 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1986/1119
K: 1986/2300
T: 17.04.1986
DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı, (İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi)'nce verilen 17.12.1985 tarih ve 56-976 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili dava dışı....El Din Khnamis tarafından... Bank Of Switzerland üzerine 8.10.1984 tarihinde keşide edilen bir çekin ciro yoluyla hamili olan davalının 9.11.1984 günü çeki müvekkiline ibraz ettiğini, anılan yabancı bankanın muhabiri olan müvekkilinin muhataptan provizyon isteyip olumlu cevap gelmesi üzerine 14.11.1984 tarihinde davalı adına bir döviz tevdiat hesabı açarak çek tutarı 38.500 İsviçre Frangı'nı bu hesaba alacak kaydettiğini, bilahare 15.11.1984'de 15.500 Frank, 20.11.1984'de 7.000 Frank karşılığı Türk Lirasının davalıya ödendiğini, ancak çekin muhatabı olan yabancı bankanın 22.11.1984'de gönderdiği bir teleksle çekteki keşideci imzasının sahte olduğunu bildirdiğini ve 23.11.1984'de de çeki davacıya iade ittiğini, daha sonra hesap bakiyesi 16.000 Frank üzerinde müvekkili tarafından hapis hakkı kullanılarak davalıya başkaca ödeme yapılmadığını, sahte olduğu gibi bir aylık yasal süreden sonra ibraz edildiği cihetle çek niteliğini de kaybeden belgeye dayalı ödemenin davalı bakımından sebepsiz zenginleşme teşkil ettiğini, davalının çekilen ihtara rağmen çek tutarını geri vermediğini ileri sürerek dava tarihi itibariyle 6.632.010 liraya tekabül eden 38.500 isviçre Frangı'nın davalı hesabına alacak kaydolunduğu tarihten itibaren % 52,5 faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili cevabında müvekkilinin davacı nezdindeki hesabına alacak kaydedilen çek tutarının artık müvekkilinin malvarlığına dahil olduğunu, davacı bankanın muhataptan provizyon alıp çek meblağını hesaba geçirmekle işlevini tamamladığını, davacının çekin alacaklısı veya borçlusu olmadığını ve mudiye ait bir parayı geri istemeğe yetkisi bulunmadığını, çekin sahteliği iddiasının mücerret bir iddiadan ibaret kaldığını, böyle bir iddiayı ancak keşidecinin ileri sürebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davalının nizalı çekin ciro yoluyla hamili olduğu, keşide tarihinde bir tahrifat yapılmadığı ve keşide tarihine göre ibrazın süresinden sonra yapıldığı anlaşıldığı halde, davacının basiretli bir tacir gibi davranmayıp çek tutarını ödediği, davalının kötü niyetli olduğunun da iddia ve ispat edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı banka, davalı tarafından bedelini tahsil etmek üzere kendisine getirelen dava konusu 38.500 İsviçre Frangı tutarında, ..... de Bangues Suisses) bankasına keşide edilmiş çeki alarak muhatap İsviçre Bankası'ndan 9.11.1984 tarihli yazısıyla karşılığını sormuş, adıgeçen muhatap banka da 12.11.1984 günlü teleksiyle çekin karşılığı olduğu cevabını vermekle yetinmemiş, ayrıca çek bedelinin ödemek üzere davacı bankaya yetki verdiğini de bildirmiştir. Ancak davacı bankanın çek bedelini ödeyip çeki muhatap İsviçre Bankası'na göndermesi üzerine muhatap banka imzanın keşidecinin imzasına uymadığından, ayrıca ilk yazısından sonra keşidecinin çeki çaldırdığını ihbar ettiğini bildirerek parayı ödemeden imtina etmiştir.
Muhatap İsviçre Bankası, davacı bankanın keşideci imzasını kontrol imkanı olmadığını bile bile ödeme yetkisi verdiğine göre, çek bedelini davacı bankaya ödemekle mükelleftir. İsviçre Borçlar Kanunun 1132. maddesine tekabül eden TTK.nun 724. maddesi gereğince sahte veya tahrif edilmiş bir çeki vdemekten doğan zarar muhataba ait olur. O halde, kural olarak davacı bankaya ödemek üzere yetki veren muhatay İsviçre Bankası'nın çeki bizzat ödemiş gibi sorumlu tutulması gerekir. kaldı ki, yine TTK.nun 724. maddesi gereğine muhatap bankanın çek defterini iyi saklamamak gibi kusurlu davranışı olan kişideciye rücu hakkı da vardır. Diğer yandan imzanın keşideciye ait olmadığı da kesin surette subuta ermiş değildir. O halde davacı bankanın muhatap.... De Bangues Suisses'e başvurmak hakkı saklı kalmak üzere yukarıdaki gerekçeyle hükmün onanması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin haklı bulunmayan temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, 1500 lira temyiz ilam harcından peşin harcın mahsubu ile davacıdan alınmasına, 17.4.1986 gününde oybirliğiyle karar verildi.