 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1983/218
K: 1985/561
T: 05.06.1985
DAVA : Taraflar (Davacı Alet Makina Tic. San. A.Ş. ile davalı Ticaret
Bakanlığına izafeten İstanbul Muhakemat Müdürlüğü) arasındaki "işlemin
iptalı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İstanbul Asliye 3.
Ticaret Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 12.6.1981 gün ve
1979/116-230 sayılı kararın incelenmesi davalı tarafından istenilmesi
üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 1.4.1982 gün ve 1982/1247-1407 sayılı ilamı:
(..Belirli bir süre ile kurulan anonim ortaklıklarda, bu sürenin bitimi
TTK.nun 434. maddesinin 1. bendi uyarınca infisah nedeni sayılmıştır. Anılan yasa hükmü uyarınca, esas sözleşmede öngörülen sürenin dolmasiyle anonim
ortaklık kendiliğinden sona erer. Sürenin dolmasına karşın faaliyete devam
edilmesi, sürenin uzatılması, ya da şirketin belirsiz süreli duruma gelmesi
sonucunu doğurmaz. Ticaret Yasamızın kollektif şirketler hakkındaki 189.
maddesi hükmünün sermaye şirketi olan anonim ortaklıklara uygulanması olanağı yoktur. Yasakoyucu, anonim ortaklıklar için anılan madde hükmüne benzer bir
düzenlemeyi öngörmüş değildir. Şirketin süresi uzatılmak isteniyorsa, esas
sözleşmede belirtilen süre bitiminden önce, TTK.nun esas sözleşmenin
değiştirilmesine ilişkin 386 ve onu izleyen maddeleri uyarınca sözleşme
değişikliğine gidilerek ortaklığın süresi uzatılmalı ve bu karar yine
sözleşmedeki süre bitmeden Ticaret Bakanlığına tasdik ettirilerek tescil ve
ilan edilmelidir. (Halil Arslanlı-Anonim Şirketler, Sh. 168,169). Aksi halde
sürenin dolmasıyla, anonim şirket kendiliğinden ve yasa uyarınca sona
ereceğinden ve bunun sonucu olarak da tasfiye haline girmiş olacağından (TTK. 438, 439) fiilen işlere devam edilse bile, sürenin uzatılması, ya da belirsiz süreli duruma dönüşmesinden söz edilemez. (Prof. Oğuz İmregün "Anonim
Ortaklıkları" İstanbul 1974, sh. 351,352; İsmail Doğanay "Türk Ticaret Kanunu serhi" Ankara 1981, C 2, sh. 990; Doç Dr. Nahiman Tekil, Şirketler Hukuku 976, Cilt iki, S. 646-649). Kaldı ki tasfiye haline giren bir anonim ortaklık, TTK. nun 439. ve 440. maddeleri amir hükmü gereği pay sahipleriyle olan münasebetlerinde dahi ancak tasfiye gayesiyle sınırlı olarak hükmi
şahsiyetini muhafaza eder ve bu amaçla faaliyetini devam ettirir.
Davacı şirketin 13.12.1986 tarihinde ticaret siciline tescil edilen esas sözleşmenin 5. maddesi hükmüne göre, ortaklığın süresi 10 yıl olarak
belirlenmiştir. Anılan sürenin 14.12.1976'da dolmasına karşın, söz konusu
esas sözleşme hükmü değişikliğine gidilmemiştir. Bu süreden sonra ve 8.6.1978 günlü olağanüstü genel kurul kararıyla süre uzatımına gidilmişse de;
açıklandığı gibi, süre bitiminden sonra uzatım kararı alma yasal olanağı
yoktur. Böyle olunca TTK. nun 434/b-1. maddesi hükmünce davacı şirketin
kendiliğinden sona ermiş olduğu kabulü zorunlu ve bu nedenle hükmün bozulması gerekir..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden
yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz
edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği
görüşüldü :
KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak
ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve Türk Ticaret Kanunun yoruma elverişli olmayan açık hükümleri karşısında fiili duruma
geçerlilik tanınamayacağına göre Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel
Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi Usul ve
Yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme
kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı
BOZULMASINA, 7.5.1985 gününde yapılan ilk görüşmede yeterli çoğunluk
sağlanamadığından, 5.6.1985 gününde ikinci görüşmede salt çoğunlukla karar verildi.