 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi
E: 1984/9293
K: 1984/9484
T: 15.11.1984
DAVA : Ömer ile Hatice aralarındaki iade-i muhakeme (evliliğin tesbiti) davasına dair verilen 6.12.1983 tarih ve 224-361 sayılı hükmün, dairenin 5.6.1984 gün ve 4868 - 5282 sayılı ilamıyla onanmasına karar verilmiştir.Sözü edilen kararın düzeltilmesi davalı tarafından istenilmekle; evrak okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Sonuçları birbirine ters düşen ve kesin hüküm halini alan iki ilamın varlığı, yargılamanın iadesine sebep teşkil eder (HUMK.445/10). Kural olarak bu ilamların Türk Mahkemesinden verilmesi gerekir. Ancak 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanununun 38 ve sonraki maddeleri uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesince tenfizine yerine getirilmesine karar verilen ve Yabancı Memleket Mahkemelerinden verilen kararlar dahi Türk Mahkemelerinden verilen kararlar gibi kesin hükmün bütün sonuçlarını meydana getirir. Onun için bu nevi tür kesin hükümler dahi Usulün 445/son bendinde yer alan karar niteliği taşır. olayda yargılamanın iadesine konu olan kararlardan birisi Türk Mahkemelerinden verilip kesinleşmiştir. Öteki karar ise, Bugaristan Mahkemesi'nden verilmiş ve az önce sözü edilen 2675 sayılı Kanunun gereğince tenfizine karar verilmemiş ve böylece Usulün 445. maddesinin tapsamına giren kesin hüküm niteliği almamıştır.
Az önce açıklandığı gibi olayda birbiri ile çelişen iki kesin hüküm söz konusu olmadığı için yargılamanın iadesi yoluna başvurulması mümkün değildir.
Öte yandan Usulün 445/1. maddesi gereğince yargılamanın iadesinin istenebilmesi için, duruşma sırasında, mücbir sebepler veya yararına hüküm verilen tarafın eylemi yüzünden elde edilmeyen bir belgenin hüküm kesinleştikten sonra ele geçirilmesi gerekir. Oysa olayda davacı tarafın dayandığı belgenin mahkeme ilamının), her zaman, örneği yetkili merciiden alınıp ibraz edilmesi mümkündür. Bu belgenin ibrazını karşı tarafın önlediği yolunda bir iddia da ileri sürülüp ispatlanmış değildir. O halde olayda Usulün 445/1. maddesinde yer alan ve yargılamanın iadesini gerekli kılan şartlar gerçekleşmiş değildir.
Dosyaya göre, başkaca bir yargılamanın iadesi sebebi ileri sürülüp ispat olunmamıştır. Öyle ise davanın reddi zorunlu iken açıklanan hususlar ihmal olunarak yargılamanın iadesine ilişkin isteğin kabul edilmesi yanlış olup, hükmün bozulması gerektiği halde temyiz incelenmesi sırasında bu yön gözden kaçmış, karar düzeltme isteği yerinde görülmüş olmakla, onanma kararının kaldırılması temyiz edilen kararın gösterilen sebeple bozulması uygun düşmüştür.
SONUÇ : HUMK. nun 440 ve 442. maddeleri gereğince karar düzeltme isteğinin kabulüne, onama kararının kaldırılmasına temyiz edilen kararın gösterilen sebeple BOZULMASINA, 15.11,1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.