 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 1984/1978
K: 1984/2714
T: 09.05.1984
DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı (Konya 3. Asliye Hukuk Hakimliği)nce verilen 26.1.1984 tarih ve 706-26 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılar avukatı tarafından istenmiş olmakla; dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekilleri, İ...Ticaret ve Sanayii A.Ş. ne ait olan yükün İstanbul-Bağdat arasında taşınmasının davalı firmalar ile müvekkilleri arasında tanzim olunan 11.8.1982 tarihli sözleşme ile kararlaştırıldığını, hamule senedinde her ne kadar davalılardan A... Ltd. Şti. taraf olarak görünmüyor ise de, yük temini masraflarla ilgili ödemelerin ve işlemlerin tümünün bu davalıca gerçekleştirildiğini, sözleşme gereği mülkiyeti müvekkilleri Mustafa'ya ait araçlarla 11.8.1982 tarihinde yüklenilen hamulenin 18.8.1982 tarihinde teslim yerine varmasına rağmen, boşaltmanın ancak 9.9.1982 tarihinde yapıldığını, sözleşmeye göre varıştan itibaren 48 saatten sonra geçecek her gün için, nakliyeci firmaya her gün 150 Dolar karşılığı Türk Lirası ödeneceğinin kararlaştırıldığını, buna göre 20 gün bekleme karşılığı tahakkuk eden 525.000 liranın ödenmesi için davalılara ihtarname keşide edilmesine rağmen sonuçsuz kaldığını belirterek, bu meblağın faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmişlerdir.
Davalı A...Ltd.Şti. vekili cevabında, hamule senedinde nakliyeci firma olarak davalı N...Transport'un yazılı olduğunu, taşıma senedinin taşıyıcı davacı ile diğer davalılar O...ve N... arasında düzenlendiği için müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, yurt dışına yük taşımak için müvekkili şirkete müracaat eden davacının müvekkilinin aracılığı ile davalı O... Firması ile anlaştığını, O....nun navlun bedelini müvekkili şirkete gönderdiğini ve davacıya ödemenin de müvekkilince yapıldığını ve navlun faturasının da kesilerek O....'nun navlun bedelini müvekkili şirkete gönderdiğini, davacının yükü teslim alan firmadan talepde bulunması gerektiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Davalı O...Ltd. Şti. vekili cevabında, müvekkili şirketin Ana taşıyıcı olan davalı N... Transport Firması ile yaptığı anlaşma neticesi İ...A.Ş. nin İstanbul'dan Irak'a yapacağı ihracatın taşıma işini üzerine aldığını ve yükün taşınması için davalı A...Ltd. Şti. ile anlaşarak taşıma işini bu şirkete yaptırdığını ve A....'nın kiralık aracı olan davacının arabasının taşımayı yapmadığı için kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, diğer taraftan hamule senedinin hususi şartlar kısmında müvekkilinin sorumluluğu bulunmadığına dair kayıt olduğundan bekleme ücreti talep edilemeyeceğini, buna rağmen davacı aracının bekleme ücretlerinin davalı A....Firması'na fatura karşılığı ödendiğini, davacının bu şirketten istemesi gerektiğini beyanla davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı N... vekili de çevabında, davacının bir alacağı varsa bunu kendi akidi olan davalı A...Ltd. Şirketi'nden talep etmesi gerektiğini, müvekkili şirketin bekleme dahil tüm ücretleri kendi akidi olan O...Ltd. Şti. ne ödediğini, ayrıca davacının beklemeye kendi kusurlu hareketi ile sebebiyet vermiş olması nedeniyle ücret istemeye hakkı bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece hamule senedi, ihtarname, faturalar ile toplanılan deliller dayanak yapılarak, taşımanın üç davalı tarafından birlikte taşımadan dolayı davacıya karşı müşterek sorumlu bulundukları, taşımayı davacının gerçekleştirmesine rağmen bekleme ücretlerinin davalılar nezdinde olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre mümeyyiz davalılardan A... Ltd. Şirketi'nin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Diğer davalıların temyizine gelince:
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, son taşıyıcı olan davacı İstanbul'dan Bağdat'a taşıdığı eşyaların varma yerinde geç boşaltılmasından dolayı tahakkuk eden bekleme ücretini esas taşıyıcı ile ara taşıyıcı olan davalılardan müştereken ve müteselsilen talep etmiştir.
TTK.nunda taşıyıcı ile ara taşıyıcıların sorumluluk ve yükümlülüklerine ilişkin bir takım yasal düzenlemeler olduğu halde, (TTK.nun 773 vd. 781,782,784,787,790,796,797 gibi) taşıyıcıların hak ve alacaklarına ilişkin düzenlemenin tam olduğu söylenilemez. Diğer taraftan son tayıcının eşyayı kendisine taşımak üzere veren bir önceki taşıyıcı veya tayıcılara karşı talep ve dava hakkı bulunup bulunmadığına dair yasada bir hüküm mevcut değildir.
Uluslararası taşımacılığının çok geliştiği günümüzde taşıma işi bir taşıyıcı yerine bazen birkaç taşıyıcı tarafından yapılmaktadır. Bu durumda son taşıyıcının taşıma veya bekleme ücreti için kimlere müracaat edebileceği, bir başka deyişle sadece kendisi ile taşıma ilişkisi olan arataşıyıcıya karşı mı talepte bulunabileceği, yoksa kendisinden önce gelen bütün taşıyıcılardan mı istemde bulunabileceği hususları ile dolayısıyla taşıyıcılar arasında teselsül bulunup bulunmadığının tesbiti büyük önem taşımaktadır.
TTK.nun 787. maddesi hükmü ile taşıyıcılar arasında teselsül bulunmadığı, gönderen veya gönderilenin açacağı tazminat davasının 1. veya sonuncu taşıyıcı aleyhine açılabileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Dosya arasında bulunan 11.8.1982 günlü beynelmilel hamule senedi ile diğer delillerden de anlaşıldığı üzere, olayımızda malın göndereni dava dışı İ...A.Ş. olup, bu şirketle taşıma ilişkisi esas taşıyıcı durumunda olan davalı N....Transport arasında kurulmuş, davalı N...Transport da taşıma işini davalı O...Ltd. Şti. ne vermiş ve onun tarafından da taşıma diğer davalı A... Ltd. Şti. ne tevdi edilmiş olup, son olarak da davalı A...'la kurulan taşıma ilişkisi nedeniyle mallar son taşıyıcı olan davacı tarafından taşınmıştır.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı veçhile, sözleşme ilişkisi davacı ile davalılardan sadece A...Ltd. Şti. arasında olup, dosyada bulunan dekontlardan davacıya yapılan ödemelerin de A... Ltd. Şirketi'nce yapıldığı açıkça anlaşılmaktadır. Ayrıca davalı N...Transport'un gönderen durumundaki İ...A.Ş.den tahsil ettiği navlun ve bekleme ücretini davalı O...Ltd. Şti. nin hesabına gönderdiği ve O... LTd. Şti. nnce de N... Transport'a fatura edildiği ve O ...Ltd. Şti. nin de davalı A...Ltd. Şti. ne ödemede bulunduğu banka havale makbuzları ile faturalardan anlaşılmaktadır.
İşte yukarıda yapılan bütün bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, davacı ile sözleşme ilişkisi sadece davalılardan A... Ltd. Şti. arasında kurulmuş olup davacıya yapılan ödemelerin de bu davalı tarafından yapıldığı, davacı ile diğer davalıların doğrudan doğruya bir ilişkilerinin bulunmadığı ve ayrıca taşıyıcılar arasında bir teselsül de sözkonusu olmadığına göre, davalılardan O.... Ltd. Şti. ile N...Transport hakkındaki davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken aksine düşünce ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda bir numaralı bente yazılı nedenlerle davalı A...Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının reddine ve iki numaralı bentde yazılı nedenlerle hükmün diğer davalılar N.. Transport ve O....Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA, (6500) lira duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalı O..... Ltd.Şti. ne verilmesine, diğer davalı N....... Transport vekili duruşmaya gelmediğinden yararına duruşma vekillik ücreti takdirine yer olmadığına, 15750 lira temyiz ilam harcından peşin harcın mahsubu ile temyiz eden davalı A...... Şti.'den alınmasına, ödediği temyiz ilam harcının isteği halinde temyiz eden diğer davalılara iadesine, 9.5.1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.