 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1983/271
K:1983/1159
T:07.02.1983
- İDARİ KARAR VE EYLEM
- TAM KAZA DAVASI
ÖZET:Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü, idari nitelikte bir kamu kurulu şudur.
Bu kamu kuruluşunun, görevi olan bir işi yapmayı kararlaştırması idari bir karar ve bu karara dayanarak yaptığı plan ve projelere göre işi yapması da idari bir eylemidir Bu nitelikteki idari karar ve eylemden doğan zararın ödetilmesi isteği de tam kaza davasına konu olur.
(YİBK., 11.2.1959 gün ve 17/15 s.)
Taraflar arasındaki tazminat davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın husumet yönünden reddine ilişkin hükmün süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra, dosya incelendi gereği konuşuldu:
Davacı, davalı Devlet Üretme Çiftliği'nin açmış Olduğu yeraltı su kuyularının kendisine ait taşınmazları sulayan su kaynağını kuruttuğunu, ekili mahsulün zarar gördüğünü ileri sürerek 176.000 lira tazminatın tahsilini istemiştir. Mahkeme işin esasını inceleyerek davanın reddine karar vermiştir
Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü Görev Ve Kuruluşu Hakkındaki 5433 sayılı Kanunun 1. maddesinde: davalı Genel Müdürlüğün Tarım Bakanlığı'na bağlı, tüzel kişiliği haiz, katma bütçeii bir kuruluş olduğu belirlenmiştir; "katma bütçeli" olan bu kuruluş, bir iktisadi devlet teşekkülü değildir. Ayrıca 5433 sayılı Kanunda, davalı Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğünün, özel hukuk kurallarınca yönetileceği veya üçüncü şahıslarla ilişkilerinde özel hukuk hükümlerinin uygulanacağı yolunda bir hüküm de yoktur. 0 halde, davalı Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü; Devlet Karayolları, Devlet Su İşleri, Belediyeler ve Özel İdareler gibi idari nitelikte bir "Kamu Kuruluşu"dur.
Bir kamu kuruluşunun, görevi olan bir işi yapmayı kararlaştırması idari bir karar ve bu karara dayanarak yaptığı pNın ve projelere göre işi yapması da idari bir eylemdir. Bu nitelikteki idari karar ve eylemden doğan zararın tazmini isteği de tam kaza davasına konu olur; yargı yeri de "idare mahkemeleri"dir (YİBK., 11.2.1959 gün ve 17/15 sayılı).
Olayımızda kusuru oluşturduğu iddia edilen eylem, idarenin aldığı karar gereğince yeraltı suyu kuyularını açtırma ve suyu kullanma olduğuna göre tamamen idari niteliktedir. 0 halde, davalı idarenin sorumluluğunun kaynağı "hizmet kusuru"dur. davalı idarenin, zararı oluşturduğu ileri sürülen karar ve eyleminde, hukuka aykırılık, hizmet kusuru bulunup bulunmadığını tesbit İdari Yargı Mahkemelerine aittir. Olayda, BK.nun 41. maddesinde sözü edilen bir "haksız eylem sorumluluğu"da yoktur. Yukarıda anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi eylem, kişinin mülkiyetine haksız (örneğin istimlaksiz) elatma şeklinde gerçekleşmiş olsaydı, kuşkusuz bir hizmet kusurundan söz edilemeyecekti.
Mahkemenin, kamu düzeniyle ilgili olan görev sorunu üzerinde, yukarıda açıklandığı gibi durmaksızın işin esasını inceleyip karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır; hüküm, dava dilekçesi yargı yeri bakımından reddilmek üzere bozulmalıdır.
Sonuç : Temyiz. olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle davacı yararına (BOZULMASINA), bozma nedenine göre sair yönlerin incelenmesine gerek olmadığına ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 7.2.1983 gününde oybirliğiyle karar verildi.