DAVA : Dava dilekçesinde davalı idare tarafından yakıt yönetim gideri dahil 3.481.250 lira olarak tesbit olunan aylık kira parasının 1.5.1984 gününden başlayarak yıllık 3.500.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.003.859 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR : 1 - Davalının yargı harcından muaf olduğuna dair ne Harçlar Kanununda ne de özel kanunda bir hüküm bulunmadığından buna ilişkin temyiz itirazı yerinde görülmemiştir.

2 - 6570 sayılı Kanuna, 2912 sayılı Kanunla eklenen ve 3012 sayılı Kanunla değiştirilen geçici madde hükümleri uyarınca rayiç ve emsale uygun olarak kira bedelinin tesbiti konusunda bilirkişilerce düzenlenen üç rapor ile ek raporda birbirinden değişik sonuçlara varılmış, kira parasının saptanması hususundaki ölçüler ve ilkeler üzerinde görüş birliği sağlanmamış ve belli bir kira parası üzerinde de anlaşmaya varılmamış olması hususları kiralanan yer için emsal ve rayice uygun bir kira parasının tesbitinin mümkün bulunmadığını ortaya çıkardığına göre, mahkemece taşınmazın Emlak Vergisi Kanunu uyarınca saptanan ölçüler ve birim fiyatları doğrultusunda belirlenen arsa dahil binanın asgari beyan değeri esas alınarak adil ve hakkaniyete uygun bir kira parasının saptanması yoluna başvurulmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.

3 - Ancak taşınmazın yasaya göre 1.5.1984'den geçerli olacak yılın kira parası saptanırken, asgari beyan değerinin % 7'si olan miktarının sadece 2/5 oranında artırılmasında, emlak vergisine esas beyanın 1983 yılına ait asgari bir kira parası oluşturduğu gözönünde bulundurulmamıştır. Belirtilen oranda yapılan artırma, 1983/1984 yılları arasında gerçekleşen fiyat artışları oranına eşit bir değerde olduğundan, sonuç itibarıyla, 1984 yılında yapılabilecek asgari beyan değerine göre hesaplanacak kira parasını aşan bir değer ifade etmemektedir. O nedenle asgari beyan değerinin % 7'si olarak bulunan meblağın artırma oranı belirlenirken kiralayanın yeni kira sözleşmesi yaparken taşınmazı asgari kira parası ile kiralama zorunda olmadığı da gözönüne alınarak, kiralanan yerin nitelikleri, kira parasını etkileyen diğer özellikleri ile hak ve nasafet ölçüleri ve özellikle 2912 ve 3012 sayılı Yasalarda getirilen hükümlerin amacı gözönünde bulundurulmalıdır.

Bundan başka, asgari beyan değerine göre bulunan kira parası mesken ve işyeri arasında bir ayrıcalığa yer vermediğinden ve işyerlerinin meskenlere göre daha yüksek bir kirayla kiraya verildikleri olgusununda bu oran saptanmasındaki etkisi de dikkate alınmalıdır.

4 - Bundan ayrı, kiracı kiralayan yere ait gerçek yakıt ve diğer yönetim giderlerinden sorumlu olduğunda bir uyuşmazlık bulunmadığına ve 2912 sayılı Kanunla getirilip 3012 sayılı Kanunla değiştirilen geçici madde sadece yeni kira bedelinin ve şartlarının mahkemece tesbitini öngördüğüne göre, gerçek giderlerin kiracıya ait olacağı kabul edilen bu gibi hallerde, sözü edilen yasa uyarınca diğer şartlar konusunda uyuşmazlık bulunmadığından yalnız yalın kira parasının tesbiti ile yetinilmelidir.

Ancak bu davada davacı ayrıca kiralanan yer için gerçekleşen masraflarında saptanmasını istediğine göre, kiracının yalnız yakıt giderlerinden değil, yararlandığı diğer işletme giderlerinden de sorumlu olduğu nazarı itibar alınarak bu giderlere ait harcama belgelerinin davalıdan istenip incelenerek, 1.5.1984-1.5.1985 kira dönemi içinde de kiralanan yere düşen gerçek masraf miktarı da bu suretle saptanmalıdır.

Kabul şekline göre de, dava dilekçesinde tesbiti istenen kira parası miktarı ile hükmolunan kira parası arasındaki fark için davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilmesi ve diğer yargılama giderlerinin haklılık oranında taraflara yükletilmemesi de doğru değildir.

Kira parasının tesbiti konusunda mahkemece yapılacak iş, taşınmazın Emlak Vergisi Kanununa göre hesaplanan asgari beyan değerinin % 7'si olan miktarını yukarıda açıklanan esaslara göre aşırı olmayan fakat adil ve hakkaniyete uygun bir oranda artırarak o miktarda kira parasına ve kiracının yararlandığı hizmetlere ilişkin masraflardan payına düşene hükmetmektir.

SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, ve 74.322 lira peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 16.5.1985 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972