 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E:1984/4091
K:1984/4074
T:13.09.1984
* KİRA PARASININ SAPTANMASI
ÖZET: Tersi öne sürülüp kesin kanıtlarla kanıtlanmadıkça, açık artırma yapılırken, davacı kiracının o yıl ki örnek rayiçleri ve bu rayiç üzerine etkili ekonomik ve sair koşulları gözönünde tuttuğu, her türlü etken dışında serbest iradeyle kira sözleşmesini imzaladığı kabul edilmelidir.
(YİBK., 21.11.1966 gün ve 19/10 5.))
Dava dilekçesinde kira parasının 1.12.1982 gününden başlayarak aylık kiranın 260.000 liradan 40.000 liraya indirilmek suretiyle tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 1.12.1982' den itibaren 71.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü
Kira parasının tesbiti istenen taşınmaz mal açık artırmada, artırmanın davacının üzerinde kalması sonucu kira sözleşmesi yapılmıştır. Sözleşmedeki kira süresi sona erdikten sonra, taraflarca sözleşmenin feshi ihbar edilmediği için, sözleşmede 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmüne göre uzatılmış bulunmaktadır. Davacı kira sözleşmesinde belirtilen süreden sonraki uzatılan yeni dönemde kiralananın, olağan rayiç, ekonomik koşullar ve bunlarla oluşan emsal kira paralarına nazaran halen ödemekte olduğu kira parasının fahiş olduğunu ileri sürerek, kiranın yeni dönem için daha az Olduğunun tesbitini istemiştir.
Kural olarak, aksi ileri sürülüp kesin delillerle kanıtlanmadıkça açık artırma yapılırken, davacının o yıl ki emsal rayiçleri ve bu rayiç üzerine etki yapılan ekonomik ve sair koşulları gözönünde tutmuş bulunduğu ve her türlü etken dışında serbest iradesi ile kira sözleşmesini imzaladığı kabul edilmelidir.
Davacı dava dilekçesinde, ilk kira dönemini izleyen ve davaya konu yapılan dönemde kira parasının düşüş göstermesine olağan rayiç dışında neden olan faktörlerden, örneğin, kiralananın yüzölçümünde veya diğer niteliklerindeki değişmelerden, kiralananın bulunduğu yerdeki ticari durum değişikliklerinden ve genellikle memleketteki ticari ve ekonomik dalgalanmaların, paranın satın alma gücündeki değişikliğin memur maaşlarındaki katsayı ve işçi ücretlerindeki asgari ücret değişikliklerinin kendi lehine olarak kira parasına etki yaptığından söz etmemiştir. Memleketteki ticari ve ekonomik konvektör ve paranın satın alma gücündeki düşme ise, ilk döneme nazaran yeni kira döneminde kira paralarının azalmayıp artırdığı yönünde gelişme kaydettiği bilinen bir gerçektir.
Bilirkişi raporunda açıklanan bütün bu hususları içeren bir araştırma ve incelemeye yer verilmemiştir. Böyle bir bilirkişi raporu hükme dayanak yapılmıştır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve 500 lira peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 13.9.1984 gününde oybirliğiyle karar verildi.