Taraflar arasındaki "tavzih isteminden" dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul Asliye 3. Ticaret Mahkemesince istemin kabulüne dair verilen 4.11.1981 gün ve 1981/200-600 sayılı kararın incelenmesi davacı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20.12.1982 gün ve 1982/5735-5529 sayılı ilamı:

( ...Davacı Sigorta Şirketi tarafından düzenlenen dava dilekçesinde hasım olarak yabancı gemi donatanın acentası olan Met-Deniz Tic. San. A.Ş. gösterilmiştir. TTK.nun 119. maddesinin 2. fıkrası hükmüne göre, acentanın aracılıkta bulunduğu veya akteddiği mukavelelerden doğan uyuşmazlıklardan dolayı ilgili kişilerin acenta aleyhine ( müvekkili namına ) dava açması mümkün bulunmaktadır. Bundan maksat, Türkiye Cumhuriyeti içinde merkez veya şubesi olmayan ticari işletmelerin takip ve dava edilmesi zorunluğunu ortadan kaldırmak ve hak sahibinin Türkiye'de mukim acentadan hakkını istihsal etmesine imkan tanımaktır. Aksinin kabulü halinde TTK.nun 119. maddesi hükmünü işletmek mümkün olmayacak demektir.

Dairemizin konu ile ilgili yerleşmiş içtihatları da bu doğrultudadır. Mahkemece bütün bu hususlar dikkate alınmaksızın ve anılan madde hükmün amacı da gözönünde tutulmaksızın yazılı olduğu şekilde tavzih kararı verilmesi doğru görülmediğinden karar bozulmalıdır ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Türk Ticaret Kanununun 116. maddesi acentayı tarif ederek "ticari vekil satış memuru veya müstahdem gibi tabi bir sıfatı olmaksızın bir mukaveleye dayanarak muayyen bir yer veya bölge içinde daimi bir surette ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen kimseye acenta denir ) denilmiştir.

Acentanın bu sıfatla yaptığı işlemlerin adına hareket ettiği ticari işletme hakkında hukuki sonuçlar doğuracağı doğaldır. TTK.nun 119. maddesi ayrıca acentanın yetkilerini de düzenleyerek ilk fıkra ile şu hükmü getirmiştik. "Acenta, aracılıkta bulunduğu veya akdettiği mukavelelerle ilgili her türlü ihtar ve protesto gibi hakkı koruyan beyanları müvekkil namına yapmaya ve bunları kabule selahiyetlidir." Yasa Koyucu Türk Ticaret Kanunun ilgili hazırlık çalışmalarında da açıklandığı üzere yabancı şirketlerle acentalar aracılığı ile veya doğrudan doğruya bizzat acenta tarafından gerçekleştirilen mukavelelerden doğan uyuşmazlıklarda yetki sorunları nedeniyle hakların sürüncemede kalmasını önlemek amacıyla 119. maddenin 2. fıkrası ile "Bu gibi mukavelelerden çıkacak intilaflardan dolayı acenta müvekkili namına dava açabileceği gibi, kendisine karşı da aynı sıfatla dava açılabilir" şeklinde bir düzenleme getirmiştir. Burada acenta yasasının özel bir hükmünden doğan temsil yetkisini kullanan durumunda bulunduğundan, müvekkilleri adına akdettikleri veya akdine aracılık ettikleri mukavelelerden doğan hak ve borçlar müvekkile ait olacağı gibi bu mukavelelerden doğan uyuşmazlıklar dolayısıyla acenta sıfatıyla müvekkilleri namına açtıkları veya gene bu sıfatla aleyhlerine açılan davalarda acenta hakkında değil müvekkil hakkında karar verilmek icabedecektir. Başka bir anlatımla hak sahibinin hakkını acentadan almasına olanak verecek biçimde hüküm tesis olunmaz.

Bu nedenlerle usul ve yasaya uygun olan direnme kararı onanmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, 14.2.1986 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972