DAVA : Taraflar arasındaki kıdem tazminatının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle geçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avuakatınca istenilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :

KARAR : Davacı,Boeing Internasyonal Şirketi'ne bağlı İkmal Ünitesi'nde çalışmakta iken, işyerinin Holmes and Narver Servis Inc. Şirketi'nin eline geçtiğini ve ailevi nedenlerle yeni işçerenle çalışmak istemediğinden davalı şirketten kıdem tazminatını ödemesini istemiştir.

Davalı ise; Türkiye'deki müşterek savunma tesislerinin bakım ve hizmetlerinin A.B.D. Silahlı Kuvvetleri Tuslog Komutanlığı tarafından ihale suretiyle aracı müteahhit şirketlere gördürüldüğünü, kendilerinin 1.7.1973 tarihinden itibaren işveren sıfatıyla bu hizmetleri 30.9.1983 tarihine kadar yürüttüğünü, ancak bu tarihten itibaren işyerlerini ihale suretiyle alana Holmes and Narver Servis Inc. Şirketi'ne devrettiğini, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bölge Çalışma Müdürlüğüne devir işlemlerinin böldirildğini ayrıca devreden ve devralan her iki şirket de aynı durumu genelgelerle işçilerine duşurduklarını, 3800'ü aşkın işçinin aynı şartlarla herhangi bir iş değişikliği olmaksızın çalışmalarına devam edebileceklerini ve bu konuda her iki şirket arasında 13.9.1983 günlü bir anlaşma yapıldığını da duyuruda açıkladıklarını buna rağmen davacı hizmet ilişkisini yeni şirket döneminde de sürdürmüş ve İş Yasasının 16/ll-e maddesine göre, 18/c maddedeki süre içinde herhangi bir fesih bildiriminde bulunmamış, aksine yeni şirkete başvurarak vizite kağıdı ve ücret almış olduğunu ve İş Yasasının 14. maddesindeki kurallara göre, hizmet akdi ilişkisinin sürdürüldüğü sürece kıdem tazminatı istenemeyeceğinden kendiherine karşı yöneltilen bu davanın reddini savunmuştur.

Gerçekten, davalı işveren şirketin ihaleyi kaybetmesi üzerine Türkiye'deki ABD.Silahlı Kuvvetleri Türkiye Üs Bakımı hizmetlerini yürüten işyerleri ve bu arada davacının çalıştığı işyeri de 1.10.1983 tarihinden itibaren yeni bir Amerikan Şirketi alan Holmes and Narver Servis Inc. Şirketi'ne devredilmiştir.

Devir ve intikal işlemi davalı şirket tarafından 30.6.1983 ve 16.8.1983 tarihli genel yazılarla çalışan işçilere duyurulmuş ve bilhassa 16.8.1983 günlü genel yazıda devir işleminin hiç bir işçinin istihdam durumuyla yasal ve sendika ve TİS sözleşme haklarında herhangi bir değişikliğe yol açmadan devam edeceği, bu hususların hem TİS'nin 41. maddesi hem de bu defa bakım hizmetlerini yürütecek yeni şirketle yapılmış anlaşma ile garanti altına alındığı gibi TİS'nde taraf Türk Harb İş Sendikası ile yeni şirket arasındaki protokolla da sağlanmış olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca aynı garantileri içeren iki şirket arasında 14.9.1983 tarihli bir protokol da, imzalanmıştır.

Konusunun önemi dolayısıyla işyerinin devri ile o işyerinde çalışan işçilerin hizmet sözleşmelerinin zorunlu olarak devaralana geçip geçmediği yönü üzerinde durmak gerekmektedir. bu hususta öğretide ve bir kısım monografik yazılarda çeşitli görüşler ileri sürülmektedir. İş Yasasının 14/ll. maddesinde; işçilerin kıdemleri hizmet akdının devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları sürelerin gözönüne alınarak hesaplanacağına işaret edildikten sonra aynı maddenin devamında; işyerlerinin devir ve intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdeminin işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitlerinin sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanacağı hükmüne yer verilmiş ve fıkranın sonunda, 12.7.1975 tarihinden itibaren işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatından her iki işverenin sorumlu olacağı vurgulanmıştır.

Burada bir hususa daha işaret etmekte yarar var. Maddedeki "herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi yuhut el değiştirmesi" deyimlerinden devir ve intikalin mutlaka BK. nun 179 ve müteakip maddelerinde ve Türk Ticaret Kanunun ilgili maddelerinde olduğu gibi teknik anlamda kullanılmadığı işyerinde işverenin kişiliğinde çeşitli suretlerde olan değişikliklerin amaçlanığı anlaşılmaktadır.

İşlemiş kıdem tazminatından yeni işverenin sorumluluğu, İş Sözleşmesinin devirden ya da geçişten önce kurulmuş olmasına rağmen devirden sonra da aynen sürmekte olduğunun kabulü ilkesine dayanmaktadır. İşkanunun 14. maddesindeki kanu düzeniyle ilgili buyurucu ve bağlayıcı objektif hukuk kurallarına göre de hizmet akdi ilişkisinin sürdürüldüğü ve bu akti ilişkinin kesilmemiş olduğu sürece kuşkusuz işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmaz.

Olayımızda, davacı işçi işyerinin davalı şirketten başka yeni bir şirketin eline geçtiğini öğrendikten sonra, 21.9.1983 tarihinde verdiği dilekçede yeni şirkette çalışmayı arzulamadığından bahisle haklarının ödenmesini istemiş, ancak bu dilekçe hiçbir işlem görmeden ve fesih gerçekleşmeden bundan 9 gün sonra davacı, 30.9.1983 tarihinde el yazısı ile düzenlediği ikinci bir dilekçe ile işyerinden ayrılma talebini geri aldığını ve işine devam edeceğini açıkça bildirmiş ve roporla da olsa eski işveren zamanında kurulmuş olan hizmet akdi ilişkisini yeni işveren döneminde de sürdürmüş ve bu işverenden dosyadaki belgeye göre hastalık, hafta tatili, çocuk zammı, elbise parası gibi net 22,194 liralık ücret ve haklarını almıştır.

Bu itibarla kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı hususunu yeni işveren dönemindeki fesih hal ve biçimine göre değerlendirip sonucu uyarınca bir karar verilmesi gerekirken, mahkemenin hizmet akdinin davalı şirketin ihaleyi kaybetmesiyle son bulduğu yolundaki kabulü yukarda açıklanan sebeplerle usul ve yasaya aykırı görüldüğünden karar bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın açıklanan nedenlerle davalı yararına BOZULMASINA, 28.12.1984 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY YASIZI

İşyerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halini, işçiye iş akdini bildirimsiz fesih hakkı veren 1475 sayılı İş Kanununun 16/e maddesine göre iş şartlarının başkalaşması şeklinde düşünmek gerekir. Nitekim olayına göre, dairemizce, işyerinin başka bir yere nakli hali, işçiye iş akdini bildirimsiz fesih hakkı veren bir sebep olarak kabul edilmiştir. İş Kanunun değişik 14. maddesi hükmünce işyerinin devir veya intikali yahut herhangi bir sebeple bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere naklenini iş aktinin feshi anlamında sayılamayacağı hususu işverenbakımından söz konusu olup bunu, yeni işverenle çalışmak istemeyen işçiyi el değiştirme işlemini kabule zorlayıcı bir durum olarak mütalaa etmemek lazımdır. O halde, işyerinin el değşitirmesi halinde iş akdini fesheden işçi kıdem tazmintını alabilmelidir.

Olayda, davacınına çalıştığı işyeri 10.9.1983 tarihinde Boeing Şirketi'nden ihaleyi kazanan Holmes Narver Şirketi'ne geçmiştir. Davacı 21.9.1983 tarihli dilekçe ile yeni şirkette çalışmak istemediğini bildirirek kanuni haklarının tarafına ödenmesini istemiştir.

Kuşkusuz bu bildirim iş akdinin feshi niteliğindedir. İş akdinin feshi bozucu yenilik doğuran bir hak olup, bu yoldaki iradeninkarşı tarafa açıklanmasıyla hukuki sonuçlarını doğurur. bu itibarla olayda iş aktinin feshi gerçekleşmiş bulunmaktadırl Böyle olunca davacı kıdem tazminatına hak kazanır. Davacının sonradan işverene "kıdem tazminatı ve yasal haklarının ödenmesi koşulu ile işyerinden ayrılma teebimi geri alıyorum ve işime devam edeceğimi bildiriyorum" şeklinde delekçe vermiş olması bu hukuki durumu değşitirmez. Bu iste olsa olsa yeni bir iş akdine vücut verebilir ki, dosya mündereecaatına göre bu dahi gerçekleşmiş değildir. Davacının hemen Bölge Çalışma Müdürlüdüğüne başvurmuş olması da bu düşünceyi kuvvetlendirmektedir. Kaldı ki, bu dilekçesinin işverenin olumsuz cevabı üzerine haklarının kaybedilmesi endişesiyle verilmiş olduğu da gözlenmektedir.

Bu nedenlerle mahkemenin kıdem tazminatını hüküm altına almış olmasının doğru olduğu kanaatiyle hükmün onanması oyundayım.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972