 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E: 1983/2258
K: 1983/2916
T: 17.03.1983
DAVA : Taraflar arasındaki alacak davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın açılmamış sayılmasına ilişkin hükmün süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine gereği konuşuldu:
KARAR : 1 - H.U.M.K.'nun 409. maddesinin 1711 sayılı Yasa ile değişik biçimine ve 15.10.1980 günlü ve 2/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren hallerden biri de (oturum gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde gün espit edilmemiş ise son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmesi) durumudur. Mesala, ilk derece mahkemesini kararı Yargıtayca bozulduktan sonra bile aynı mahkemeye gönderilir ve ilk derecede mahkemesine dosyanın gelmesinden itibaren bir ay zarfında taraflar bu mahkemeye başvurarak oturum gününün belirlenmesini istemezlerse mahkeme dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verecektir.
Bilindiği gibi Yargıtay'ın bozma kararı üzerine dava dosyası kendisine gönderilen yerel mahkeme dava tarihinde yürürlükte bulunan hükme göre kendiliğinden tarafları duruşmaya çağırarak davayı incelemeye başlayamaz. Mahkemenin tarafları duruşmaya çağırabilmesi onlardan birinin mahkemeye başvurması ve özellikle çağırı için gerekli posta giderlerini ödeyerek duruşma gününün belirlenmesini istemesine bağlıdır. Tarafların usulen öğrenmedikleri bir işlemin onlar bakımından 409/2 deki bir aylık süreye başlangıç sayılmasına ve bunun sonucu olarak 409/5 hükmünce davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesine usul hükümleri elverişli değildir. Bu bakımdan sözü edilen maddedeki bir aylık sürenin tarafların temyiz incelemesinden sonra dosyanın mahkemeye gelmiş olduğunu öğrendikleri günden işlemeye başlayacağının kabulü gerekir. Bu hukuki esas Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 12.2.1982 günlü Esas 1979/13-470, Karar 1982/90 sayılı içtihadında da benimsemiştir. O halde davacının dosyanın Yargıtay'dan döndüğüne muttali olduğuna dair dosyada bir belge ve kanıtlar bulunmadığına göre anılan süre işlemeye başlamaz. Mahkemece bu yön gözetilmeksizin bozma bulunmadığına göre anılan süre işlemeye başlamaz. Mahkemece bu yön gözetilmesizin bozma kararının kaleme gönderildiği 30.10.1982'de sürenin işlemeye başlamış olduğunun kabulü bozmayı gerektirir.
2 - H.U.M.K.nun 409/5 hükmüne göre davanın açılmamış sayılmasına mahkemece karar verilebilmesi için geçmesi gereken 1 yıllık sürenin başlangıcı dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihtir. Aynı maddenin 1. fıkrası hükmünde ise dosyanın işlemden kaldırılabilmesi için son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmesi gereklidir. böylece davanın açılmamış sayılmasına karar verilebilmesi için en az iki sürenin toplamı olan 13 ay kadar bir zamanın son işlem tarihinden itibaren geçmesi zorunlu bulunmaktadır. Mahkemece Yagrıtay bozma ilamının kaleme gönderildiği 30.10.1981 gününden itibaren henüz 13 ay geçmeden 11.11.1982 tarihinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olması da benimseme biçimi bakımından bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın 1. ve 2. bentlerde gösterilen nedenlerle BOZULMASINA (...) 17.3.19 ününde oybirliğiyle karar verildi.