 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1983/2743
K: 1983/805
T: 14.09.1983
DAVA : Taraflar arasındaki " işgal tazminatı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Adana asliye 3. hukuk mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 12/6/1979 gün ve 1977/547E, 1979/421 karar sayılı kararın incelenmesi davacı hazine vekili tarafından istenilmesi üzerin yargıtay 3. hukuk dairesinin 15/10/1979 gün ve 6038 - 6107 sayılı ilamı : (... Dava dilekçesinde her yıl tahakkkuk eden ecrimisil için tahakkuk tarihinden başlıyarak faiz istenilmiştir. Mahkemece dava tarihine kadar istenen faiz miktarı saptandıktan sonra peşin harç da ikmal ettirilerek bu isteğin kabulü de gerekir. bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gösönünde tutmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Davacı hazine vekili dava dilekçesinde; (... Hazinenin tapu ile malik bulunduğu taşınmazın davalı tarafından 1971 - 1976 yılları arasında fuzulen işgal edildiğinden bahisle 10.200 TL.işgal tazminatanın her yıl için tahakkuk tarihinde başlamak üzere hesaplanacak faiziyle birlikte davalıdan tahsiline...) karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme (... 7650 TL. işgal tazminatını dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline...) karar vermiş; bu karar özel dairenin yukarıya metni aynen alınan ilam ile bozulmuş mahkeme önceki kararında direnmiştir.
Görülüyorki uyuşmazlık (dava dilekcesinde işlemiş faiz istenmesine rağmen faiz miktarının açıklanmamış ve peşin harcının da dava açılırken verilmemiş olması halinde) mahkemece yapılacak işlerle ilgili bulunmaktadır.
HUMK.nun 1. md. sine göre (talep halinde) dava gününe kadar işlemi
faizler müddeabihe dahildir. Esasen bu konuda mahkeme ile özel Daire arasında bir uyuşmazlık da bulunmamaktadır. Dava bir miktar alacağın faiziyle birlikte ödetilmesine ilişkin olduğuna göre asıl alacak miktarı ile işlemiş faiz tutarı üzerinden harca tabi olup karar ve ilam harcının dörtte birinin peşinen ödenmesi gerekir. (Harçlar K.Md. 28/a). yine aynı yasanın 16.md. gereği değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçesinde değerin gösterilmesi zorunludur. O halde bu davada da hazine vekili dava dilekçesinde işlemiş faiz miktarı gösterilmeli ve asıl alacak ile işlemiş faizler tutarı üzerinden alınması gereken peşin harcı da yatırmalıydı. Ne varki dava açılırken bu kurala uyulmamış olması istem kapsamında bulunun işmemiş faizin mahkemece inceleme dışı bırakılmasına yol açmaz.
Bu gibi hallerde yapılacak işlem yasa ile belirlenmiştir.492 sayılı Harçlar yasasının 16. md. (dava dilekçesinde gösterilmesi gereken değerin gösterilmemiş olması halinde davacıya tesbit ettirileceğini testten kaçınma halinde ise dava dilekçesinin işleme konulamayan olayda olduğu gibi; noksan tesbit edilen değerler hakkında aynı yasanın 30. madde hükmünün uygulanacağını) buyurmaktadır. 30. md. ise (Muhakeme sırasında tesbit olunan değerin dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, fazla olduğu anlaşılırsa yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin alınan karar ve ilan harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz..,.) denilmektedir.
yasa hükümleri bu yolda olduğu gibi yargısal kararlarda da, (... mahkemece işlemiş faizin tesbiti ile peşin harcın ikmal ettirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi...) gereği vurgulanmıştır. (HGK.30/9/1981 gün 6/485 E, 459 K, 4/6/1982 gün 1979/15-1632 E, 1982/582 K; 18/6/1982 gün 1979/15- 1761 E, 1982/711 K; 17/111982 gün ve 1980/3-25 E, 1982/894 K. sayılı kararları)
Şu duruma göre işlemiş faiz miktarının dava dilekçesinde gösterilmemiş ve peşin hacın da yatırılmamış olmasından dolayı yasada öngörülen işlemler yerine getirilmeksizin bu konudaki istemin inceleme dışı bırakılmasında isabet bulunmamaktadır. O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda ayrıntıları ve yasal dayanakları gösterilmek suretiyle açıklandığı üzere işlemiş faiz miktarının açıklattırılması peşin harcın tamamlattırılması için davacı vekiline önel tanımak ve sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir. Öyle ise bu yolda bir işlevini içermeyen önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı görüldüğünden direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda gösterilen sebeplerden dolayı BOZULMASINA 14.9.1983 gününde oybirliğiyle karar verildi.