DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalının müvekkilinden Çankaya..Mahallesi, 6045 ada, 32 parseli oluşturan taşınmazın 40/3004 payına karşılık 17 nolu dairesini satın aldığını, ancak davalının bu daireye ait olup bodrumda bulunan deponun müvekkiline terkettiğini, bu depoda hak iddia ettiği takdirde 150.000 lira cezai şart ödemeyi Noterde re'sen düzenlenen sözleşme ile taahhüt ettiğini, buna rağmen deponun kendisine verilmesi için Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açtığını, mahkemece davanın kabulüne karar verildiğini ileri sürerek 150.000 lira ceza koşulunun ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı davanın yerinde olmadığını savunmuş, mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.

Taraflar arasında bir ariyet sözleşmesinin varolduğu Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 5.5.1983 gün ve 1983/136-209 sayılı kesinleşmiş ilamı ile saptanmıştır. Bu sözleşmenin bilinmeyen bir süreyle yapılmış olması nedeniyle malikine depoyu dilediği zaman geri isteme hakkını vermesine rağmen geçerli olduğunda hiç bir kuşku yoktur.

Davalı taahhütnameye aykırı davrandığı takdirde 150.000 lira ceza koşulu ödemeyi taahhüt etmiştir. Esasen davalının depoyu geri almakla sözleşmeye aykırı davrandığı da uyuşmazlık konusu değildir. O halde mahkemce bu yönler ve BK.nun 161. maddesinin son fıkrası hükmü gözetilerek ceza koşulunun ödetilmesine karar verilmesi gerekirken aksine düşüncelerle davanın reddedilmiş olması bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle (BOZULMASINA), istek olursa peşin harcın iadesine 6.3.1984 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Çoğunluk oyu ile verilen daire bozma kararında da kabul edilip açıklandığı üzere, 140/3004 arsa paylı kat irtifakının taalluk ettiği 17 numaralı mesken ve eklentisi 2 numaralı depoyu, davacı 1.9.1977 tarihli tapu resmi satış senedi ve tescili ile davalıya temlik etmiştir. Daha sonra noterde düzenleme şeklinde yapılan 11.11.1977 tarihli "taahhütname" ile de davalı, "... Bodrum katta bulunan bu depo... ile bir ilgisinin bulunmadığını, Müteahhit Salih'in (davacı) işbu depoyu, süresiz olarak tasarruf ve kullanmakta serbest ve salahiyettar olduğunu, herhangi bir sebeple bu depo üzerinde ileride bir hak ve iddiada bulunmayacağını" beyanla "Böyle bir yola tevessül eylediği takdirde, Salih'e 150.000 TL. şartı cezai ve tazminat ödeyeceğini kabul ve taahhüt" etmiştir.

Davalının, davacı aleyhine açtığı depoya elatmanın önlenmesi davasında verilen, kesinleşmiş olup bu dava iin muhkem kaziye teşkil eden Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 5.5.1983 günlü 1983/136-209 sayılı kararında, taraflar arasında depo ile ilgili olarak kurulan hukuki ilişkinin müddeti bilinmeyen ariyet olduğu, bu takdirde ariyet veren davalının BK.nun 304. maddesi hükmü uyarınca depoyu dilediği zaman ariyet alan davacıdan geri alabileceği vurgulanarak müdahalenin men'i ve deponun boş olarak teslimi öngörülmüştür.

Bu davada ise, ariyet alan davacı ariyet veren davalının açtığı davada verilen mahkeme kararı ile depo elinden alındığı için, kabul ve taahhüt olunan cezai şart ve tazminat 150.000 liranın tahsiline karar verilmesini dilemektedir.

Ariyet BK.nun 299. maddesinde "ariyet bir akitdir ki onunla ariyet veren, bir şeyin bedava kullanılmasını ariyet alana bırakmak ve alan dahi o şeyi kullandıktan sonra geri vermekle mükellef olur" şeklinde tarif edilmiştir.

Tanımlamadan da anlaşılmakta olduğu gibi, ariyet verilen şeyin mülkiyeti verende kalmakta, alanın o şeyi kullanması bedava -karşılıksız olmakta ve fakat sonra iade etmek mükellefiyeti bulunmaktadır. Böylece, ar9iyetin, alanın yararına olup verenin kaideten bunda menfaati bulunmadığı da belirmektedir.

Somut olayda da böyle olmuştur. Davalı, hiçbir karşılık almadan ve yarar sağlamadan, mülkiyetinde bulunan depoyu, 11.11.1977 tarihinde davacıya ariyet vermiştir. Taahhütnamede deponun ariyet verilme sebebi ve süresi açıklanmamıştır. Ariyet verme maksadı da anlaşılmamaktadır.

Aksine, taahhütmade davalının resmi ve geçerli olmayan bir biimde deponun mülkiyetini adeta ariyet alana geçirir tarzda, "müteahhit Salih'in işbu depoyu., süresiz olarak tasarruf ve kullanmakta serbest ve selahiyettar olduğunu, herhangi bir sebeple bu depo üzerinde ileride bir hak ve iddiada bulunmayacağını" yüklenmiş olmasının, ariyet akdinin bünyesine ve amacına uygun düşmeyeceği, aykırı hareketinin cezai şart ve tazminat yaptırımı ile önlemek istenmesinin hukuken geçerli olamayacağı açıktır.

Aksi takdirde BK.nun 304. madesinde, ariyet verenin ariyet şeyin ne müddetini ne de niçin kullanılacağını tayin etmemesi halinde, ariyet verdiği şeyi dilediği zaman geri alabileceğinin düzenlenmiş olmasının maksadı kalmaz, mülkiyet hakkı zedelenir.

Gerçekten, deponun ariyet verilme süresine ve ne için kullanılacağına taahhütnamede yer verilmemiştir.

Öyleyse davalının ariyet verdiği depoyu geri almak için 16.3.1978 gününde elatmanın önlenmesi davasını açmış ve verilen 5.5.1983 günlü mahkeme kararı ile deponun iade edilmiş olması 304. madde ile tanınan hakkının kullanılması ile ilgili olup, ceza şart ve tazminat ödenmesi gerekmez.

Bu nedenlerle, ilişkinin niteliğine uygun bulunan davanın reddine dair olan mahkeme kararının onanması gerekeceği düşüncesi ile bozma kararına katılamıyoruz.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972