* KAMULAŞTIRMA DEĞERİNİN ARTIRILMASI

ÖZET: Köyün yerleşik [meskün] bölgesinde, üzerinde bina bulunan taşınmaz malın, hakim vasfı da dikkate alınarak arazi mi yoksa arsa mı olduğunu tayini ile durumuna göre kamulaştırma parasının tesbiti gerekir.

Taraflar arasındaki kamulaştırma değerinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, kamulaştırma değerinin artırılmasına dair verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekilleri yönünden süresinde verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinde arsalar için ayrı, tarım arazisi için ayrı değerlendirme usülleri belirtildiği halde; hangi alanların arsa hangilerinin arazi sayılacağı yönünde tayinler yer almamıştır. Bu konuda ayrım yapmak için emlak Vergisi Kanununda yer alan hükümlerden yararlanmak mümkündür.

Emlak Vergisi Kanununun 12. maddesi ve buna dayanan kararnameler üzerinde yapı bulunmayan boşalanların arsa veya arazi sayılmalarındaki ölçüleri tayin etmiştir. Daha açık bir ifade ile üzerinde bina bulunmayan yerler için 12. madde ve kararnamelere göre inceleme yapılması sözkonusudur.

Aynı Kanunun 10. maddesinde bina vergisine esas olacak değeri tesbite yarayan unsurlar arasında bina metrekare normal inşaat maliyet bedeli ile birlikte arsa veya arsa payı değeri de yer almaktadır. 24/a maddesinde de bina vergi beyannamesinde yer olacak hususlar arasında arsanın büyüklüğü de vardır.

6 ve 25. maddedeki hükümlerden köyde bulunan binalı taşınmaz malların da bina vergisi kapsamında olduğu bellidir. Görülüyor ki emlak Vergisi Kanunun getirdiği ilke, üzerinde bina bulunan alanın kural olarak arsa sayılması yönündedir. Köyün meskün bölgesinde, üzerinde bina bulunan taşınmaz malın Hakim vasfı da dikkate alınarak arazi mi yoksa arsa mı olduğunu tayin ve tayin edilen bu durumuna göre kamulaştırma parasının tesbiti gerekir.

Dava konusu taşınmaz mal arsa niteliğindedir. Sözü geçen kanunun geçici kıymet takdiri esaslarını gösteren 11. maddesinin 3. fıkrasının özellikle arsalara ilişkin (g) bendi uyarınca kamulaştırma gününden önce özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerinin saptanması ve bedelin tesbitinde etkisi olan diğer unsurlarda dikkate alınarak 4. fıkra gereğince her unsurun gerekçeleri ve değere katkı oranı ayrı ayrı belirtilip dayanakları gösterilmek suretiyle değerlendirilerek kamulaştırma bedelinin saptanması gerekmektedir.

Emsalin aynı konuda veya dava konusu taşınmaza yakın yerlerde bulunması eş değer nitelik ve özellikleri taşımaması, benzer yüzölçümünde olması veya kamulaştırmaya yakın günlerde satılması zorunlu değildir. Ayrı özellik ve nitelikleri taşıyan başka yerlerde bulunan ve eski günlerde satılmış olan emsal kayıtlar da tek tek dava konusu taşınmazla karşılaştırılıp incelenerek aradaki farklılıklar belirtilip üstün ve eksik yönleri açıklanmalı ve eski günlerdeki satışlarla kamulaştırma günü arasında geçen zaman içinde taşınmaz malların değerinde ortaya çıkan değişiklikler gösterilerek bir değer biçilmelidir.

Kamulaştırma karşılığının saptanması için mahkemece üç kez bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Hükme dayanarak tutulan raporlarda taşınmaz üzerindeki yapılara resmi birim fiyatları dikkate alınarak maliyeti hesaplanmak ve bundan yıpranma pay, oran ve miktarı gösterilerek düşülmek suretiyle değer biçilmesinde ve muhtesat yönünden birbirini doğrulayan ilk ve son rapora tutunarak karar verilmesinde ve takdir komisyonunca vergi beyanı esas alınarak değerlendirme yapıldığından 2942 sayılı Yasanın geçici 1/2. maddesinin uygulanmasınca bir tutarsızlık görülmemiştir.

Ancak, dava konusu taşmazın zemini yönünden bilirkişi raporları yukarıda açıklandığı şekilde bir incelemeyi taşımadığından hükme dayanak tutulamaz.

Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 28.11.1985 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972