 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1985/9-459
K: 1985/571
T: 23.5.1986
- DAYANIŞMA AİDATI ÖDEMEK YOLUYLA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANMA ( Tis'nin Hukuken Ortaya Çıktığı Tarihten İtibaren Yararlanılacağı )
- TİS'NİN HUKUKEN ORTAYA ÇIKTIĞI TARİH (Dayanışma Aidatı Ödemek Suretiyle Tis'nden Yararlanma)
2822/m.9
DAVA : Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (İSTANBUL) 1. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 25.1.1985 gün ve 848-3 sayılı Kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 16.4.1985 gün ve 2154-4167 sayılı ilamı: ( ...Türk Toplu İş Hukukunda toplu iş sözleşmesinden yararlanma, toplu iş sözleşmesi ile işçi arasındaki bağlılık ilkesine dayanır. Bu bağlılık ilkesi ise toplu iş sözleşmesini yapan sendikaya üye olmakla gerçekleşir. Toplu iş sözleşmesinden yaralanmak için temel ve genel ilkelere bağlılık kuralını oluşturan üyelik durumudur. Genel ve temel kuralın tek istisnası; 2822 sayılı Yasanı 9 ve dah önceki 275 sayılı Yasanın 7/son maddesinde düzenlenen dayanışma denilen bir aidatın ödenmesi suretiyle yaralanma biçimidir. Toplu iş sözleşmesinin imzalanması sırasında taraf sendikaya üye olanların toplu iş sözleşmesinden yararlanmaları bağlılık ilkesinin doğal sonucudur. İmza tarihinden sonra üye olanların üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanmaları yine aynı kuralın uygulanmasıdır. Bunun için üyelik koşulu, az önce açıklanan şekilde düşünüldüğü takdirde üye olmayanların dayanışma aidatı ödemek suretiyle yararlandırılmalarında daha imtiyazlı ve avantajlı bir yol seçilmiş olur ki bu da temel kuralla bağdaştırılamaz. Ayrıca Kollektif İş Hukukunun yerleşmesi ve gelişmesi prensiplerine de ters düşer. Yasada ve toplu iş sözleşmesinde dayanışma aidatı ödemek suretiyle yararlanmada "Toplu iş sözleşmesinden" söz edilmiştir. Bu deyimler bir toplu iş sözleşmesinin ortaya çıkmış olmasını gösteren ve açıklayan deyimleridir. HGK. kararlarında konuya aynı biçimde değerlendirerek kararlar oluşturmuştur. ( H.G.K. 13.2.1985 gün, 1983/9- 389 E., 1985/95 Karar ).
Davacı, ancak toplu iş sözleşmesinin hukuken ortaya çıktığı 19.10.1984 tarihinden itibaren bu sözleşmedeki haklardan yararlanır. Bu tarihten sonra toplu iş sözlemesi hakları ödenmemişse buna hükmetmek gerekir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi Usul ve Yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerde dolayı HUMK.'nun 429. madesi gereğince BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi.