DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İstanbul Asliye 1. Ticaret Mahkemesince verilen 13.6.1984 tarih ve 2106-2192 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılar avukatı tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 4.12.1983 gününde davacılar avukatı E.M. ile davalılardan T.P.A.O. avukatı N.N. ve Tüpraş avukatı G.P. gelip diğer davalı D. İnş. San. avukatı tebligata rağmen gelmediğinden temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacılar vekili, M/T Grube Croline adlı tankerin davalı T.P.A.O. ile davalı İpraş (Tüpraş)a ait 41.810.835 metrik ton fueloil'i Tütünçiflik - İpraş Rafinerisi tesislerine getirilip boşaltmaya başladıktan bir müddet sonra jenaratörlerindeki arıza nedeniyle iskeleden açığa çekilip demirlediğini ve 8.12.1976 gecesi gemide yangın çıktığını, müvekkillerinin İpraş personeli olmakla birlikte bu sıfatla ve kurtarmaya karışan İpraş deniz araçlarının gemiadamları olarak değilde ve görevleri olmadığı halde gönüllü olarak yangın söndürmesine iştirak edip büyük bir gayret ve cesaretle yangının kısa sürede söndürülmesini sağlayıp gemiyi ve hamuleyi mutlak bir yok olmadan kurtardıklarını ve kurtarma yardım ücretine hak kazandıklarını geminin yangından sonraki değerinin 50.000.000 lira hamullenin ise 39.781 lira değerinde olduğunu, davalılardan D. A.Ş.'nin bilahare gemiyi satın aldığını ve kurtarma yardım ücretinden TTK. 1235/4. maddesi gereğince sorumlu olduğunu, diğer davalıların da yük ilgisi sıfatıyla sorumlu olduklarını öne sürerek kurtarma işinde en büyük gayret ve koordinasyonu sağlayan müvekkili M. Yılmaz İzman için 4.000,000 lira diğerleri için 300.000'er lira toplam olarak 8.300.000 liranın faiziyle birlikte ve garameten davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı İpraş (Tüpraş) vekili savunmasında, kurtarma ve yardım işinin müvekkili tüzel kişilikçe gerçekleştirildiğini, davacıların yangın konusunda eğitilmiş müvekkilinin elemanları olduğunu, yükle müvekkilinin ilgisi olmadığından husumet düşmeyeceğini, davacıların İpraş'ın (Tüpraş) elemanları olmaları nedeniyle görevlerini ifa ettiklerini ve esasen Tüpraş'ta görevli olmasalardı böyle bir eylemde bulunmalarının da mümkün olmayacağını, savunarak davanın reddini istemiştir.

Davalı D. A.Ş. vekili yetki ve zamanaşımı itirazında bulunup kurtarma ve yardımın İpraş tarafından gerçekleştirildiğini ve İpraş'a 14.700.000 lira ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

Davalı T.P.A.O. vekili yetki itirazında bulunmuş kurtarma ve yardımın İpraş tarafından gerçekleştirildiğini ve bu davalıya 8.000.000 lira ödendiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece toplanan delil ve belgelere yükle ilgili belgelere, tesbit raporu ve deniz raporuna, tanık beyanlarına alınan bilirkişi raporlarından 19.9.1981 tarihli rapora dayanılarak, yetki ve zamanaşımı itirazlarının reddiyle, davalı İpraş personeli olmakla beraber davacıların bu sıfatla ve görevleri icabı olarak değilde 3. kişi ve gönüllü olarak kurtarma ve yardıma iştirak edip gemiadamlarınca terk edilen gemiye çıkıp hayatları pahasına yangının söndürülmesinde birinci derecede etken olan yoğun, yorucu ve tehlikeli, kesintisiz uzun bir uğraş verdikleri ve bu nedenle kurtarma ve yardım ücretine hak kazandıkları sonucuna varılıp, davalı İpraş'ın mala ilişkin belgelerde, cirosu bulunduğu gibi gemi rafineriye boşaltma sırasında bu iş yerine bırakılıp açığa çekildiğine göre yük ilgilisi sıfatıyla sorumlu olduğu kabul edilerek, davacı Y.Ö. için 2.250.000 lira, diğer davacılar için 190.000'er lira kurtarma yardım ücretinin dava tarihinden itibaren % 5 faiziyle 40/100 oranınan davalı T.P.A.O ve İpraş (Tüpraş) dan, 60/100 oranının davalı D. İnşaat A.Ş.'den tahsiline fazla istemin reddine karar

verilmiştir.

Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir.

1 - Kurtarma ve yardım, deniz tehlikesi altında bulunan gemi veya gemideki şeylerin, başka bir gemi veya üçüncü kişiler tarafından güvenlik altına alınmasıdır (TTK. 1222). Kurtarma ve yardım ücreti için kurtarılan geminin donatanı ve kurtarılan yüklerin sahipleri deniz serveti ve kurtarılan yükle aynen sorumludur. Kurtarma ve yardım birden çok gemi veya kişiler tarafından yapılmışsa, ücret bunlar arasında yasa hükümleri gözönüne alınarak hak ve nesafet dairesinde paylaştırılır. Davacılar kurtarma ve yardıma katılan "Çaplı" ve "Güçlü II"gemilerinin gemiadamı olmayıp İpraş'ta (Tüpraş) çalışan kişilerdir. Davada, kurtarma gemilerinden başka üçüncü kişiler, yani davacıların kurtarma ve yardıma katıldıkları ileri sürüldüğüne, diğer bir deyişle, kurtarma ve yardıma katılan kişilerin tayin ve tesbitinde uyuşmazlık bulunduğuna göre, husumetin donatan ile yük sahibi bulunan davalılara tevcihinde usul ve yasaya aykırı herhangi bir husus yoktur. Bu itibarla husumete ilişkin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden reddi gerekmiştir.

2 - Davalı İpraş'ın tesislerinde (Rafineri ve Deniz Terminalleri) veya ham petrol yahut benzeri şeyler boşaltmak üzere bu tesislere yaklaşan gemilerde meydana gelecek yangına karşı İpraş, bünyesi içinde yangın ekibi oluşturmuştur. Bu yangın ekibine, "Çaplı" ve "Güçlü II" kurtarma gemileri ve personelinin de dahil bulunduğu açık seçiktir. Hernekadar 7.2.1983 günlü bilirkişi kurulu raporunda yangının İpraş tesislerine sirayet etmeyeceği görüş olarak belirtilmiş ise de, yangın yerinde temsili keşif yapılmak suretiyle elde edilen bilgiler gözönünde tutularak değil, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda varılan kanaata göre bilirkişi kurulunun rapor düzenlediği anlaşılmıştır. İpraş yangın ekibi ile bu ekibe dahil "Çaplı" ve "Güçlü II"gemilerinin, İpraş'ın tesislerinin güvenliğini sağlamakla görevli oldukları uyuşmazlık konusu değildir. Öte yandan davacılardan Y.Ö. ve İ. K.'nun İpraş'la olan hizmet sözleşmelirinin kapsamları, bu sözleşmeler getirilerek incelenmemiştir. Ücret takdirinde de, üç kişilik bilirkişi raporunda mahalif kalan tek bilirkişinin görüşü esas alınmıştır. Açıklanan bu duruma göre mahkemece yapılacak iş; yazılacak talimatla yerinde temsili keşif yaptırılarak yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulundan rapor alınması ve keşif yerinin ve tesislerin ölçekli krokisinin düzenlettirilmesi, İpraş tesisleri ile yanan geminin yerleri ve uzaklığının tesbitiyle denetlemeye olanak verecek biçimde gösterilmesi açıkta yanan geminin ve bu gemideki yükün cinsine göre İpraş tesislerini tehdit edip etmeyeceği hususunun dayanakları ile birlikte açıklanması, yangının ipraş tesislerini tehdit etmesi veya tehdit etmemesi halinde, davacıların hizmet sözleşmesinde öngörülen görevleri gereği bu yangın olayında görevli olup olmadıklarının incelenmesi ve ücret takdiri gerektiğinde bilirkişiler aracılığıyla saptanmasından ibarettir. Bu hususların gözden uzak tutulması doğru görülmemiş ve hükmün açıklanan nedenlerle bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle husumete ilişkin temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, 6500 lira vekillik ücreti takdiri ile davacıdan alınarak, duruşmada vekil ile temsil edilen davalılar T.P.A.O. ile Tüpraş'a verilmesine ödedikleri temyiz peşin harçlarının istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 5.12.1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972