gereğidir ve uyuşmazlığın çözülmesinde etkili sayılamaz.

Ortaklık sözleşmesinde tarafların borçları ve hakları açıkca belirlenmiştir. Sözleşmenin (A) kısmının 7. maddesinde "sözleşme konusu ihracaattan sağlanacak nakliye ve munzam vergi iadeleri dahil tüm kar ve SEKA'ya verilenler dışında tüm ihracaattan doğan haklar, K...A.Ş.'ne aittir. G...A.Ş. sözleşme konusu işler için ton başına 5.-4.5. Dolar hizmet bedeli alacaktır" hükmü yer almıştır. (B) kısmında ise kereste ihracaatı işi düzenlenmiştir. Bu durumda mahkemenin, davalı lehine Bank Mellat'a verilen ödeme talimatının geçerli olup olmadığı ve bunun davacının borcunu teşkil edip etmediği ve davalı tarafından davacı şirket aleyhine İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 1984/642 esas sayılı dosyası ile açılmış ve bu dava ile birleştirilmiş olan dava dosyasında alacak iddiası konularındaki uyuşmazlığı ortaklık sözleşmesi hükümleri gereğince karara bağlaması gerekir.

Bu amaçla mahkemece, ortaklık sözleşmesi hükümleri gözönünde tutularak her iki tarafın elinde bulunan ihracat işi ile ilgili belgeler ve gerekiyorsa banka kayıtları üzerinde uzman bilirkişi kurulu aracılığıyla inceleme yaptırılmak suretiyle, ortaklık konusu kağıt ve kereste ihracaatı işinden elde edilmiş olan kar tutarı, esas ve birleştirilen her iki davada davacının ve davalının borç ve bakiye miktarları belirlenmeli ve ortaya çıkacak uygun sonuç çerçevesinde karar verilmelidir.

Açıklanan yönler gözetilmeden esas davanın kabulü ve birleştirilmiş davanın reddi ortaklık sözleşmesi ve yasaya aykırıdır. Kararın, bu nedenle bozulması gerekir.

SONUÇ : Kararın gösterilen nedenlerle davalı ve birleştirilen davada davacı K...A.Ş. yararına BOZULMASINA,5000 lira duruşma avukatlık parasının davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,istek olursa peşin harcın iadesine, 26.5.1986 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972