DAVA : Davacı, davalı kurumun Bolu'daki işerinde, sondaj işçisi olarak çalıştığını toplu halde Mengen Gökçesu civarındaki sondaj mahalline işverenin aracı ile götürülüp getirilmeleri esnasında yolda geçen sürenin iş süresinden sayılarak bunun karşılığı fazla çalışma parası ile Toplu İş Sözleşmesinin 28. maddesi uyarınca çalışılan Cumartesi günleri ücretlerini istemiştir.

Davalı ise özetle; İşyerinin Bolu olmayıp sondaj mahalli olduğunu yerlerin oturmaya elverişli bulunması yeme yatma ve diğer bireysel ve toplumsal ihtiyaçların şehir imkanları ölçüsünde karşılanması için Bolu'da bina kiralanarak orada ikamet edildiğini ve işyeri ile oturulan yerler arasındaki toplu taşımacılık işin niteliğinden değil aradaki mesafenin uzaklığından kaynaklanıp tamamen sosyal amaçlı bulunduğunu ve vardiya çalışmalarında Toplu İş Sözleşmesinin 67. maddesine göre fark ödeme yapıldığından ayrıca Cumartesi çalışma parası ödenemiyeceğini savunarak davanın reddi isteğinde bulunmuştur.

KARAR : Taraflar arasındaki uyuşmazlık kısaca İş Yasasının 62/1-e maddesindeki hükmün değişik şekilde anlaşılıp uygulanmasından ve Cumartesi çalışmalarıyla ilgili Toplu İş Sözleşmesinin 28. maddesinin yorumlanmasından doğmuş bulunmaktadır.

İş Kanunun işin düzenlenmesiyle ilgili 4. bölümde yer alan 62. madde eylemli çalışma olmadığı halde bazı durum ve halleri çalışılmış gibi günlük iş süresinden saymıştır. Bunlar arasında yer alan (e) bendindede Demir Yolları vesair yollar ve köprüler yapılması muhafazası yahut tamir ve tadili gibi işlerde olduğu veçhile, işçilerin ikamet ettikleri mevkilerden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte nakledilmelerini gerektiren her türlü işlerde unların toplu ve mukannen (önceden bilinen) surette götürülüp getirilmeleri esnasında geçen sürelerde günlük iş sürelerinden sayılmıştır.

Ancak konunun daha iyi anlaşılması için önemli olan bir noktaya işaret etmek gerekmektedir. 3008 sayılı eski İş Kanununun 40. maddesindede aynı paralelde hükümler mevcut idi, Madde bu hükmüyle mutlak şekilde işin ve işyerinin niteliği nazara alınmadan gereksiz bir çok işçi taşımalarındada uygulandığı ve bu uygulama sakıncalara ve özellikle sosyal amaçlı işçi götürüp getirmeleri engellediği için 931 ve 1475 sayılı Yasalarda aynı maddeye (II) nolu bent eklenmiş ve işin mahiyetinden doğmayıpta işveren tarafından sırf sosyal yardım gayesiyle iş yerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen zaman iş süresinden sayılmamıştır.

İş Kanunununda işin yapıldığı yer olarak tanımlanan işyerlerini sabit ve belirli, değişebilir ve belirsiz işyerleri diye iki kategoriye ayıracak olursak 62/I - e maddesinde örnek olarak sayılan işyerleri hiç şüphesiz ikinci kategorideki işyerlerini kapsar. Bu işyerleri Demir Yolları, vesair yollar ve köprülerin yapılması, muhafazası yahut tamir ve tadili gibi, yapıldıkça ilerleyen ve özellikle ilerledikçe başka alanlara kayan ve değişen bir karakter ve nitelik gösterirler. Bu tür iş yerlerinde çalışan işçilerin ikamet ettikleri mevkilerden uzak mesafedeki işyerlerine nakledilmeleri işveren için de bir hükümlülük getirdiği gibi bunların toplu ve mukannen surette götürülüp getirilmeleri esnasında arada geçen sürelerde günlük iş sürelerinden sayılacaktır. Fıkradaki her türlü iş deyimi ikametgahlardan uzakta bulunan her türlü değişen işyerlerindeki işi ifade etmektedir. Buna karşılık işyeri sabit ve belirli ise bunlar şehir ve kasabalar ya da oturulan yerlerden uzakta olsalar bile bu işyerlerine götürülüp getirmeleri için niteliğinden doğmayıp, aradaki mesafe ve uzaklık sebebiyle sosyal yardım düşüncesinden kaynaklandığı için götürülüp getirilme esnasında yolda geçensüreler iş süresinden sayılmıyacaktır. Yasama belgeleri ve H.G. Kurulunun 14.6.1972 gün de 9-318 esas sayılı kararda oluşan düşünceler de aynı doğrultudadır.

İddia ve savunmalarla dosyadaki yazı ve tanık sözlerinden davacının, oturduğu Bolu'dan 40-50 Km. uzaklıkta Mengen ve Gökşesu civarındaki kömür madeni sondaj işyerinde çalıştığı, hergün işverendeki toplama yerlerine getirildikleri oradan da jiplerle işlere dağıtıldıkları bir sondaj yerindeki işin 1 ay kadar sürdüğü diğer sondaj yerlerinin 200-250 m.lik alan içinde kaldığı bir kısım işçilerin sondaj yerine yakın Mengen ve Gökçesu kasabalarında ikamet ettikleri oranlarda ve arazide İş Kanununun 74 ve Hıfzısıhha Kanununun 179, işçi sağlığı ve iş güvenliği tüzüğünün 46-56 maddelerine uygun konut temini mümkün bulunmadığından ihtiyaçların şehir olanakları ölçüsünde karşılanması için davacı ve diğer bir kısım işçiler için Bolu'da konut kiralandığı büronun da bu şehirde bulunduğu anlaşılmaktadır.

Davacı Bolu'da oturup işyerine davalı idarenin aracı ile gidip gelmekte olup, Bolu ile sondaj mahallinde dağıtma yeri arasında geçen zaman iş süresinden sayılması halinde normal çalışma süresini aştığından iki saatlik fazla çalışma parası istemektedir.

Bu işyeri az önce oldukça ayrıntılı olarak açıklaması yapıldığı üzere 62/1-e maddesinde sayılan işyerde olduğu gibi değişken ve belirsiz bir işyeri niteliğinde olmadığı anlaşılmaktadır. Bu itibarla buradaki toplu taşıma, işin niteliği gereginden değil aradaki mesafeden doğma sosyal yardım düşüncesine dayalı bir zorunluk olduğundan Bolu ile sondaj mahallindeki dağıtma yeri arasında araçlarda geçen sürenin iş süresinden sayılması mümkün değildir.

SONUÇ : Mahkemenin bu esasları gözetmeden oluşturduğu hüküm 27.11.1984 gününde bozulmalıdır.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972