 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1984/9859
K: 1984/11418
T: 20.12.1984
DAVA : Davacı, kıdem tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm, sürisi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi. Gereği konuşulup düşünüldü :
KARAR : Davacı Kütahya Şeker Fabrikasında bekçi başı iken 25.3.1984 tarihinde Kayseri Şeker Fabrikasına nakledilmesi sebebiyle Toplu İş Sözleşmesinin 71. inci maddesindeki hüküm gereği davalı Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. den kıdem tazminatı istemiştir.
Davalı davacının halen çalışan bir işçi olduğunu, hizmet ilişkisi bozulmadan ve özellikle İş Yasasanın 14. maddesindeki esaslara uygun biçimde sona ermeden kıdem tazminat hakkı doğmayacağını savunmuş ve davanın reddini istemiştir.
Davadaki isteğe dayanak yapılan ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından 1.2.1983-1.2.1985 tarihleri arası için yürürlüğe konan TİS'nin 71. maddesinde, kıdem tazminatının yasa hükümlerine göre ödeneceğine önemle işaret edildikten sonra, ikinci fıkrasında 1.2.1980 tarihinden itibaren kıdem tazminatına esas olacak hizmet sürelerinin hesabından Türkiye Şeker Fabrikaları A.O.na bağlı ve bu şirket tarafından tedvir ve finanse edilen şeker fabrikasında ve Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'ne bağlı diğer işyerlerinde geçmiş bütün hizmetlerin çalışılan işin nevine bakılmaksızın aynı işverenin muhtelif işyerlerinde geçmiş hizmetler sayılacağı esası getirilmiştir. Böylece geniş bir işletme ve işveren kavramlarına yer verilmiş ve hizmetlerin bütünlüğü ve devamlılığı vurgulanmıştır.
Her ne kadar aynı maddenin devamında, işyerleri arasında sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra yapılacak tayin ve nakillerde kıdem tazminatına hak kazanan işçilerin diledikleri takdirde kıdeme tazminatlarını alabileceklerinden söz edilmişse de bu hükmün bu tazminatın ödenmesinde yasa hükmünü temel alan birinci ve ikinci fıkra hükmüyle bağdaştırmak gerçekten zordur. Öncelikle ve önemle belirtmek gerekirki, İş Yasasının kıdem tazminatını düzenleyen 14. madde hükümleri kamu düzeniyle ilgili buyurucu ve bağlayıcı hükümlerdir. Ve kıdem tazminatı hakkının doğumunu iş aktinin yasada açıkça belirlenen fesih ve sona erdirme şekillerine bağlanmıştır. Bunlar arasında iş şartlarının esaslı değişmesi yada başkalaşması sebebiyle işçinin akdi bozması dışında bir işyerinden diğerine nakli keyfiyeti yer almamıştır.
TİS'nin 71. maddesinin son fıkrasındaki (kıdem tazminatına hak kazanan işçiler) ifadesini yasanın 16/II-e maddesine göre işçinin tayin ve nakledildiği yere iş şartlarında esaslı bir değişiklik veya başkalaşma olarak nitelendirilip iş akdini feshetmesi hali olarak yorumlamak ve ancak böylece yasanın buyurucu hükmüyle uygunluk sağlamak mümkün olur.
Mahkemenin yasanın bağlayıcı kuralları ile sözleşmenin 71/2 deki bütünlük düzenleme ve tanımlamasını gözetmeden sırf son fıkradaki sözlere göre davayı kabul etmesi isabetli kabul edilemez.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda açıklanan hukuki nedenlerle davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 20.12.1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.