 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
E:1985/10518
K:1985/10843
T:10.10.1985
* İCARELİ - MUKATAALI VAKIFLAR
ÖZET : İcareli yada mukataalı vakıflarda taşınmazın mülkiyeti vakfında kalmak üzere kullanma hakkı mutasarrıfına ve ölümüyle mirasçılarına geçer.
Ancak, Vakıflar Yasasında gösterilen biçim. de belirlenecek taviz bedelinin ödenmesi ya da bedeli ödemekle birlikte bu yasanın yürürlüğünden itibaren on yıllık süre sonunda mülkiyet mutasarrıfa geçer.
(2762 s. Vakıflar K m. 29)
Taraflar arasında görülen davada; davacı idare, davalı Hazine adına hükmen tescil edilen 2821 ada 12. sayılı parselin 6/12 payının mahkeme kararına dayanarak iptaliyle adına tescilini istemiştir. davalı idare, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine dair verilen karar yasal süresinde davacı idare tarafından temyiz edilmekle; dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü
Dava konusu 2821 ada 12 parsel sayılı taşınmaz Ayasofyayı Kebir Vakfı'ndan idareli olup davalı Hazine tarafından kayıt malikleri hakkında alınan gaiplik kararı sonucu hükmen 14.1.1982 tarihinde Hazine adına tescil edilmiştir. Özde vakıf malı olan taşınmazların mutasarrıflarının mirasçı bırakmadan ölmeleri, ya da ülkeyi terkle firari duruma girmeleri halinde gerekli usul işlemlerinin tamamlanmasından sonra mahlülen ya da metrukün vakfına dönmeleri asıldır. Ancak 5 Haziran 1935 gün, 2762 sayılı Vakıflar Kanununun 24.9.1983 günü yürürlüğe giren 2888 sayılı Yasanın 2. maddesi ile değişen 29. maddesinin 1. fıkrasında on yıl içinde taviz bedelinin verilerek icar eten veya mukataa kayıtları terkin edilmemiş olan gayri menkullerin mülkiyetinin on yıl sonunda kendiliğinden mutasarrıflarına geçeceği ve vakfın hakkının da ivaza dönüşeceği belirtildikten sonra, 2. fıkrasında mülkiyeti mutasarrıfına geçmiş olan gayri menkullerde maliklerin bu kanunun yayımı tarihine kadar ölümleri üzerine son mirasçı sıfatı ile Hazineye intikal edip de bu husus tapu kaydına işlenmiş bulunanlar ayrık bırakılarak, işlenmemiş olan taşınmazların mahlülen vakfına rücu edeceği hükme bağlanmıştır. İcar eli yada mukataalı vakıflarda taşınmazın mülkiyeti vakfında kalmak üzere kullanma hakkı mutasarrıfına ve ölümü ile mirasçılarına geçer. Ancak 2762 sayılı Vakıflar Kanunu ile bu tür taşınmazların anılan yasada gösterilen biçimde belirlenecek taviz bedelinin ödenmesi, ya da bedel ödenmemekle birlikte bu yasanın yürürlüğünden itibaren on yıllık süre sonunda mülkiyetin mutasarrıfa geçmesi imkanı sağlanmıştır.
Hal böyle olunca mahkemenin öncelikle dava konusu taşınmazın mülkiyetinin yasada öngörülen biçimde mutasarrıflarına geçmiş olup olmadığının tespiti bunun için de mutasarrıfın 2762 sayılı Yasanın yürürlük tarihinde sağ olması, firati bulunmaması, bu tarihten itibaren taviz bedelini ödemiş ya da bedel ödenmemesine rağmen sağ ve firari olmama halinin on yıllık süreyi doldurmuş bulunması gerektiği kuşkusuzdur. Bu itibarla mahkemece açıklanan esaslar doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılması ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, bu yönler düşünülmeksizin yazılı olduğu üzere davanın reddedilmesi isabetsizdir,
Davacı Vakıflar idaresinin temyiz itirazı yerindedir. Kabulüyle hükmün belirtilen nedenlerden ötürü HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin harcın iadesine 10.10.1985 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.