DAVA : Dava dilekçesinde icra takibine vaki itirazın iptali ile 12.415.07 lira alacağın faiz ve % 15 icra inkar tazminatı ile tahsili istenilmiştir. Mahkemece itirazın iptali ile 12.415.07 lira alacağın faizi ile tahsili cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz istemi üzerine dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR : Denizcilik Bankası T.A.O.'nın davalı T.C.Emekli Sandığı aleyhine açtığı alacak davası sonunda Yalova Sulh Hukuk Mahkemesi'nce verilen hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmekle incelenmiş ve davalı vekilinin temyiz dilekçesine temyiz harç pulları yapıştırılmamış olduğu görülmekle dairenin 12.9.1983 gün ve 3380-3518 sayılı kararı ile, temyiz eden taraftan harç alınmış ise buna ait belgenin dosyaya konulması, harcı alınmamış ise hükmün tebliğ tarihine göre harcın yatırıldığı tarihte temyiz edilmiş sayılacağından HUMK'nun 2494 sayılı Kanun'la değişik 432. ve 434. maddelerine göre temyiz kanuni süresi geçtikten sonra yapılmış bulunacağı cihetle gerekli kararın verilmesi ve bu karar temyiz edildiği takdirde gönderilmesi için dosya yerel mahkemeye iade edilmiştir.

Dairenin bu iade kararı üzerine yerel mahkeme, "temyiz dilekçesindeki kaşenin tetkikinden de anlaşılacağı veçhile 5434 sayılı Kanun'un 21. maddesine tevfikan" T.C. Emekli Sandığı'nın harçtan muaf olduğundan söz edilerek geri çevirme kararı yerine getirilmeksizin dosyasının iade edildiği görülmüştür.

Dairece yeniden incelenen dosya, 31.10.1983 gün ve 4199-4341 sayılı kararla yukarıda sözü edilen daire kararının yerine getirilmesi için tekrar geri çevrilmiş ise de, yerel mahkeme, T.C. Emekli Sandığı'nın harçtan muaf olduğu gerekçesini tekrarla, HUMK'nun 432 ve 434. maddeleri uyarınca herhangi bir karar verilmeden temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın geri çevrilmesine karar vermiş bulunmaktadır. Herhangi bir kurum veya kuruluşun yargı harçlarından muaf olup olmadığı, kuruluş kanunu veya Harçlar Kanununu'nda açık bir hükmün varlığına bağlıdır.

5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 21. maddesi, sandığın her çeşit menkul ve gayrimenkul malları ile hak, gelir ve alacaklarına, muameleleri ve bunların tahakkuk, tahsil ve ödemelerine ait kağıt, makbuz ve ilanları, her çeşit vergi resim ve harçlardan muaf olduğunu belirtmekte ise de, bu hüküm, sandığın davacı veya davalı olarak yargı harcından muaf olduğu anlamına gelmez, madde hükmüne göre, sandığın harç ve vergiden muaf olduğu konular, maddede belirtilmiş olduğu üzere malları ile işlemleri ve hakları ile alacakların tahakkuk, tahsil ve ödemeleri, makbuz ve ilanlardır.

Madde metninde yargı harcından söz edilmediği gibi inceleme konusu dosyada davalı durumunda olan Emekli Sandığı'nın bu sıfatı itibariyle de maddede sayılan muafiyet konularına ilişkin bir işlemi de söz konusu değildir.

5434 sayılı Kanun'un 21. maddesinde yer alan benzer ifadelerle Sosyal Sigortalar Kurumu'nun harç, resim ve vergiden muaf olduğunu belirten 506 sayılı Kanun'un, 2868 sayılı Kanun'la değişmesinden önceki 126. maddesinin de, yargı harcından muafiyeti kapsamadığı hususu, 1975/2-3 sayılı, 3.3.1975 tarihli Tevhidi İçtihat Kararıyla saptanmış bulunmaktadır.

Anılan Tevhidi İçtihat Kararında belirlendiği üzere, kurumun yargı harcından muaf olabilmesi için bu hususun genel ifadelerle değil, açık ve kesin biçimde kanunda belirtilmesi gerekir. Nitekim, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nun 20. maddesinin (D) bendinde ve tevhidi içtihattan sonra 506 sayılı Kanun'un 2868 sayılı Kanun'la değiştirilen 24. maddesinin (C) bendinde yargı harcından muafiyet açık ve kesin biçimde yer almıştır. Anılan 24. maddenin (A) bendinde Kurumun mal ve gelirlerinden söz edildikten sonra (C) bendinde açıkça, Kurum tarafından açılan ve Kurumun taraf olduğu dava ve icra takipleri de harçtan muaf kılınmıştır.

Harçlar Kanunu'nun, 2588 sayılı Kanun'la değişik, istisnalara ilişkin 13. maddesinde de sandığın harçtan muafiyetine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Anılan kanunla maddeye eklenen (J) bendi sadece Genel Bütçeye dahil idareleri harçtan istisna etmiştir. T.C. Emekli Sandığıise Genel Bütçeye dahil bir idare değildir.

Daire, yukarıda sözü edilen geri çevirme kararında, davalı Emekli Sandığı'nın yargı harcından muaf olmadığı görüşüyle, temyiz isteğinin harca tabi bulunduğunu belirterek yerel mahkemece HUMK'nun 432 ve 434. maddelerine göre işlem yapılmasını istemiştir. Temyizin harcı tabi olup olmadığının tesbitinde nihai yetki temyiz incelemesini yapacak olan Yargıtay'a ait olup, yerel mahkemenin bu konuda ve bu aşamada ilk derece mahkemecesi sıfatiyle takdir ve karar verme yetkisi bulunmamaktadır.

Bunun aksine bir görüş, bu olayda olduğu gibi Yargıtay'la yerel mahkeme arasında doğacak harç uyuşmazlığının çözümsüz kalmasına, Yargıtay'da temyiz incelemesinin yapılamamasına ve dolayısıyla Yargıtay'ın Anayasa'yla belirlenmiş görevinin engellemesine yol açar.

Asıl dava konusunda hükmünü tesis etmiş bulunan yerel mahkemenin, temyiz aşamasında Yargıtay'ca kanun hükmü uyarınca yerine getirilmesi istenen işlemleri bazı gerekçeler ileri sürerek ve kendisini bu konularda görevli ve yetkili kabul ederek yapması kanuna aykırıdır.

Bu nedenle dairenin geri çevirme kararında yapılması öngörülen işlemler yapılmadan ve yapılmasına gerek olmadığı da belirtilmek suretiyle, eksikliklere rağmen Yargıtay'ı temyiz incelemesine zorlar nitelikte verilen yerel mahkemenin 9.12.1983 günlü kararı yok hükmündedir.

Harca tabi bir işlemin harcı ödenmeden yapılmasını, Harçlar Kanunu'nun 127. maddesi yasaklamıştır.

Yukarıda özetlenen durum ve olaylar karşısında, yerel mahkeme davalı Emekli Sandığı'nın temyiz isteminin harcı tabi olmadığı görüşüyle temyiz dilekçesinde harç almamış ve süresi içinde verilen dilekçe temyiz defterine kaydedilmiş bulunduğu cihetle, HUMK'nun 434. maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesinin uygulanması suretiyle mahkeme hükmünün davalıya tebliğ tarihi itibariyle temyiz süresinin geçmiş sayılmasına kabulü, hakkaniyete ve anılan müddet hükmünün amacına uygun olmaz.

O nedenle mahkemece yapılacak iş, HUMK'nun 2494 sayılı Kanun'la değişik 434. maddesinin 3. fıkrası uyarınca temyiz harcının tamamlanması için yedi günlük kesin süre verildiğinin ve bu süre içinde harcın tamamlanmaması halinde temyizden vazgeçmiş sayılacağının davalıya yazıyla bildirilmesi harç süresinde yatırıldığı takdirde temyiz incelmesi yapılmak üzere dosyanın Yargıtay'a gönderilmesi, aksi halde hükmün temyiz edilmemiş sayılmasına karar verilmesi ve bu kararın temyiz edilmesi halinde de 432. maddenin son fıkrası uyarınca işlem yapılması olmalıdır.

SONUÇ : Bu itibarla, yukarıda belirtilmiş olduğu gibi işlem yapılmak üzere dosyanın mahalline tekrar (İADESİNE), 26.1.1984 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972