 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
E:1985/6617
K:1985/12097
T:04.11.1985
* DAVADA SIFAT
ÖZET: 1954 yılından sonra Toprak Tevzi Komisyonunca düzenlenen mera sınırlandırma haritası dışındaki arazinin büyük bölümü kentsel yerleşim alanına dönüşmüş, kentleşme olgusu her yönüyle ortaya çıkmıştır. Çekişmeli yerin önce (arsa) niteliğinde olduğu, sonra da üzerine bina yapıldığı anlaşılmakla, mülkiyeti, belirtilen niteliğiyle 775 sayılı Yasa uyarınca belediyeye geçen yerlerdendir. Bu durumda Hazine artık aktif dava ehliyetine sahip değildir.
(775 s. Gecekondu K m. 3)
Taraflar arasında görülen davada; davacı Hazine, dava konusu 3368 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydı hükmündeki 4749 sayılı Hazine-i Hassa Defteri'nde kayıtlı olduğunu, çayırlar haritası ile padişahlar tarafından kağıthane Köyüne mera olarak verilen yere ait fermanın hudutları içinde kaldığını ileri sürerek tapu iptal ve tescil isteğinde bulunmuştur. Davalı taraf, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Kararın temyizen incelenmesi süresinde davacı Hazine tarafından istenilmekle; dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü
Dava konusu taşınmazın 15 Zilhicce 1252 tarihli tuğralı ferman ve 4 Ramazan 1339 tarihli ilam ile tesbit edilen kağıthane köyü, mera sınırları içerisinde kaldığı dosya içeriğinden ve toplanan delillerden anlaşılmaktadır. Esasen bu yön yerel mahkemenin de kabulündedir. Ne varki nizalı taşınmazın Toprak Tevzi Komisyonunca 1954 yılında düzenlenen 5475 dönümlük 17.3.1954 tarihli mera krokisi kapsamı dışında kaldığı, yapılan uygulamaya ilişkin uzman bilirkişi raporuyla saptanmıştır. Toprak Tevzi Komisyonunun faaliyet gösterdiği yıllarda yürürlükte bulunan 4753 sayılı Yasanın 4. maddesinde meranın tarifi yapılmış, anılan yasanın 5616 sayılı Yasa ile değişik ek 6. maddesinde de, mera - yaylakların özel mülkiyete konu olmayacakları açıklanmıştır. Bununla beraber 6518 sayılı Yasanın ek 3. maddesinde "Bu kanunun uygulandığı bölgelerde köy, kasaba ve şehirlerin zirai ve ekonomik şartları ile hayvan varlıkları ve bu yönden gelecekteki gelişmeleri gözönünde tutularak tarla, bağ, bahçe gibi kültür arazisi ayrıldıktan sonra mera ve yaylak ihtiyaçları Tarım Bakanlığı'nca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu'nca kabul edilen normlara göre sınırlandırılır ve tutanakla tevsik olunur" denilmektedir. 0 halde, Toprak Tevzi Komisyonlarının merayı sınırlandırıp, krokiye bağlamaya görevli ve yetkili oldukları kuşkusuzdur. Bu itibarla 1954 yılında Toprak Tevzi Komisyonunca yapılan mera sınırlandırma ve haritaya bağlama işlemi gözardı edilemez.
1954 yılından sonra Toprak Tevzi Komisyonunca düzenlenen mera sınırlandırma haritası kapsamı dışındaki arazinin büyük bölümünün kentsel yerleşim alanına dönüştüğü, kentleşme olgusunun her yönüyle ortaya çıktığı, imar planlarının yapıldığı, işyeri, fabrika ve konutların inşa edildiği dosyadaki bilgi ve belgelerle sabittir. Nitekim açıklanan durumlar kağıthane Köyünün belediye teşkilatına dönüşmesini zorunlu hale getirmiş, sonradan yürürlüğe giren 2651 sayılı Yasaya dayanılarak da kağıthane Belediyesi, İstanbul Anakent bünyesine katılmıştır.
Dava konusu yerin önce "arsa" niteliğini aldığı, daha sonra da üzerine bina yapıldığı tesbit edilmiş bir olgudur. Bu itibarla çekişmeli taşınmazın mülkiyetinin belirtilen niteliğinden ötürü 775 sayılı Yasa uyarınca belediyeye geçen yerlerden olduğunun kabulü gerekir. Hal böyle olunca da davacı Hazinenin aktif dava ehliyetine sahip bulunduğundan söz edilemez. Davanın reddine karar verilmesi bu gerekçe ile sonucu itibariyle doğrudur. Davacı Hazinenin temyiz itirazı yerinde değildir, reddiyle hükmün (ONANMASINA), Harçlar Kanununun değişik 13. maddesinin (J) bendi gereğince Hazineden harç alınmasına yer olmadığına, 4.11.1985 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.