 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1985/76
K: 1985/1001
T: 05.02.1985
DAVA : Davacı, ücret ve ikramiye alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm, süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :
KARAR : Davacının çalıştığı yer otel işyeridir. Bu tür yerlerde çalışanların İş Kanununun 47. maddesine göre ücretlerinin yüzde usulüne göre ödendikleri tartışma dışıdır.
Yüzde usulü ücretler, bu usulün uygulandığı müesseselerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına yüzde eklenerek veya ayrı şekillerde alınan paralarla kendi isteği ile müşteri tarafından işverene bırakılan yahut onun kontrolü altında bir araya toplanan paraların işyerinde çalışan bu ücret sistemine göre ücret alan işçilere bu konudaki yönetmelik hükümleri uyarınca dağıtılması sonucu oluşmaktadır.
Ücreti oluşturan bu unsurlar, yakından incelendiğinde;günün ekonomik koşullarına göre uyulan ve değişen unsurlar olduğu görülür. Bu unsurlar içinde yer alan servis karşılığı deyimi yapılan hizmetinin karşılığı ödenen bedeli gösterir. Diğer ayrı şekillerde müşteri tarafından bırakılan paralar ise yine günün ekonomik ve fiyat koşulları dışında düşünülemez. Böylece kuşkusuz denilebilir ki bu ücretle sosyo-ekonomik koşullara göre kendiliğinden uygulanmak suretiyle oluşmaktadır. Bu nedenle maktu ve sabit ücretlerin günün sosyo-ekonomik şartlarına göre ayarlanmasının sağlayan maktu ücret zamları ve özellikle bu arada Toplu iş sözleşmesi yenilenmeyerek ücreti yetersiz hale gelen maktu ve sabit ücretler için öngörülen Milli Güvenlik Konseyi'nin 3 nolu kararı ve 15 nolu tebliği ile uygulanmaya konulan %70 avansın yukarıda karakteri belirlenen yüzde usulü ücretlere uygulanmaması gerekir.
Ne varki yüzde usulü ile uygulanan yerlerde bu ücretin dışında bir de garanti ücreti denilen taban ücreti tesbiti öngörülmektedir. Yasada böyle bir taban ücretlerinden söz edilmediği halde, işyerlerinde memleketimizde sık değişin ekonomik koşullar nazara alınarak garanti ücret tesbiti de TİS'lerinde uygulamalarında yer almaktadır. Garanti ücret hiç kuşkusuz yüzde usuli ücret tatmin edici seviyeye ulaşmadığı istisnai hallerde devreye giren bir ücrettir. Yüzde usulü ücretin garanti ücretinin üzerinde bulunduğu sürece bu ücretin uygulanması düşünülemez. Garanti ücret gerçekten maktu ve sabit bu ücreti oluşturduğundan olsa olsa uyuşmazlıkta sozkonusu edilen % 70 avansın garanti ücrete yapılması icap eder.
Olayımızda ise garanti ücretin yetersizliği söz konusu edilmemiştir. O halde % 70 avansın yüzde usulü ücrete uygulanarak ürcet ve farkların istenmesi mümkün görülemez. Evvelki olaya münhasıran verilmiş kararlar bu dava için bağlayıcı nitelik taşımaz.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, 5.2.1985 gününde oybirliğiyle karar verildi.