DAVA: Davacı, 15 Eylül 1983 tarihli delege seçimi ile 2 Ekim 1983 tarihli Genel Kurulun iptaline karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, istekleri reddetmiştir.

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Uyuşmazlığın çözümü 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve değişikliklerinin kapsamı ve amacının incelenmesini zorunlu kılmaktadır.

7 Mayıs 1983 günlü ve 18040 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu 1. bölümünde kuruluş esasları düzenlendikten sonra ikinci bölümde organlara yer vermiş ve 9 uncu madde ile sendikaların, şubelerinin ve konfederasyonların zorunlu organlarının genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulundan ibaret bulunduğunu hükme bağlamıştır.

Yasanın 10 uncu maddesi Genel Kurulların oluşması hakkında şu düzenlemeyi getirmiştir "İşçi sendika şubesi genel kurulu üyelerden oluşur.

İşçi sendikası şubesinin faliyet sahasındaki işyerlerinde çalışan sendikalı işçi sayısı beşyüzü aştığı takdirde şube genel kurulu delege esasına göre yapılır. Genel Kurula katılacak delegeler, üyeler tarafından 14 üncü maddede belirtilen esaslara ve sendika tüzüğündeki hükümlere göre seçilir. Şube Genel Kuruluna katılacak delegeler, üyeler tarafından 14 üncü maddede belirtilen esaslara ve sendika tüzüğündeki hükümlere göre seçilir. Şube Genel Kuruluna katılacak delege sayısı yüzden az ve iki yüzden çok olmamak üzere sendika tüzüğünde belirlenir.

İşçi Sendikası Genel Kurulu, üyelerden üye sayısı bini aştığı takdirde delegelerden oluşur. Şubesi bulunan sendikalara delegeler şube genel kurullarınca şubeleri bulunmayan sendikalarda delegeler ikinci fıkradaki usul uyarınca seçilir. Sendika Genel Kurulunun delege sayısı ikiyüzden az beşyüzden çok olmamak üzere tüzüğünde belirlenir"... Bu maddede seçim esasları bakımından aynı yasanın 14. maddesine göndermede bulunulmuştur.

Yasanın 14 üncü maddesi seçimlerde uyulacak esasları belirlemiştir. Bu hükümlere göre, "Genel Kurulların toplanması ve yürütülmesini gözetmek üzere valinin görevlendireceği hükümet komiserinin genel kurulun başlayacağı gün ve saatte genel kurulun yapılacağı mahalde bulundurulması zorunludur.

Genel Kurullarda zorunlu organlara delege veya üye seçimleri yargı gözetimi altında serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına göre, aşağıdaki şekilde yapılır. Seçim yapılacak genel kurul toplantılarından en az onbeş gün önce genel kurula katılacak üye veya delegeleri belirleyen listeler ile toplantının gündemi, yeri, günü, saati ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte iki nüsha olarak o yer seçim kurulu başkanı olan hakime tevdi edilir. O yerde birden fazla seçim kurulu varsa görevli seçim kurulunu İl Seçim Kurulu tesbit eder...

Hakim gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip incelemek suretiyle varsa noksanları tamamlattıktan sonra seçime katılacak üye ve delegeleri belirleyen liste ile yukarıdaki fıkrada belirtilen diğer hususları onaylar. Onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar genel kurulun toplantı tarihinden yedi gün önce sendika şubesi, sendika veya konfederasyon binasında asılmak suretile ilan edilir. İlan süresi üç gündür.

İlan süresi içinde listeye yapılacak itirazlar hakim tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar hakim tarafından onaylanarak ilgili sendika şubesi, sendika veya konfederasyonlara gönderilir...

Hakim, bir bakan ve iki üyeden oluşan seçim sandık kurulunu oluşturur. Bundan sonra seçimin yapılması biçimi belirlenerek 12. fıkra ile şu hükümler getirilmişti: "Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların değerlendirilmesinden itibaren iki gün içinde seçimin sonuçlarına yapılacak itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hakim yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili sendika, sendika şubesi veya konfederasyona bildirilir."

Sendikalar Kanunu'nun 7 Mayıs 1983 günlü Resmi Gazete'de yayınlanan ve genel esasları yukarıya aynen alınan 10 ve 14 üncü maddesinin, ilk metinlerinin incelenmesinden anlaşılacağı üzere, yasa koyucu hiçbir kuşkuya yer vermeyecek bir biçimde genel kurullarla zorunlu organlara delege veya üye seçimlerinde yargı gözetimi esasını getirmiş ve ayrıca tam olarak hakimin denetimine yer vermiştir.

Şu husus özellikle belirtilmelidir ki; 14. madde ile öngörülen yargı denetimini gerçekleştirecek hakim maddenin 3. fıkrası ile öngörülen seçimi kuruluş başkanı olan hakimdir; diğer fıkralarda sözü geçen hakim bir açıklığa kavuşmuştur.

2871 sayılı Sendikalar Kanunu'nun yukarda açıklanan 10 ve 14. maddeleri daha sonra 29 Ağustos 1983 günlü ve 18150 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 1822 sayılı Yasa ile değiştirilmiştir. 10. maddenin faaliyet sahasındaki işyerlerinde çalışan sendikalı işçi sayısı beşyüzü aştığı takdirde şube genel kurulu delege esasına göre yapılır. Genel Kurula katılacak delegeler, üyeler tarafından serbest, eşit gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve sendika tüzüğündeki hükümlere göre seçilir. şube genel kuruluna katılacak delege sayısı yüzden az, ikiyüzelliden çok olmamak üzere sendika tüzüğünde belirlenir. "Görülüyor ki; değişik metin ilk metindeki" 14. maddede belirtilen esaslara" şeklindeki göndermeyi kaldırmıştır. 2822 sayılı Yasa ile14. maddenin 3. fıkrası şu şekilde değiştirilmiştir:

"Kurula katılacak üye veya delegeleri belirleyen listeler ile toplantının gündemi, yeri, günü, saati ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte iki nüsha olarak o yer seçim kurulu başkanı olan hakime ve mahalli mülki amire tevdi edilir. Yerde birden fazla seçim kurulu varsa görevli seçim kurulunu İl Seçim Kurulu tesbit eder. toplantı tarihleri gündemde yer alan diğer konular gözönünde bulundurularak görüşmelerin bir Cumartasi günü akşamına kadar sonuçlanmasını ve seçimlerin ertesi gün olan Pazar gününün dokuz-onyedi saatleri arasında yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur..." Genel Kurulların oluşmasına ilişkin 10. maddenin 14. maddeye yapılan göndermenin kaldırılmasının amacı uygulama doğabilecek güçlükleri ve hatta olanaksızlıkları önlemek için delege seçimlerinin sadece sendika tüzüğünde belirlenen hükümlere göre yapılmasını sağlamaktır. Yargısal denetim, seçimlerin sendika tüzüğünde belirlenen hükümlere uygun olarak yapılıp yapılmadığı yönünde olacaktır. Bu hükümle ayrıca, seçimlerde yargı denetiminin kaldırılması hedefi güdülmemiştir. Zira 4. maddenin değiştirilmeyen hükümleri ve özellikle 52. madde, ".. seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline" denilerek seçim kurulu başkanı olan hakime göre verilmek suretiyle tartışmaya yer vermeyecek açıklıkla yargısal denetimi korumuştur. Aksi yöndeki bir yorum, temelden bozuk bir sisteme (ki, yargı denetimine tabi tutulan diğer bütün delege ve organ seçimleri buna dayanacaktır) geçerlilik tanımak sonucunu doğuracaktır ki bu düşünceyi 2821 sayılı Sendikalar Kanununun geçirdiği sistemin bütünlüğü içinde savunmak mümkün değildir. Ne var ki olayda uygulanması gereken 14. madde, yargısal denetim konusunda İş Mahkemelerini görevli kılmamış, seçim kurulu başkanı olan hakime özel olarak görev vermiştir.

Hal böyle olunca, delege seçimlerine ilişkin istemin görevden reddi gerekirken esasa girilerek reddi isabetsizdir. Bu yöne ilişkin karar bozulmalıdır. Görevden redde ilişkin istem hakkındaki kararların onanması gerekir.

SONUÇ : Delege seçimlerine ilişkin kararın görevden BOZULMASINA, diğer isteme ilişkin kararına ONANMASINA, 1.12.1983 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972