DAVA : Taraflar arasındaki "menfi tesbit ve istirdat" davasından dolayı

yapılan yargılama sonunda; KARAMÜRSEL Asliye Hukuk Mahkemesince davanın

reddine dair verilen 23.12.1983 gün ve 301-395 sayılı kararın incelenmesi

davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. H.D. 4.5.1984 gün ve 2517-2601 sayılı ilamı:

(...Dava, evvelce davacı ile ortaklık ilişkisi olan ve ayrıca bu

ortaklığın mali işlerini yürüten davalıya sırf ortaklık işlerinde kullanılmak gayesiyle vade ve bedel kısımları boş olarak verilen ve sonradan içerisi

doldurulan toplam (73.000) liralık senetlerin karşılıksızlığı nedeniyle

iptali isteğine ilişkindir.

Kural olarak, ispat yükü senedin bedelsiz olduğunu iddia eden davacı

tarafa aittir. Ancak, dava konusu 15.4.1978-10.7.1979 vadeli senetlerin

düzenlenme sebebi (malen) olduğu halde, davalı vekili gerek 25.4.1983 tarihli dilekçesinde ve gerekse 23.12.1983 tarihli oturumda, karşılıksız olması

sebebiyle iptali istenen senetlerin, davacının, müvekkilinden (borç) olarak

aldığı para karşılığında düzenlenmiş senetler olduğunu (HUMK. 151. maddesine uygun imzalı beyanında) açıklamak suretiyle "talil" etmiş (borç sebebini

göstermiş) bulunduğundan, davalı taraf, senetlerde yazılı parayı davacıya

(nakten) verildiğini ve senetlerin verilen borç para karşılığı düzenlendiğini yazılı bir belge ile kanıtlayamamış duruma girmiştir. Bu durumda kanıt yükü

davalıya düşer.

Ayrıca, davalı da davacı taraf ile birlikte aralarında evvelce (adi

ortaklık) ilişkisi olduğunu bildirdiğine nazaran, mahkemece HUMK.nun 230.

maddesine göre adi ortaklık ve özellikle Borçlar kanunun 530. maddesine hükmü de gözönünde bulundurularak senet tarihlerinde idareci şerikin davalı olup

olmadığı tarafların adi ortaklığı tasfiye ettikleri sırada herhangi bir

tasfiye protokolü düzenleyip düzenlemedikleri, dava konusu senetlerle ilgili bir hususun o protokolda yer alıp almadığı diğer delillerle birlikte

incelenmek ve senet karşılığında davacı ve (borç verildiği konusunda başka

delilleri olup olmadığı) davalıdan sorulup, kabule şayan bulunduğu takdirde

toplanarak sonucuna göre bir karar verilmek gerekirken, eksik, incileme ve

iddiasını ispat edemediğinden bahisle davalı tarafa hatırlatılan yemin kabul edilmediği ve davacının da yemini karşı taraf reddetmesi söz konusu olmadığı halde, HUMK.nun 347. maddesi uyarınca davalının iddiasını davacının ikrar

etmiş sayılacağı şeklindeki yanlış bir değerlendirme sonucu davanın reddine

karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya

yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki

kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz

edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği

görüşüldü :

KARAR : Davacı, üç adet senedin bedelsiz olduğunu iddia ederek, bu

senetlerin iptalini istemiştir. Kural olarak isbat yükü senedin bedelsiz

olduğunu iddia eden davacıya düşer (Medeni Kanunun m. 6). Ancak davalı;

senetlerin düzenlenme sebebi (malen) olduğu halde, bunların borç para

karşılığında verildiğini savunmakla, senedi talil etmiş olduğundan ispat yükü yer değiştirerek davalıya düşer (Hukuk Genel Kurulu'nun 26.3.1986 gün ve 786/296 sayılı kararında da aynı esas benimsenmiştir).

O halde; mahkemece davalıya bu imkan tanınarak hasıl olacak sonuç

dairesinde bir karar verilmelidir.

Her ne kadar, Özel Daire bozma ilamında, tarafların bir tasfiye protokolü düzenliyip düzenlemedikleri hususunun da araştırılmasına değinilmiş ise de,

bozmadan sonra mahkemece alınan taraf beyanlarından böyle bir protokolün

düzenlenmediği anlaşıldığından, protokolle ilgili kısmın çıkartılması

suretiyle bozma ilamında gösterilen ve yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı usul ve yasaya aykırı olan direnme kararının bozulması gerekir.

SONUÇ : Davacı vekilinin temiyz itirazlarının kabulü ile, direnme

kararının yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı BOZULMASINA, 9.4.1986 gününde bozmada oybirliği ve nedeninde oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972