DAVA : Taraflar arasındaki davanın, (Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi)'nce görülerek mahkeme ilamında belirtilen gerekçelere binaen verilen 12.10.1983 tarih ve 87-370 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Gaziantep, Çorum ve Trabzon Çimento Fabrikaları'nın ihtiyacı olan 3 adet toz tutma tesisinin imalat ve montaj işini yüklenen davalı ortaklığın, montaj işinde yalnız Çorum Fabrikası'nda montaj işine başlanıp ancak sevkettiği malzemelerden 40.912 kg. nın montajını yapıp parasını aldıktan sonra montaj işini yarım bırakması nedeni ile davacı ortaklığın davalı nam ve hesabına kendi montaj ekibi ile yaptırmasından kaynaklanan zarar fiyat farkının tahsili davasında: Yerel mahkeme, iki ihale arasındaki farkın istenebilmesi için yarım bırakılan montaj işinin sözleşme gereği başka bir müteahhide ihale edilmesi gerektiği, emanet usulü ile yaptırılacağı hakkında bir karar bulunmadığı sebebiyle istemi red etmiştir.

Taraflar arasındaki akdi ilişkiyi düzenleyen ve sözleşme niteliğini kazanan 2.2.1978 tarihli belgenin 12. maddesi siparişte tayin edilen vecibelerden birine riayet edilmediğinde firma nam ve hesabına mezkur malzemenin başka bir firmadan temin edilebilmesinden ve aynı maddenin (b) fıkrasında da (Şirket teslim edilmeyen malzemeyi firma nam ve hesabına diğer firmadan temin ettiğinde, ihaledeki fiyat ile üçüncü şahıstan satın alınıcak malzeme fiyatı arasında şirket aleyhine bir fark zuhur ederse iş bu farkı da ... firmanın istihkakından veya teminatından mahsup etmeye şirket yetkilidir) kaydı mevcuttur.

Bu durumda: Borç ilişkisinde borcun tamamen ve kısmen yerine getirilmemesi, temerrüt halinde işveren alacaklının talep edebileceği hak ve tazmin alacağı özellikle iki yanlı sözleşmede vurgulanmıştır.

Kaldı ki:

Borç ilişkisinde kendisine yüklediği ifa yükümüne aykırı bir davranış içinde bulunan borçlunun durumu, sorumluluğu Borçlar Kanununun 96-108. maddelerinde (Borçların ödenmemesinin neticeleri başlığı) altında düzenlenmiştir. Bilhassa BK. m. 101-108 borçlunun temerrüdüne ilişkin şartları ve hükümleri kapsamaktadır.

Borcun ifa edilmemesi halinde, borçlunun sorumluluğu asıl olup ademi ifada kural olarak kusurlu sayıldığından alacaklının hakkını kısmen veya tamamen elde edemeyişinden doğan zararını borçlu ödemek zorundadır.

Kısmi temerrüt halinde de, alacaklı kural olarak, kalan borç kısmı için de, BK. m. 106-108'deki hükümler çerçevesinde hareket edecek ve iki taraflı sözleşmelerde BK. m. 103'deki seçimlik haklardan yararlanacaktır. Kısmi temerrüt içinde bulunan borçludan bakiye kısım için ifa yerine tazminat isteyebilme yetkisi kullanıldığında (fark teorisi) kuralları gereği ifa edilmeyen kısımla kendisinin bölünemeyen ediminden onu karşılayan hesabı yapılır.

Borçlu, temerrüdünün neticelerini özetleyen bu hallerin borçlunun alacaklı zararını tazmin yükümlülüğünde, parasal sorumlulukta durumunu ağırlaştırılmaması gerektiği, sözleşmeleri icabı olduğu kadar yararlar dengesi ve Borçlar Kanununun genel kuralları gereğidir. Hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesinde denge kurulmalıdır.

Öyle ise:

Davacıya ait fabrikalarda yapılan tesbitten sonra fabrikalardaki montaj işinin davacı kuruluşun montaj ekibi ile yaptırılmış olması sebebiyle yapılan harcamaların davalı borçludan istenmesini kapsayan davada yapılan harcamaların dayanak kayıt ve belgeleri kuruluşun yedinde ve nezdinde mevcut müstenidat mahallinde de inceleme yapılmak suretiyle belirlenmeli ve harcamaların yapıldıkları tarihdeki normal piyasa rayiçlerine uygunluğu objektif ölçülerle araştırılmak ve piyasa rayiçleri bu konuda yetkili meslek kuruluşları ve Ticaret ve Sanayi Odalarından da sorularak sözleşmedeki nitelik ve koşullara ve piyasa sürüm bedeline göre zararın tazmininden doğan alacağın ödetilmesi talebinde davacı kuruluşun isteyebileceği alacak miktarı üç kişilik uzman bir bilirkişi kuruluna tesbit ettirilip delillerin değerlendirilmesinden hasıl olacak uygun sonuca göre bir karar verilmelidir.

Bu nedenlerle eksik inceleme ile verilen karar bozulmalıdır.

SONUÇ : Yukarıda gösterilen nedenlerle temyiz eden davacı kuruluş yararına yerel mahkeme kararının (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 4.6.1984 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972